25 Şubat 2019 Pazartesi

NİSA SURESİ MEALİ

1- Ey insanlar, Rabbinizden korunun. O'ki, sizi bir tek nefisten* yaratttı ve ondan da eşini yarattı ve  ikisinden birçok adamlar ve kadınlar yaydı. Ve Allah'a karşı korunun, O'ki, O'nunla birbirinizden istekte bulunuyorsunuz ve yakınlık (bağlarını koparmak)tan da. Hiç şüphesiz ki Allah, sizin üzerinizde gözcüdür.

*İnsanın yaratılış öyküsü Kur'an'dan öğrendiğimize göre, Adem ile temsil edilmektedir. Adem, yaratılan ilk insan değil, insanın yaratıldığı öz'ün somut hale getirilerek edebi bir üslüp dahilindeki anlatımıdır. Eşinin ondan yaratılması ise kadın ve erkek cinsinin aynı öz'den yaratıldığının beyan edilmesidir. Klasik anlatımla önce Adem, sonra onun kaburga kemiğinden eşi yaratılmış değildir. 

2- Ve yetimlere mallarını verin. Temiz olanı, temiz olmayana değiştirmeyin. Onların mallarını, kendi mallarınıza (katarak) yemeyin. Çünkü bu büyük günahtır.

3- Ve eğer yetimler hakkında adaleti sağlayamamaktan endişe ettiyseniz, o takdirde size helal olan kadınlardan ikişer, üçer, dörder nikahlayın. Ve eğer eşit davranamayacağınızdan endişe ettiğiniz takdirde ise, bir eş veya sağ ellerinizin sahip olduğu kadınla (yetinin). Bu, sapmamanıza daha yakındır.

4- Ve kadınların mehirlerini gönül hoşluğu ile verin. Eğer kendi istekleriyle ondan size bir şey bağışladıkları takdirde, artık onu afiyetle iç huzuru ile yeyin.

5- Ve Allah'ın sizin için geçim vesilesi kıldığı (yetimlere ait olan) mallarınızı, (o malı idare edemeyecek) kıt akıllı yeteneksiz (yetim) lere vermeyin. (O malların geliri ile) onların rızıklandırın ve giydirin ve onlara güzel ve uygun söz söyleyin.

6- Ve yetimleri nikah çağına ulaştıkları zamana kadar denemeye tabi tutun. Eğer onlardan bir kabiliyet sezdiğiniz takdirde, mallarını onlara hemen teslim edin. Büyüyecekler diye o malları israf ve aceleyle yemeyin. Zengin olan bundan böyle iffetli davransın. Fakir olan ise bundan böyle güzel ve uygun bir biçimde yesin. Artık mallarını onlara teslim ettiğiniz zaman üzerlerine şahit bulundurun. Ve hesap görücü olarak Allah kafidir.

7- Anne baba ve yakınların geriye bıraktığından, adamlar için pay vardır. Anne baba ve yakınların geriye bıraktığından da kadınlar için de pay vardır. Bırakılan az veya çok olsun ondan (kadınlara verilmesi) zorunlu kılınmış pay vardır.

8- Ve paylaştırma esnasında, (miras düşmeyen) yakınlar, yetimler ve yoksullar da hazır bulunduğu zaman, onlara da ondan yararlandırın ve onlara güzel ve uygun söz söyleyin.

9- Ve arkalarında kendilerini koruyamayacak soy bıraktıkları takdirde (onların akıbetlerinden) endişe etmekte olanlar, (miras düşmeyenlere haksızlık etmekten) korksun. Artık Allah'tan korunsunlar ve doğru söz söylesinler.

10- Şüphesiz ki, yetimlerin mallarını yanlış yaparak yiyenler, ancak ve ancak karınlarına ateş yiyorlar. Ve onlar alevli ateşe dayanak olacaklar.

11- Allah size çocuklarınız hakkında erkeğe iki kadın hissesi emrediyor. Eğer (ölenin erkek çocuğu olmaz) kadınlar ikinin üzerinde ise, bırakılan malın üçte ikisi onlarındır. Eğer  tek kadın ise, yarısı onundur. (Ölen kişinin) çocuğu varsa anne ve babası için her birine altıda bir vardır. Eğer (ölen kişinin) çocuğu yoksa ve ona anne babası mirasçı oluyorsa, annesine (mirastan) üçte bir vardır. Eğer (ölen kişinin) kardeşleri varsa, annesine (mirastan) altıda bir vardır. (Bu paylaşım ölen kişinin) yaptığı vasiyetten ve (ödenmesi gereken) borçtan sonradır. Babalarınız ve oğullarınızdan hangisinin size menfaat bakımından daha yakın olduğunu siz bilemezsiniz. (Bunlar) Allah tarafından verilen uygulanması kesin hükümdür. Şüphesiz ki Allah bilici doğru karar vericidir. 

12- Eşlerinizin eğer çocukları yoksa, bıraktığının yarısı sizindir. Eğer onların çocukları varsa yaptığı vasiyetten ve (ödenmesi gereken) borçtan sonra dörtte biri sizindir. Sizin çocuğunuz yoksa, bıraktığınızın dörtte biri onlarındır. Eğer çocuğunuz varsa bıraktığınızın sekizde biri, yaptığınız vasiyetten ve (ödenmesi gereken) borçtan sonra onlarındır. Eğer adam veya kadına anne baba ve çocukları olmadığı halde varis olunuyor, onun da erkek veya kız kardeşi bulunuyor ise, onlardan her birine altıda bir pay vardır. Eğer (kardeşler) bundan fazla iseler, vasiyetten ve (ödenmesi gereken) borçtan sonra zarara uğratılmaksızın üçte birine ortak olurlar. Bunlar Allah'tan bir emirdir. Allah bilici cezalandırmakta acele etmeyicidir.

13- Bu Allah'ın sınırlarıdır. Kim Allah'a ve elçisine itaat ederse, onu ölüm görmemek üzere kalacakları altından nehirler akan cennetlere girdirir. Ve bu büyük kurtuluştur.

14- Ve kim Allah'a ve elçisine isyan eder, O'nun sınırlarını aşarsa, onu ölüm görmemek üzere kalacağı ateşe girdirir. Ve onun için hor ve hakir edici azap vardır.

15- Ve kadınlarınızdan fuhuş (işlediği gerekçesi) ile gelenlere,  içinizden dört şahit isteyin. Eğer bunlar şahitlik ettilerse, artık ölüm onların ömürlerini tamamlayıncaya, veya  Allah onlara yol açıncaya kadar  evlerde tutun.

16- Ve içinizden onunla (fuhuş işledikleri gerekçesi ile) gelen  iki erkeğin ikisini de artık (sert önlemler alarak) rahatsız edin. Eğer itaatle döndüş ve durumlarını düzeltmişlerse artık o ikisin(cezai müeyyide)den kayıtsız kalın. Şüphesiz ki Allah daima (lütufla) çokça dönücü merhamet edicidir.

17- Allah'ın (cezalandırmamayı) üzerine aldığı dönüş, ancak ve ancak o kimseler içindir ki, bilmeden bir kötülük işler, sonra hemen ardından (ölüm anı gelmeden önce itaatle) dönerler. İşte Allah'ta onlara (lütuf ile) döner. Allah bilici doğru karar vericidir. 

18- Ve (kabul olan) dönüş, kötülükleri işlerler, ta ki onlardan birine ölüm anı geldiği zaman  "Şüphesiz ki ben şimdi döndüm" demiş olan ve inkarcı olarak ölen kimseler için değildir. İşte onlara acı veren azap hazırladık.

19- Ey inananlar kadınları miras olarak, istemedikleri halde almanız size serbest değildir. Onlara verdiğinizin bir kısmını götürmeniz için, apaçık bir hayasızlık (suçu) getirmedikçe onlara engel çıkarmayın. Onlarla iyi ve güzel bir şekilde geçinin. Şayet onları istemeyecek olursanız, sizin bir şeyi istemeseniz de Allah onda çokça hayır kılmış olabilir.

20- Ve eğer bir eşin yerine başka bir eş almak isterseniz ve onlardan birine kantar kantar (mehir) vermiş olsanız bile, ondan hiçbir şey almayın. Onu iftira atarak ve apaçık bir günah (yüklenmiş olarak) alır mısınız?

21- Ve onu nasıl  alırsınız? birbiriniz ile içli dışlı olmuş ve onlar da sizden (haklarını gözetme hususunda) sağlam bir kayıtlanmış sözleşme almışlardı.

22- Ve kadınlardan, babalarınızın nikahlamış olduklarını nikahlamayın. Ancak geçen geçmiştir. Çünkü o hayasızlık ve gazabı gerektiren ve kötü bir yoldur.

23- Sizlere analarınız ve kızlarınız ve kız kardeşleriniz ve halalarınız ve teyzeleriniz ve erkek  kardeş kızları ve kız kardeş kızları ve sizi emzirmiş olan süt anneleriniz ve süt kızkardeşleriniz ve kadınlarınızın anneleri ve kendileri ile cinsel birliktelik kurmuş olduğunuz kadınlarınızın sizin odalarınızda himayenizdeki üvey kızlarınız (ile nikahlanmak) yasak kılındı. Eğer anneleri ile cinsel birliktelik kurmamışsanız (onları nikahlamakta) size bir sorumluluk yoktur. Ve kendi sulbünüzden olan oğullarınızın eşleri (helâlleri) ve iki kız kardeşi de (aynı anda nikah altında) birlikte bulundurmak ta (size yasak kılındı). Ancak geçen geçmiştir. Şüphesiz ki Allah bağışlayıcı merhamet edicidir.

24- Ve kadınlardan sağ ellerinizin sahip olduğu (savaş esiri olarak alınmış kadınlar) hariç, evli olanlar ile de (nikahlanmanız yasak kılındı). (Bunlar) Allah'ın sizin üzerinize yazdığıdır. Ve bunların dışındakiler ise, iffetli ve zinadan kaçınanlar olmanız şartıyla mallarınız ile (mehirlerini vererek) istemeniz size serbest kılındı. Onlardan hangisiyle faydalandıysanız onlara zorunlu kılınan ücret (mehir)lerini verin. zorunlu kılınan (mehr)in belirlenmesinden sonra karşılıklı rıza ile kararlaştırdığınız (erkeğin mehri arttırması veya kadının mehrin bir kısmından geçmesi) miktarda size bir sorumluluk yoktur. Allah bilici doğru hüküm vericidir.

25- Ve içinizden kimin hür mü'min kadınları nikahlamaya (maddi bakımdan) gücü yetmezse, sağ ellerinizin sahip olduğu mü'min cariyelerinizden (nikahlasın). Allah sizin inancınızı en iyi bilmektedir. Hepiniz birbirinizdensiniz. Öyleyse iffetli, zinadan kaçınmış ve gizli dost tutmamış olmaları şartıyla, onları velilerinin izni ile ücret (mehir)lerini güzel ve uygun olarak vererek nikahlayın. Artık evlendikleri zaman eğer hayasızlık (suçu) getirdilerse, onlara hür mü'min kadınlara verilen azaptan (100 celdeden)  yarısı vardır. Bu (cariye ile evlenme izni) içinizden (günaha düşmekten dolayı)  sıkıntıdan korkan içindir. Sabretmeniz sizin için daha hayırlıdır. Allah çok bağışlayıcı merhamet edicidir.

26- Allah size (helal ve haramı) açıklamayı ve (aynı hükümler ile muhatap olan) sizden öncekilerin değişmeyen yasalarına iletmeyi ve size (lütufla) dönmeyi istiyor. Allah bilici doğru karar vericidir.

27- Ve Allah size (lütufla) dönmeyi istiyor. Düşkünlüklerine uyanlar ise, sizin büyük sapma ile sapmanızı istiyor.

28- Allah sizden (yükünüzü) hafifletmek istiyor. İnsan zayıf yaratılmıştır. 

29- Ey inananlar, mallarınızı aranızda geçersiz yollarla yemeyin. Ancak sizden karşılıklı rızadan (olan) ticaret ile olması hariç. Birbirinizi de(meşru bir sebep olmadıkça) öldürmeyin. Şüphesiz ki Allah size karşı bağışlayıcıdır.

30- Ve kim düşmanlık ve haksızlıkla bunu yaparsa, yakında biz onu ateşe dayanak yapacağız. Bunu yapmak ise Allah'a kolaydır. 

31- Vazgeçirtildiğiniz büyük günahlardan uzak durursanız, kötülüklerinizi sizden örter ve sizi değerli yere girdiririz.

32- Ve Allah'ın onunla kiminizi kiminizden üstün kıldığı şeylere temenni etmeyin. Adamlar için kazandıklarından pay, kadınlar için de kazandıklarından pay vardır. Allah'ın lütfundan isteyin. Şüphesiz ki Allah her şeyi bilicidir.

33- Anne baba ve yakınların bıraktığından, hak sahipleri tayin ettik. (Hukuken mirasçı olmaya hakkı olmadığı halde)yeminlerinizin bağladığı (mirastan pay verilmesi sözü verilen) kimselere de paylarını verin. Şüphesiz ki Allah her şeye şahittir.

34- Erkekler, Allah'ın (insanların) bir kısmını bir kısmından üstün kılmış olmasından, ve (ailesi için) mallarından harcama yapmalarından dolayı, kadınlar üzerinde koruyucu ve yöneticidirler. Artık doğruları işleyen kadınlar, itaatten ayrılmayan, Allah'ın ( kendi haklarını) korumasına mukabil görünmeyeni (avret mahallerini) koruyan kadınlardır. Dikleşmesinden endişe ettiğiniz kadınlara öğüt verin, sonra onları yataklarında yalnız bırakın, (dikleşmeye devam ederlerse) sonra onlara vurun. Bundan sonra eğer size itaat ederlerse artık onlara karşı yol aramayın. Şüphesiz ki Allah yücedir  büyüktür.

35- Ve eğer karı kocanın arasının açılmasından endişe ederseniz, o zaman da erkeğin tarafından doğru karar veren bir kişiyi, kadının tarafından da doğru karar veren bir kişiyi gönderin. Tayin edilen bu iki kişi, eğer düzeltmek isterlerse, Allah karı kocanın arasını uzlaştırır. Şüphesiz ki Allah bilici haber alıcıdır.

36- Ve Allah'a kulluk edin ve hiçbir şeyi O'na ortak olarak koşmayın. Anne babaya ve yakınlara ve yetimlere ve yoksullara ve yakın komşuya ve uzak komşuya ve yakın arkadaşa ve yolun oğluna (yolda kalmışa) ve sağ ellerinizin sahip olduklarına iyilik edin. Şüphesiz ki Allah kendini beğenmiş övüneni sevmez.

37- Onlar ki cimrilik ederler ve insanlara da cimri olmayı telkin ederler  ve Allah'ın kendi lütfundan onlara verdiklerini gizlerler. İnkarcılar için hor ve hakir edici azap hazırladık.

38- Ve Onlar mallarını insanlara gösteriş için harcarlar ve ne Allah'a ve  ne de ahiretin gününe inanırlar. Şeytan her kime arkadaş olursa ise, o ne kötü bir arkadaştır.

39- Onlar, Allah'a ve ahiretin gününe inansalar, ve Allah'ın kendilerine rızık olarak verdiklerinden (gösteriş yerine hayır yolunda) harcasalardı ne olurdu? Allah onları bilicidir.

40- Şüphesiz ki Allah, zerre kadar yanlış yapmaz. Ve eğer bir iyilik olursa onu kat kat artırır, ve kendi katından büyük mükafat verir.

41- Her topluluktan bir şahit getirdiğimiz ve seni de şunların üzerine şahit getirdiğimiz zaman nasıl olacak?

42- O gün inkar etmiş ve elçiye isyan etmiş olanlar yerle aynı olmayı isteyecek ve hiçbir sözü de Allah'a gizleyemeyecekler.

43- Ey inananlar, sarhoş haldeyken ne söylediğinizi bilene, cünüp haldeyken yolculuk haliniz müstesna olmak üzere, yıkanıncaya kadar namaza yaklaşmayın. Eğer hasta veya sefer halinde veya biriniz tuvaletten gelmiş veya kadınlar dokunmuş (cinsel ilişkide bulunmuş) fakat su bulamıyorsanız o zaman temiz toprağa yönelip yüzlerinize ve ellerinize sürün. Şüphesiz ki Allah, (cezalandırmaktan)çok geçicidir bağışlayıcıdır.

44- Kendilerine kitaptan bir pay verilenleri görmedin mi?,  Onlar sapkınlığı satın alıyorlar ve sizin de yolu sapıtmanızı istiyorlar.

45- Ve Allah düşmanlarınızı en iyi bilmektedir. Ve Allah sahip çıkan koruyucu olarak size kafidir. Ve Allah yardım edici olarak da size kafidir.

46- Yahudilerden bir kısmı, kelimeyi konulduğu yerinden kaydırıyorlar ve dillerini eğip bükerek ve hayat nizamına dil uzatarak, "işittik ve isyan ettik, işit işitilemez olasıca" ve "raina" diyorlar. Şayet onlar, "işittik ve itaat ettik, işit, ve bizi gözet" demiş olsalardı, onlar için şüphesiz hayırlı ve daha sağlam bir davranış olurdu. Ancak Allah, onları inkarları yüzünden uzaklaştırmıştır, bundan dolayı onların hiçbiri inanmaz*.

*İlla galilen ifadesine pek azı yerine hiçbiri anlamını tercih etmemiz, Arap dilinde bazen azlık ifadesi ile tamamının kast edilmiş olmasındandır.

47- Ey kitap verilmiş (Yahudi)ler, bir takım yüzleri silip enselerine çevirmezden*, veya onları Cumartesi'nin arkadaşlarını (yasaklarını çiğneyenleri) uzaklaştırdığımız gibi uzaklaştırmazdan önce, beraberinizde olanı doğrulayıcı olarak indirdiğimize inanın. Allah'ın (azap) emri (her zaman) yapılagelmiştir. 

(*) Bu bir deyim olup, "Doğru yolu bir daha bulamayacak bir şekilde saptırmazdan, türlü türlü mahrumiyet ve zilletlere uğratmazdan önce" anlamındadır. (Kurtubi)

48- Hiç şüphesiz ki Allah, O'na ortak koşulmasını (hesap gününde) bağışlamaz. Bundan aşağı olan (günahlar)ı dilediği kimse için bağışlar. Ve kim Allah'a ortak koşarsa kesinlikle büyük bir günah ortaya atmış olur.

49- Kendilerini arındıranları görmedin mi? Hayır, Allah dilediğini arındırır. Ve onlar (hesap gününde) hurma çekirdeği lifi kadar olsa dahi haksızlığa uğratılmazlar.

50- Bak Allah üzerine  nasıl yalan ortaya atıyorlar. Ve apaçık bir günah olarak bu kafidir.

51- Kendilerine kitaptan pay verilmiş olan (Yahudi)leri görmedin mi? Put ve Tağut'a* inanıyorlar ve o inkar edenler için "Bunlar inananlardan daha (doğru) yoldadır" diyorlar. 

*Allah'ın yetki alanını ihlal ederek haddi aşmak.

52- İşte bunlar Allah'ın uzaklaştırdığı kimselerdir ve Allah kimi uzaklaştırırsa ona için bir yardımcı bulamazsın.

53- Yoksa onların hükümranlıktan bir payları mı var? Öyle olsaydı insanlara bir zırnık dahi vermezlerdi.

54- Yoksa onlar Allah'ın kendi lütfundan insanlara verdiklerini çekemiyorlar mı? Oysa biz kesinlikle İbrahim ailesine kitap ve doğruyu yanlıştan ayırma yeteneği vermiştik. Ve onlara büyük bir hükümranlık ta vermiştik.

55- Ve içlerinden (Yahudiler) ona (İbrahim'e) inanmış olan da vardır ve ondan uzaklaşmış olan da vardır. Ve alevli ateş olarak cehennem kafidir.

56- Şüphesiz ki, ayetlerimizi inkar edenleri, yakında ateşe yaslandıracağız. Derileri her ne zaman pişip kızardıkça, azabı tatsınlar diye onları başkalarıyla değiştireceğiz. Şüphesiz ki Allah, güçlü, doğru karar vericidir.
 
57- Ve İnanan  ve doğruları işleyenleri ise, ebedi olarak ölüm görmemek üzere kalacakları altlarından nehirler akan cennetlere girdireceğiz. Onlara orada tertemiz eşler vardır. Ve onları koyu gölgeye girdireceğiz.

58- Şüphesiz ki Allah size emanetleri sahibine geri ödemenizi ve insanlar arasında karar verdiğiniz zaman adaletle karar vermenizi emrediyor. Şüphesiz ki, Allah bununla size ne güzel öğüt veriyor. Şüphesiz ki Allah işitici görücüdür.

59-  Ey inananlar, Allah'a itaat edin ve elçiye  itaat edin ve içinizden olan emir sahiplerine de. Eğer bir konuda anlaşmazlığa düşerseniz, eğer Allah'a ve ahiretin gününe inanıyorsanız onun çözümünü Allah'a ve elçisine döndürün. Böyle yapmanız hayırlı ve sonucu bakımından daha güzeldir.

60- Sana indirilene ve senden önce indirilene inandıklarını iddia edenleri görmüyor musun?   Tağut'a muhakeme olmak istiyorlar. Oysa ki onu kesinlikle inkar etmekle emrolunmuşlardı. Şeytan onları uzak sapkınlıkla saptırmak istiyor.

 61- Ve onlara, Allah'ın indirdiğine ve elçiye gelin denildiği zaman, o ikiyüzlülerin senden tamamıyla uzaklaşmakta olduklarını gördün.

62- Kendi elleri ile sundukları yüzünden bir erişme eriştiği zaman nasıl olacak? Sonra sana "Biz iyilik ve ara bulmaktan başka  bir şey istemedik" diye, Allah'a yemin ederek geldiler.

63- İşte onlar, kalplerinde olanı Allah'ın bildiği kimselerdir. Artık onlardan yana kayıtsız kal, onlara öğüt ver ve onlara ulaşacak söz söyle.

64- Elçiden hiç birini Allah'ın izni ile itaat edilmekten başka bir amaçla göndermedik. Şayet onlar kendilerine yanlış yaptıklarında, sana gelip Allah'tan bağışlanma istemiş ve elçi de onlar için bağışlanma istemiş olsaydı, Allah'ı kesinlikle (lütufla) dönücü  ve merhamet edici olarak bulurlardı.

65- Hayır Rabbine andolsun ki, onlar aralarındaki dallanıp budaklanan meselelerde seni hakem olarak tayin edinceye, sonra senin verdiğin hükme içlerinde bir sıkıntı bulmadan tam bir teslimiyetle teslim oluncaya kadar inanmış olmazlar.

66- Şayet onlara, birbirinizi (savaşmak suretiyle) öldürün, yurtlarınızdan çıkın diye yazmış olsaydık, bunu içlerinden az bir kısmı hariç, yapmazlardı. Şayet onlar onunla öğütleniyor olduklarını yapmış olsalardı, onlar için kesinlikle haklarında hayırlı ve dirençlerini sağlamlaştırıcı olurdu.

67- 68- Ve o takdirde onlara katımızdan kesinlikle büyük mükafat verir ve onları kesinlikle dosdoğru bir yola iletirdik.

69- Kim Allah'a ve elçiye itaat ederse, işte onlar Allah'ın kendilerini nimetlendirdiği nebilerden ve doğrulayanlardan ve şahitlerden ve doğruları işleyenlerden olanlarla beraberdir. Bunlar arkadaş olarak ne güzel oldu.

70- Bu, Allah'tan bir lütuftur. Ve bilici olarak Allah kafidir.

71- Ey inananlar, sakınma tebbirinizi alın. Küçük birlikler halinde sefere çıkın veya toplu halde sefere çıkın.

72- Ve İçinizden geri kalanlar mutlaka var. Eğer bir erişme eriştiğinde "Allah gerçekten bana lütfetti de (iyi ki) o zaman onlarla beraber hazır olmamışım" dedi.

73- Ve eğer size Allah'tan bir lütuf erişirse de, sizin ile onun arasında sanki sevgi bağı yokmuş gibi,  muhakkak "Keşke onlarla beraber olaydım da büyük başarıyı bende elde etmiş olsaydım"  der.

74- Dünya hayatını ahiret karşılığında satanlar, artık Allah'ın yolunda savaşsın. Ve kim Allah'ın yolunda savaşır da öldürülür veya galip gelirse, ona yakında büyük mükafat vereceğiz.

75- Size ne oluyor ki; Allah'ın yolunda ve, "Rabbimiz bizi halkı zalim olan bu şehirden çıkar, katından bize sahip çıkacak koruyacak olan birini tayin et, katından bize yardımcı birini tayin et"  diyen, adamlardan, kadınlardan ve çocuklardan (oluşan) zayıf bırakılmışların yolunda savaşmıyorsunuz?

76- İnananlar Allah'ın yolunda savaşırlar. İnkar edenler ise Tağut'un yolunda savaşırlar. Öyleyse siz şeytanın sahip çıkan koruyucuları ile savaşın. Şüphesiz ki şeytanın plânı zayıftır.

77- Kendilerine "Savaştan ellerinizi çekin, kulluk görevlerinizi ayakta tutun ve arınmayı yerine getirin" denilmiş olanları görmedin mi? Üzerlerine savaş yazıldığında  içlerinden bir bölümü birden, insanlardan Allah'ın korkusu gibi, hatta daha şiddetli bir korku duyarak "Rabbimiz üzerimize savaşı niçin yazdın, bizi yakın bir son süreye kadar ertelemeli değilmiydin?" dediler. De ki: "Dünyanın faydası azdır, ahiret ise korunan kimse için hayırlıdır. Siz kıl kadar haksızlığa uğratılmasınız".

78- Her nerede olursanız ölüm size ulaşır, velev ki sağlam kalelerde olsanız bile. Ve eğer onlara bir iyilik erişmiş olsa, "Bu Allah'ın katındandır" derler. Ve eğer onlara bir kötülük erişmiş olsa, "Bu senin katındandır" derler. De ki: "Hepsi Allah'ın katındandır." Bu topluluğa ne oluyor ki sözü kavramaya yanaşmıyorlar?

79- İyilikten sana isabet eden Allah'tandır ve kötülükten sana isabet eden ise kendindendir. Seni insanlara elçi olarak gönderdik. Ve şahit olarak Allah kafidir.

80- Kim elçiye itaat ederse, artık kesinlikle Allah'a itaat etmiştir. Ve kim yüz çevirmişse artık biz seni onlara gözcü olarak göndermedik.

81- (Senin yüzüne karşı) "itaat" diyorlar. Senin yanından ayrıldıkları zaman ise onlardan bir grup geceleri, senin söylemiş olduğunun tersine planlar yaptı. Allah onların geceleri yapmakta oldukları planları yazıyor. Onlardan yana kayıtsız kal ve Allah'a güven. Ve güvenilen olarak Allah kafidir.

82- Onlar Kur'an'ı hiç derinlemesine düşünmüyorlar mı? Şayet o Allah'tan başkasının katından olmuş olsa idi, kesinlikle onda pek çok anlaşmazlık (tutarsızlık) bulmuşlardı.

83- Ve onlara güvenden veya korkudan bir haber geldiği zaman onu yayarlar. Şayet onu (yaymadan önce) elçiye veya içlerinden emir sahiplerine döndürmüş olsalardı, içlerinden doğru sonuç çıkarabilenler onu mutlaka bilmişti. Eğer Allah'ın sizin üzerinize lütfu ve rahmeti olmasaydı pek azınız hariç şeytana uymuştunuz.

84-Artık sen Allah'ın yolunda savaş. Kendinden başkasından sorumlu tutulmazsın. İnananları da teşvik et. Allah'ın inkar edenlerin şiddetini (bu şekilde) savması umulur. Allah, baskıca en şiddetli ve ibretlik cezaca da en şiddetlidir.

85- Kim iyi bir aracılık ile aracılıkta bulunursa, ona bundan bir pay olur. Ve kim kötü bir aracılıkla aracılıkta bulunursa, ona da bundan günah payı vardır. Allah her şeyin karşılığını vericidir.

86- Ve bir selâmla(esenlik temennisi) selâmlandığınız zaman, ondan daha güzeli ile ya da onu (aynısıyla) döndürerek selâmlayın. Şüphesiz ki Allah her şeyin hesaplayıcısıdır.

87- Allah, O'ndan başka ilah yoktur. Sizi onda şüphe olmayan kalkışın gününe kesinlikle toplayacaktır. Ve sözce Allah'tan daha doğru kim vardır?

88- Size ne oluyor ki ikiyüzlüler hakkında iki gruba ayrıldınız? Oysa Allah onları kazandıkları yüzünden baş aşağı etmiştir. Allah'ın saptırdığını siz doğru yola iletmek mi istiyorsunuz? ve Allah kimi saptırmışsa, ona asla bir yol bulamazsın.

89- Kendileri inkar ettikleri gibi, sizin de inkar edip, böylelikle onlarla aynı olmanızı istediler. Allah'ın yolunda hicret edinceye kadar, artık onlardan sahip çıkan koruyucular edinmeyin. Eğer (hicretten) yüz çevirecek olurlarsa, artık onları bulduğunuz yerde tutun ve onları öldürün. Onlardan ne bir sahip çıkan koruyucu  ve ne de bir yardımcı edinmeyin.

90- Ancak sizinle onlar arasında kayıtlanmış sözleşme bulunan bir topluluğa sığınanlar, veya sizinle veya kendi toplulukları ile savaşmaktan göğüsleri daralmış olarak size gelmiş olanlar hariç. Şayet Allah dilemiş olsaydı onları size musallat eder, böylece onlar da sizinle savaşırlardı. Eğer sizinle savaşmazlar ve barış teklifi ile karşınıza gelirlerse, artık Allah onların aleyhine size bir yol bırakmamıştır.

91- Diğerlerini de, hem sizden hem de kendi topluluklarından güvende olmak istiyor olarak bulacaksın. Her ne zaman kargaşa çıkarmaya döndürülseler, ona hemen baş aşağı atladılar. Eğer sizden uzak durmaz ve barış teklifi ile karşınıza gelmezler ve ellerini sizden çekmezlerse, artık onları nerede yakaladıysanız tutun ve onları öldürün. İşte onlara karşı size apaçık yetki kıldık.

92- Ve bir inananın başka bir inananı, hata ile olması dışında öldürmesi olamaz. Ve kim bir inananı hata ile öldürdü ise,  artık bir inanan köleyi hürleştirmeli ve (öldürdüğü kişinin) ailesine, bağışlamaları hariç, teslim edilecek diyet vardır. Eğer (hata ile öldürülen) inanan olmakla birlikte, size düşman bir topluluktan ise, artık inanan bir köleyi hürleştirme vardır. Ve eğer (hata ile öldürülen) sizinle onlar arasında kayıtlanmış sözleşme bulunan bir topluluktan ise, artık ailesine teslim edilecek diyet ve inanan bir köleyi hürleştirme vardır. Fakat kim bunu bulamadıysa, Allah'tan bir (lütufla) dönüş olarak artık arka arkaya iki oruç vardır. Allah bilici doğru karar vericidir.

93- Ve kim bir inananı kasten öldürürse, artık onun (ahiretteki) karşılığı, ölüm yüzü görmemek üzere cehennemde kalmasıdır. Ve Allah ona gazap etmiş ve uzaklaştırmış ve ona büyük azap hazırlamıştır. 

94- Ey inananlar, Allah'ın yolunda (savaşa) çıktığınız zaman, artık iyi araştırın. Size barış teklifi le karşınıza gelmiş olana, dünya hayatının sunumunu arayarak "Sen inanan değilsin" demeyin. Allah'ın katında çok ganimet vardır. Siz de önceden öyle idiniz de Allah size lütufta bulundu. Artık iyi araştırın. Şüphesiz ki Allah işlemekte olduklarınızdan haberdardır.

95- İnananlardan, geçerli mazereti olmadığı halde (savaşa çıkmayan) oturanlar ile, Allah'ın yolunda malları ve canları ile gayret edenler, aynı değildir. Allah, malları ve canları ile gayret edenleri, oturanların üzerine kademe bakımından üstün kılmıştır. Ve hepsine güzellik söz vermiştir. Ve Allah gayret edenleri, oturucuların üzerine daha büyük mükafatla üstün kılmıştır.. 

96- Kendisinden kedemeler bağışlama ve rahmet vardır. Allah bağışlayıcı merhamet edicidir.

97- Şüphesiz ki melekler, nefislerine karşı yanlış yapıcılar oldukları halde ömürlerini tamamladıklarına " Durumunuz neydi?" dediler. (Onlar) "Biz yeryüzünde güçten düşürülmüşlerdendik" dediler. (Melekler) "(Mekke'nin dışındaki)Allah'ın arzı geniş değil miydi? siz de oraya hicret etseydiniz ya" dediler. İşte onların barınağı artık cehennemdir. Ve ne kötü varış yeridir.

98- Ancak adamlar ve kadınlar ve çocuklardan (oluşan) çareye güç yetiremeyen zayıf bırakılmışlar ve yol bulamayanlar hariç.

99- İşte onlar, Allah'ın onlardan affetmesi (cezadan geçmesi) umulur. Allah, (cezalandırmaktan) çok geçicidir bağışlayıcıdır.

100- Ve kim Allah'ın yolunda hicret ederse, gidecek çok yer ve bolluk bulur. Ve kim de evinden Allah'a ve elçisine hicret edici olarak çıkar da sonra ona ölüm ulaşırsa, artık onun mükafatı kesinlikle Allah'a düşmüştür. Ve Allah bağışlayıcı merhamet edicidir.

101- Ve yeryüzünde sefere çıktığınız zaman, inkar edenlerin size karşı bir kötüye düşürmesinden korkarsanız, namazdan kısaltma yapmanızda size bir sorumluluk yoktur. Şüphesiz inkarcılar size apaçık düşmandır. 

102- Ve sen onların içlerinde olup onlara namaz ikame etttirmek için kalktığın zaman, artık onlardan bir grup seninle beraber kalksın ve silahlarını alsınlar. Secde ettikleri zaman (diğer grup) arkanızda olsunlar. Sonra namazı kılmamış olan diğer grup gelsin artık seninle beraber namazı kılsınlar, sakınma tebbirlerini ve silahlarını alsınlar. İnkar edenler istedi ki, silahlarınızdan ve eşyanızdan kayıtsız kalasınız da üzerinize birden saldırsınlar. Ve eğer yağmurdan bir rahatsızlık duyar veya hasta olursanız silahlarınızı bırakmanızda size bir sorumluluk yoktur. Ve sakınma tedbirinizi alın. Şüphesiz ki Allah inkar edenlere hor ve hakir edici azap hazırladı.

103- Artık namaz hükmünü yerine getirdiğiniz zaman Allah'ı ayakta ve oturmuş ve yanlarınız üstü yatar vaziyette olduğunuz halde (yani savaşırken bile her durumda) hatırlayın. Artık (savaş halinden) yatıştığınız zaman ise namazı tam kılın. Şüphesiz namaz inananlar üzerine vakitli olarak yazılmıştır.

104- Ve (düşmanınız olan) o topluluğu aramakta gevşeklik göstermeyin. Eğer siz acı duyuyorsanız, şüphesiz ki onlar da sizin gibi acı duyuyorlar.  Oysa siz Allah'tan, onların beklemediklerini bekliyorsunuz. Ve Allah bilici doğru karar vericidir.

105- Şüphesiz ki sana kitabı, insanlar arasında Allah'ın sana gösterdiği gibi karar vermen için gerçeklikle indirdik. Hainler (i savunmak) için çekişen olma.

106- Ve Allah'tan bağışlama iste. Şüphesiz ki Allah bağışlayıcı merhamet edicidir.

107-Ve kendilerine hainlik edenlerden yana tartışma yapma. Şüphesiz ki Allah hainliği yol edinen günahkarı sevmez.

108- İnsanlardan gizleyebilirler de Allah'tan gizleyemezler. Oysa O, razı olmayacağı konuşmayı geceleri yaparlarken onlarla beraberdi. Allah, onların işlemekte olduklarını kuşatıcıdır.

109- Hadi siz dünya hayatında onlardan yana tartışma yaptınız. Peki ya kalkışın gününde Allah'a karşı, onlardan yana kim tartışma yapacak ya da kim onların güvenileni olacak?

110- Ve kim bir kötülük veya kendisine karşı yanlış işler, sonra da Allah'tan bağışlama isterse, Allah'ı bağışlayıcı merhamet edici olarak bulur.

111- Ve kim bir günah kazanır ise, onu ancak ve ancak kendisi için kazanır. Allah bilici doğru karar vericidir.

112- Ve kim bir hata ya da günah kazanır, sonra da onu suçsuz birisine atarsa, kesinlikle bir iftira ve apaçık günah yüklenmiştir.

113- Ve eğer Allah'ın senin üzerinde lütfu ve merhameti olmasaydı, içlerinden bir grup kesinlikle seni saptırmaya yeltenmişti. Oysa onlar kendilerinden başkasını saptıramaz ve sana hiç bir şeyden zarar veremezler.  Ve Allah sana kitabı ve doğruyu yanlıştan ayırma kabiliyetini indirmiş ve sana bilmediğini öğretmiştir.  Ve Allah'ın senin üzerindeki lütfu büyük olmuştur.

114- Onların gizli konuşmalarından çoğunda hayır yoktur. Sadakayı veya güzellik ve uygunluğu veya insanlar arasını düzeltmeyi emretmiş olanın ki hariç. Ve kim Allah'ın rızasını aramak için böyle yaparsa, biz ona yakında büyük mükafat vereceğiz.

115- Ve kim kendisine doğru yol açıkça belli olduktan sonra, elçiyle ayrışır ve inananların yolundan başka bir yola uyarsa, onu döndüğü yere çevirir, (sonunda) cehenneme dayanak yaparız. Ve ne kötü varış yeridir.

116- Şüphesiz ki Allah, O'na ortak koşulmasını bağışlamaz. Ve bunun aşağısında olanı dilediği kimse için bağışlar. Ve kim Allah'a ortak koşarsa, artık kesinlikle derin sapkınlıkla sapmıştır.

117- Onlar, O'nun aşağısından olan, dişilerden başkasını çağırmıyorlar. Ve onlar azgın şeytan'dan başkasını çağırmıyorlar.

118- 119- Allah onu uzaklaştırmıştır.  O da "Kullarından belirli bir kısmını kesinlikle zorunlu kılınmış bir pay edineceğim*. Ve onları kesinlikle saptıracağım ve kesinlikle onların kuruntulara kapılmalarını sağlayacağım, ve  kesinlikle onlara emredeceğim de hayvanların kulaklarını yaracaklar ve kesinlikle onlara emredeceğim de, böylelikle Allah'ın yaratışını değiştirecekler" dedi. Kim şeytan'ı Allah'ın aşağısından sahip çıkan koruyucu edinirse, artık kesinlikle apaçık zarara uğramıştır.

* Onları saptırmayı kendime farz bir emirmiş gibi telekki ederek öyle hareket edeceğim.

120- Onlara sözler veriyor ve onların kuruntulara kapılmalarını sağlıyor. Oysa şeytan onlara aldatmadan başka bir şey vaad etmiyor.

121- İşte onların barınakları cehennemdir. Ve ondan kaçacak yer de bulamayacaklar. 

122- İnanan ve doğruları işleyenleri, Allah'ın gerçek söz vermesi olarak orada ebediyyen ölüm görmemek üzere kalacakları, altlarından nehirler akan cennetlere girdireceğiz. Ve sözce Allah'tan daha doğru kim vardır?

123- (Bu vaad) ne sizin kuruntularınıza, ne de kitabın (Tevrat ve İncil) ehlinin kuruntularına göre değildir. Kim bir kötülük işlerse onunla karşılıklandırılır. Ve kendisi için Allah'ın aşağısından ne sahip çıkan koruyucu ne de yardımcı bulamaz.

 124- Ve erkekten veya kadından her kim inanmış olduğu halde doğruları işlerse, artık onlar cennete girecekler ve onlara zerre kadar haksızlığa uğratılmayacaklardır.

125- İyilik yapıcı olarak benliğini Allah'a teslim etmiş ve bozulmamış fıtrat sahibi olan İbrahim'in ortak değerine uymuş olan o kimseden, hayat nizamı bakımından daha güzel olan kimdir? Allah İbrahim'i dost edinmişti.

126- Göklerde olanlar ve yerde olanlar Allah'ındır.  Ve Allah her şeyi kuşatıcıdır.

127- Senden kadınlar hakkında açıklama istiyorlar. De ki: Onlar hakkındaki açıklamayı Allah  yapıyor. Kendileri için yazılmış (miras hakların) ı vermeyip nikahlamayı arzuladığınız kadınların yetimleri, çocuklardan güçsüzler ve yetimlere adaleti ayakta tutmanız hakkında size kitapta okunan (ayetler) var. Hayırdan ne işlerseniz, artık şüphesiz ki Allah onu bilicidir.

128- Ve eğer bir kadın, kocasının dikleşmesinden veya kendisine kayıtsız kalmasından korkacak olursa, karı ve kocanın barış yoluyla aralarını düzeltmelerinde her ikisine de günah yoktur. Barış hayırlıdır. Nefisler cimriliğe hazırlanmıştır. Ve eğer iyilik eder ve korunursanız,  artık şüphesiz ki Allah, işlemekte olduklarınızdan haberdardır.

129- Kadınlar arasında eşitlik sağlamayı asla başaramazsınız velev ki bunu yapmaya ne kadar düşkün olsanız bile. Öyleyse bütün meylinizi bir kadına vermeyin, aksi takdirde diğerini askıda gibi bırakmış olursunuz. Ve eğer düzeltir ve korunursanız, artık şüphesiz ki Allah, bağışlayıcı merhamet edicidir.

130- Ve eğer (boşanarak) bölünecek olurlarsa Allah her birine geniş lütfundan vererek başkasına muhtaç etmez. Ve Allah lütfu geniş olandır doğru karar vericidir.

131- Ve göklerde olanlar ve yerde olanlar Allah'ındır. And olsun ki sizden önce kitap verilmiş olanlara da ve size de "Allah'tan korunun" diye emrettik. Ve eğer inkar ederseniz, artık şüphesiz  göklerde olanlar ve yerde olanlar Allah'ındır. Ve Allah muhtaç olmayan övgüye layık olandır.

132- Ve göklerde olanlar ve yerde  olanlar Allah'ındır. Ve güvenilen olarak Allah kafidir.

133- Eğer dilerse sizi giderir de ey insanlar ve yerinize başkalarını getirir. Ve Allah buna güç yetiricidir.

134- Kim dünyanın sonucunu isterse, artık dünyanın ve ahiretin sonucu Allah'ın katındadır. Ve Allah işitici görücüdür.

135- Ey inananlar, velev ki kendiniz veya anne babanız ve yakınlar aleyhine dahi olsa Allah için adaleti ayakta tutan şahitler olun. Zengin veya fakir olsa, Allah her ikisine de daha yakındır. Öyleyse adaleti yerine getirmede keyfi arzunuza uymayın. Ve eğer sapar veya (şahitlikten) yana kayıtsız kalısanız, artık şüphesiz ki Allah, işlemekte olduklarınızdan haberdardır.

136- Ey inananlar, Allah'a ve elçisine ve elçisine indirdiği kitaba ve önceden indirdiği kitaba inanın. Ve kim Allah'ı ve meleklerini ve elçilerini ve kitaplarını ve ahiretin gününü inkar ederse, kesinlikle derin sapkınlıkla sapmıştır.

137- Şüphesiz ki onlar ki (önce) inandılar sonra inkar ettiler, sonra inandılar sonra (yine) inkar ettiler, sonra da inkarlarını artırdılar. Allah onları ne bağışlacak, ne de yola iletecektir.

138- İkiyüzlülere müjdele, onlara kesinlikle acı azap vardır.

139- Onlar ki inkarcıları, inananların berisinden sahip çıkan koruyucu ediniyorlar. Yoksa onların yanında güç mü arıyorlar? Oysa bütün güç şüphesiz ki Allah'ındır.

140- Ve O, size Kitap'ta: "Allah'ın ayetlerini, onlar inkar ediliyor ve onlar alaya alınıyor olarak işittiğiniz zaman, artık onlar başka bir söze dalıncaya kadar beraber oturmayın. Aksi takdirde şüphesiz ki siz de onların  örneği gibi olursunuz" diye (öğüt) indirmiştir. Şüphesiz ki Allah ikiyüzlüleri ve inkarcıları hep birlikte cehennemde toplayıcıdır.

141- Onlar sizi gözetleyip dururlar. Eğer size Allah'tan bir zafer vaki olduğunda, "Biz sizinle beraber değilmiydik?" dediler. Ve eğer inkarcılar için bir pay vaki olduğunda ise, "Size karşı galip gelecek gücümüz olduğu halde sizi inananlar(ın zararın)dan mani olmadık mı?" dediler. Allah, kalkışın gününde aranızda karar verecektir. Ve Allah inkarcılara, inananlara karşı asla bir yol açmayacaktır.

142- Şüphesiz ikiyüzlüler (güya) Allah'ı aldatıyorlar, O da onların karşılığını vermektedir. Namaza kalktıkları zaman üşene üşene kalkmaktadırlar, insanlara karşı gösteriş yaparlar ve Allah'ı da çok az hatıra getirirler.

143- Bunun (İnananlar ve inkarcılar) arasında bocalayıp dururlar. Ne bunlara, ne de şunlara (karşı  net bir duruş sergilemezler). Ve Allah kimi saptırırsa ona asla bir yol bulamazsın.

144- Ey inananlar, inkarcıları inananların berisinden sahip çıkan koruyucular edinmeyin. Allah'a sizin aleyhinize apaçık bir kanıt vermek mi istiyorsunuz?

145- Şüphesiz ikiyüzlüler ateşten en aşağı tabakadadır. Ve onlar için bir yardımcı asla bulamazsın.

146- (İtaatle geri) Döndükleri ve durumlarını düzelttikleri ve Allah'a sarıldıkları ve hayat nizamlarını Allah'a has kıldıkları takdirde hariç. İşte onlar inananlarla beraberdir. Ve Allah inananlara yakında büyük mükafat verecektir.

147- Şükrettiğiniz ve inandığınız takdirde Allah size azap edip te ne yapsın?. Allah şükrün karşılığını verici bilicidir.

148- Allah, kötü sözün açıkça söylenmesini sevmez. Kendisine yanlış yapılmış olan birisinin bu yanlışı açıkça söylemesi hariç.

149- Bir hayrı açığa vurur veya onu gizlerseniz veya (size yapılan) bir kötülü(ğün karşılığını verme)kten geçerseniz, artık şüphesiz Allah, (cezalandırmaktan) çok geçicidir güçlüdür.

150- Şüphesiz ki onlar ki, Allah'ı ve elçilerini inkar ediyorlar ve Allah ile elçilerinin arasını bölmek istiyorlar ve "Bazısına inanırız bazısını da inkar ederiz" diyerek, bu ikisi arasında bir yol tutmak istiyorlar.

151- İşte bunlar, gerçek inkarcıların ta kendileridir. Ve inkarcılar için hor ve hakir edici azap hazırladık.

152- Onlar ki, Allah'a ve elçilerine inandılar ve onlardan hiç birisinin arasını bölmediler. İşte onlara mükafatları yakında verilecektir. Ve Allah bağışlayıcı merhamet edicidir.

153- Kitabın ehli senden gökten üzerlerine bir kitap indirmeni istiyor. Gerçekten Musa'dan bundan daha büyüğünü istemişler "Bize Allah'ı açıkça göster" demişlerdi. Bu yanlışlarından ötürü onları yıldırım çarpmıştı. Sonra kendilerine apaçık deliller gelmesinin ardından buzağıyı (ilah) edinmişlerdi. Biz bu(yanlıştan dönenleri cezalandırmakta)ndan da geçtik, ve Musa'ya apaçık yetki verdik. 

154- Kayıtlanmış sözleşmeleri sebebiyle Tur'u üzerlerine yükselttik ve onlara, "(şehrin) kapı(sın)dan  secde etmiş (kibir ve gurur göstermeden Allah'a teslim olmuş) olarak girin, cumartesi de  haddi aşmayındiyerek onlardan sağlam bir kayıtlanmış sözleşme aldık. 

155- Kayıtlanmış sözleşmelerini bozmaları ve Allah'ın ayetlerini inkar etmeleri ve nebileri meşru bir nedenleri olmaksızın öldürmeleri ve "Kalplerimiz senin bizi çağırdığın şeye karşı muhafazalıdırdemeleri nedeniyle ki hayır öyle değil, Allah onların (kalpleri) üzerini damgalamıştır. Azı hariç inanmazlar. 

156- Bir de inkarları ve Meryem'e büyük iftira demeleri...

157- Ve "Allah'ın elçisi Meryem oğlu İsa Mesih'i öldürdük" demeleri (yüzünden onları uzaklaştırmıştır). Oysa onu öldüremediler de asamadılar da. Ancak onlara benzetildi. Onun hakkkında anlaşmazlığa düşenler, ondan yana şüphe içindedirler. Onlar için bu hususta sanıya uymak dışında bilgi yoktur. Kesin olarak onu öldüremediler.

158- Hayır, Allah onu kendisine yükseltti. Allah güçlü doğru karar vericidir.

159- Ve kitabın ehlinden kimse yoktur ki ölümünden önce ona inanmasın. Ve kalkışın gününde o da onlara şahit olacaktır.

160- Yanlış yapmaları ve çoklarını Allah'ın yolundan uzaklaştırmaları nedeniyle, Yahudilerden olanlara serbest kılınmış (bazı) temiz şeyleri yasak kıldık.

161- Ayrıca, kesinlikle ondan vazgeçirtildikleri halde faiz almaları ve insanların mallarını geçersiz yolla yemeleri (nedeniyle). Ve onlardan inkarcı olanlara acı azap hazırladık.

162- Ancak onlardan ilimde derinleşenler ve inananlar, sana indirilene ve senden önce indirilene  inanırlar. Kulluk görevlerini ayakta tutan ve arınmayı yerine getiren ve ahiret gününe inananlar, işte onlara büyük mükafat vereceğiz.

163- Şüphesiz ki biz Nuh'a ve ondan sonraki nebilere vahyettiğimiz gibi sana da vahyettik. İbrahim'e ve İsmail'e ve İshak'a ve Yakub'a ve torunlara ve İsa'ya ve Eyyub'a ve Yunus'a ve Harun'a ve Süleyman'a vahyettik. Ve Davud'a da Zebur'u verdik.

164- Ve önceden sana anlattığımız elçilere ve sana anlatmadığımız elçilere de (vahyettik). Ve Allah Musa ile  kulağı ile işitebileceği şekilde konuştu.

165- Müjdeleyici ve uyarıcı elçiler olarak (gönderdik) ki elçiler (tebliğ ettik) den sonra insanların Allah'a karşı bir delilleri olmasın. Ve Allah güçlü doğru karar vericidir.

166- Ancak, Allah sana indirdiğine şahitlik eder ki O, onu ilmiyle indirmiştir. Ve melekler de şahitlik ederler. Şahit olarak Allah kafidir.

167- Şüphesiz inkar eden ve Allah'ın yolundan uzaklaştıranlar, onlar kesinlikle uzak bir sapkınlıkla sapmışlardır.

168- Şüphesiz inkar eden ve yanlış yapanlar, Allah onları ne bağışlayacak ne de yola iletecek değildir.

169- Ancak, orada ebedi olarak ölüm yüzü görmemek üzere kalacakları cehennem yoluna (iletecektir). ve bu da Allah'a kolaydır.

170- Ey insanlar, elçi size Rabbinizden gerçekliği getirmiştir. O halde kendi hayrınıza olarak inanın. Ve eğer inkar ederseniz, oysa göklerde ve yerde olanlar şüphesiz ki Allah'ındır. Ve Allah bilici doğru karar vericidir.

171- Ey kitabın ehli, hayat nizamınızda aşırı gitmeyin ve Allah'a hakkında gerçek olandan başkasını söylemeyin. Meryem oğlu İsa Mesih yalnız ve yalnız, O'nun Meryem'e karşılaştırdığı (ol dediği) kelimesi, ve kendisinden canlılık kazandırdığı Allah'ın elçisidir. O halde Allah'a ve onun elçilerine inanın ve "üçtür" demeyin, kendi hayrınıza olarak vazgeçin. Allah ancak ve ancak tek ilahtır. O, çocuk sahibi olmaktan uzaktır. Göklerde olanlar ve yerde olanlar O'nundur. Güvenilen olarak Allah kafidir.

172- Ne Mesih,  ne de yakınlaştırılmış melekler Allah'a kul olmaktan asla kaçınmaz. Ve kim O'nun kulluğundan kaçınır ve büyüklenirse, artık onların hepsini yakında kendisine sürüp toplayacaktır.

173- İnanan ve doğruları işleyenlere gelince, onların mükafatlarını tastamam verecek ve lütfundan daha da artıracaktır. Kaçınan ve büyüklenenlere gelince ise, artık onları acı azapla azaplandıracaktır. Onlar kendileri için Allah'ın aşağısından ne koruyucu sahip çıkan ne de yardımcı bulamayacaklardır.

174- Ey insanlar size Rabbinizden sağlam kanıt kesinlikle geldi ve size (yolu gösteren) apaçık ışık indirdik.

175- Allah'a inanan ve O'na sarılanlara gelince, artık onları kendisinden bir rahmete ve lütfa girdirecek ve onları kendisine (giden) doğru yola ilecektir.

176- Senden açıklama istiyorlar. De ki: Kelale (babası ve çocuğu olmayan) hakkındaki açıklamayı  Allah size yapıyor. Eğer bir erkek yok olur (ölür), onun da çocuğu yok kız kardeşi varsa bıraktığının yarısı kız kardeşinindir. Eğer ölen kız kardeş olursa onun da çocuğu yoksa erkek kardeş ona varis olur. Eğer iki kız kardeş varis olduysa bıraktığının üçte ikisi onlarındır. Eğer mirasçılar adamlı ve kadınlı kardeşler ise, erkek için iki kadın payı kadar vardır. Allah size saparsınız diye açıklıyor. Ve Allah her şeyi bilicidir.


14 Ocak 2019 Pazartesi

Süleymaniye Vakfı Mealinde Al-i İmran s. 93. Ayetine Verilen Anlam Üzerinde Bir Mülahaza

Al-i İmran s. 93. ayetinin mealinin karşılaştırmalı olarak farklı meallerden okuyan bir meal okuyucusu, Süleymaniye Vakfı tarafından yapılan mealde, bu ayetin mealinin diğer meallerden farklı olduğunu görecek, hangi mealin doğru olduğu yönündeki sorusuna cevap aramaya gidecektir. Yazımızın konusu bu ayetin hangi çevirisinin doğru olabileceği üzerinedir.

Öncelikle ilgili ayetin 94. ayet ile birlikte Arapça metnini ve Süleymaniye Vakfı tarafından yapılan çevirisini vermek istiyoruz. 

كُلُّ الطَّعَامِ كَانَ حِلًّا لِبَنِي إِسْرَائِيلَ إِلَّا مَا حَرَّمَ إِسْرَائِيلُ عَلَىٰ نَفْسِهِ مِنْ قَبْلِ أَنْ تُنَزَّلَ التَّوْرَاةُ ۗ قُلْ فَأْتُوا بِالتَّوْرَاةِ فَاتْلُوهَا إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ

فَمَنِ افْتَرَىٰ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ مِنْ بَعْدِ ذَٰلِكَ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ

93- (Yahudiler dediler ki) Tevrat’ın indirilmesinden önce İsrail’in[1*] kendine haram kıldığı yiyecekler dışında bütün yiyecekler İsrailoğullarına helaldir. De ki: “İddianızda haklı iseniz Tevrat’ı getirin de okuyun bakalım.”[2*] 

94- Tevrat’ı okuduktan sonra kendi yalanını Allah'a mal edenler yanlış yapanlardır. 


[1*] Yakup (as)’nin lakabı İsrail’dir. Bu nedenle onun soyundan gelenlere İsrailoğulları denir. Tevrat’ın Musa aleyhisselama indirilen kitap olduğu söylenir ama Kur’an’da bunu doğrulayan tek bir ifadeye rastlanmaz. Bir âyet şöyledir: İçinde bir rehber ve nur olan Tevrat’ı biz indirdik. Allah’a teslim olmuş nebîler, Yahudiler arasında onunla hükmederler. Hocalar ve âlimler de Allah’ın kitabını koruma görevleri gereği onunla hükmeder, uygulamaya şahit olurlar. Siz, insanlardan korkmayın; benden korkun. Ayetlerimi geçici bir çıkara karşılık satmayın. Allah'ın indirdiği hükümlerle hükmetmeyenler, ayetleri görmezlikte direnenlerdir (kâfirlerdir.) (Maîde 5/44)
Ya‘kūb aleyhisselamın on iki oğluna ve onların soyundan gelenlere esbât denir. Bakara 2/136, Al-i İmran 3/84 ve Nisa 4/162. âyetlere göre esbât içinden nebi olanlara da kitap indirilmiştir. Bunlardan İsa aleyhisselama İncil verildiği için (Mâide 46) Tevrat, Yakub aleyhisselamdan İsa aleyhisselama kadar İsrailoğulların nebîlerine verilen kitapların toplamından ibarettir.
[2*] Allah Teala şöyle demiştir: “Yahudilere tek tırnaklı hayvanların hepsini haram kıldık. Sığır ve koyunların sırtlarına ve bağırsaklarına yapışık olanlarla kemiklerine karışanlar dışında kalan iç yağlarını da haram kıldık. Bu, (batıl yolla) üstünlük kurma çabalarına karşılık onlara verdiğimiz cezadır. Biz elbette doğruyu söyleriz.” (En’âm 6/146) Bu ve benzeri âyetler inince Yahudiler bunu reddederek yukarıdaki sözleri söylemişlerdi. Halbuki Tevrat’a göre de Yahudiler, karada yaşayan hayvanlardan sadece çatal ve yarık tırnaklı olup geviş getirenleri yiyebilirler. Çatal tırnaklı olmayan deve, yaban faresi ve tavşan ile geviş getirmeyen domuz haramdır. Karada yaşayan gelincik, fare, kara kurbağası türleri, kirpi, bukalemun, kertenkele türleri, salyangoz ve köstebek gibi küçük canlılar da haramdır. (Bkz. Levililer 11, Tesniye 14)

Al-i İmran s. 93. ayetinin Süleymaniye Vakfı tarafından yapılan meali ile, diğer mealler arasındaki fark, ayetin başında parantez içine alınmış olarak yazılan, Yahudiler dediler ki kısmıdır. Süleymaniye Vakfı tarafından yapılmış olan Al-i İmran s. 93. ayetinin mealinde, "  Tevrat’ın indirilmesinden önce İsrail’in kendine haram kıldığı yiyecekler dışında bütün yiyecekler İsrailoğullarına helaldir."  cümlesi, Allah (c.c) tarafından değil, Yahudiler tarafından söylenmektedir.  Ancak bu ayetin diğer meallerine, baktığımızda, bu sözün Allah (c.c) tarafından söylendiği görülmektedir. 

Tetkik etme imkanı bulduğumuz bütün meallerde, Al-i İmran s. 93. ayetindeki cümlenin, Allah (c.c) tarafından söylenmiş olan, ve Yakup (a.s) ın bazı kişisel nedenlerden dolayı yemediği yiyecekler dışındaki (o yiyeceklerin de helal olmasına rağmen, Yakup (a.s) tarafından bazı nedenlerden ötürü yenilmemektedir) bütün yiyeceklerin İsrailoğullarına helal olduğunu beyan eden bir söz olduğu anlaşılırken, Süleymaniye Vakfı tarafından yapılan mealde ise, Allah (c.c) tarafından 94. ayette yalan olarak beyan edilen bir söz olduğu anlaşılmaktadır.

Süleymaniye Vakfı tarafından ayetin başına açılan parantezin içine yazılan Yahudiler dediler ki ifadesinin sebebini, ayetin altına açtıkları dipnotta belirtmektedir. Dipnotta, Yahudilerin Al-i İmran s. 93. ayetindeki sözleri söyleme sebebi olarak, Enam s. 146. ayeti gösterilmektedir. Yahudiler kendilerine bazı yiyeceklerin haram kılındığını beyan eden ayetler indiğinde bunu ret etmişler, kendileri için böyle bir haramlılığın olmadığını Al-i İmran s. 93. ayetteki sözler ile dile getirmişlerdir.

Ancak Enam s. 146. ayeti, her ne kadar Yahudiler ile ilgili ise de, bu ayet 136. ayetten başlayıp 153. ayete kadar giden bir bağlama dahildir. Bu bağlama sahip olan ayetlerin, Mekke müşriklerinin şirk inançları ile ilgili olduğu için, Mekke'de inmiş olması gerekmektedir. Vakfa göre Mekke'de inen bu ayete itiraz edenler, cevabı Medine'de inen bir ayette almışlardır.

Kanaatimizce vakıf tarafından Al-i İmran s. 93. ayetine verilen anlamda, Enam s. 146. ayetinin dikkate alınması hatalı bir yaklaşımdır. Eğer Yahudiler Enam s. 146. ayetine karşı bir itiraz getirmiş olsalardı, bu itirazları Al-i İmran s. 93. ayetinde olduğu gibi değil, "Allah bize özel olarak hiç bir şeyi haram kılmadı" gibisinden olması, veya ilgili ayet içinde açık ve net olarak diğer ayetlerde olduğu gibi "Galetil Yahudi" (Yahudi dedi ki) şeklinde bir Arapça metin olması gerekirdi. Yahudilerin Enam s. 146. ayetine getirdiklerini düşündüğü itiraz, ve bu düşünce yönünde vakıf meal yapıcılarının açtıkları ilave parantez, kanaatimizce yanlış bir parantezdir. 

Peki Al-i İmran s. 93. ayeti ile ilgili olan hangi ayetlerdir? denilirse, şu ayetleri sıralayabiliriz.

[003.093-94]  Tevrat'ın indirilmesinden önce İsrail'in kendisine haram ettiğinden başka bütün yiyecekler İsrailoğullarına helal idi. De ki: «Doğru sözlü iseniz Tevrat'ı getirip okuyun».Artık bundan sonra kim Allah'a karşı yalan düzüp-uydurursa, işte onlar, zalim olanlardır.

[004.160-1]  Yahudilerin haksızlıklarından, çoklarını Allah yolundan menetmelerinden, yasak edilmişken faiz almaları ve insanların mallarını haksızlıkla yemelerinden ötürü kendilerine HELAL kılınan TAYYİBATI onlara haram kıldık. Onlardan inkar edenlere, elem verici azab hazırladık.

[006.146]  Yahudilere tırnaklı her hayvanı haram kıldık. Onlara sığır ve davarın sırt, bağırsak ve kemik yağları hariç, iç yağlarını da haram kıldık. Aşırı gitmelerinden ötürü onları bu şekilde cezalandırdık. Biz şüphesiz doğru sözlüyüzdür.

[016.118]  Yahudilere de, daha önce sana bildirdiğimiz şeyleri haram kılmıştık. Bununla Biz onlara zulmetmedik. Lâkin onlar kendi kendilerine zulmediyorlardı.

[003.050] Benden önce gelen Tevrat'ı doğrulayıcı olarak ve size HARAM kılınan BAZI şeyleri de HELAL kılmam için gönderildim. Size Rabbinizden bir ayet getirdim. O halde Allah'tan korkun, bana da itaat edin.



[007.157]  Yanlarındaki Tevrat ve İncil'de yazılı buldukları o elçiye, o ümmî Nebi Resule uyanlar (var ya), işte o onlara iyiliği emreder, onları kötülükten meneder, onlara TAYYİBATI helâl, HABAİSİ haram kılar. Ağırlıklarını ve üzerlerindeki zincirleri indirir. Ona inanıp ona saygı gösteren, ona yardım eden ve onunla birlikte gönderilen nûr'a (Kur'an'a) uyanlar var ya, işte kurtuluşa erenler onlardır.

Al-i İmran 93. ve 94. ayetlerinde önceden helal olduğu halde İsrailoğullarına haram kılınan bazı yiyeceklerin haramlılığının arızi olduğu beyan edilmektedir. Nisa s. 160. ve 161. ayetlerinde bu arızi durumun gerekçesi beyan edilmekte, Al-i İmran s. 50. ayetinde ise bu arızi haramların bir kısmının İsa (a.s) a inen vahiy ile helal kılındığı beyan edilmektedir. Araf s. 157. ayetinde ise, geri kalan haramların tamamının Muhammed (a.s) ile birlikte sona erdiği beyan edilmektedir. 

Süleymaniye Vakfı'nın ilgili ayete böyle bir parantez açmasının diğer bir sebebi kanaatimizce şu olabilir: 

Ayetin ikinci cümlesi olan, "De ki: “İddianızda haklı iseniz Tevrat’ı getirin de okuyun bakalım"  cümlesinde geçen, İn küntüm sadıkin ifadesinin geçtiği diğer ayetlerde, bu ifade öncesinde genellikle, inkarcılar tarafından söylenen bir sözün olması, vakıf meal yapıcılarında Al-i İmran s. 93. ayetinin ilk cümlesinin de inkarcılar tarafından söylenmiş bir söz olabileceği kanaati uyandırmış olabilir. 

Al-i İmran s. 93. ayetini nasıl anlayabiliriz? dersek, şöyle bir cevabımız olabilir:

Medine'de bulunan Yahudiler muhtemelen, kendilerine özel kılınan bu haramlığın, Nisa s. 160. ve 161. ayetlerinde beyan edilen gerekçelere istinaden değil, Tevrat öncesine dayanan bir geçmişi olduğunu, sadece kendilerine değil bütün ümmetlere has bir yasak olduğunu savunuyor olmalıdırlar. Yahudilerin kendilerini Allah'ın oğulları ve sevgili kulları olarak görmüş olmaları (5. 18), kendilerine özel olarak kılınan böyle bir haramlılık ile uyuşmamaktadır. Allah (c.c) onların bu iddialarını, Al-i İmran s. 93. ayetinde öne sürerek, bunun aksini savunuyorlar ise, Tevrat'ı getirerek o kitapta bulunan bu konudaki beyanı ortaya koymalarını istemektedir.

Olayı şu karşılıklı konuşma üslubu içinde anlatacak olursak:

Yahudiler= Bu haramlar bize özel bir haram değil, tüm insanlara kılınan bir haramlıktır.

Allah (c.c)= İsrailoğullarına kılınan bu haramlıklar, Tevrat öncesi değil, Tevrat'ın indirilmesinden sonra, onların işledikleri bazı cürümler sebebi iledir. Aksini iddia eden varsa getirsin Tevrat'ı ortaya koysun.

Vakfın hatası, Nisa s. 160. ve 161. ayetleri dikkate almak yerine, Enam s. 146. ayetini dikkate almış olmasıdır.

[004.160-1]  Yahudilerin haksızlıklarından, çoklarını Allah yolundan menetmelerinden, yasak edilmişken faiz almaları ve insanların mallarını haksızlıkla yemelerinden ötürü kendilerine HELAL kılınan TAYYİBATI onlara haram kıldık. Onlardan inkar edenlere, elem verici azab hazırladık.

Bu ayetlere baktığımızda, İsrailoğullarına yapmış oldukları bazı yanlışlar sebebi ile onlara helal olan bazı yiyeceklerin, yaptıklarının bir cezası olarak haram kılındığı anlaşılmaktadır. Bu haramların ne olduğu ise Enam ve Nahl s. ayetlerinde beyan edilmektedir. 

Nisa s. 160. ve 161. ayetlerindeki gerekçelere istinaden, İsrailoğullarına helal olan bazı yiyeceklerin haram kılınma yolu, onlara gönderilen elçi ve kitap ile olması gerekmektedir. Çünkü Allah (c.c) kulları ile ilgili emir ve yasakları, o kullar içinden seçtiği insanlar aracılığı ile göndermektedir.

İsrailoğullarına verilen bu cezanın bilgi kaynağı elçiler olup, bu yasaklar onlara elçiler ve onlara inen kitap aracılığı ile bildirilmiştir. İsrailoğullarına inen kitabın isminin bize Tevrat olarak beyan edilmiş olması burada dikkate değerdir. İsrailoğullarına Musa (a.s) öncesinde de elçi ve kitap gönderildiğini hesap edersek, bu kitabın adının Tevrat olması gerektiği açıktır.

Al-i İmran s. 93. ayetini, Nisa s. 160. ve 161. ayetlerini dikkate alarak okuduğumuz şöyle bir durum ortaya çıkmaktadır: 


Allah (c.c) İsrailoğulları dahil olmak üzere, tüm kullarına Tayyibat olarak beyan ettiği yiyecekleri helal kılmıştır (2. 168/  5. 4-5-88/ 16. 114). İsrailoğullarına helal olduğu halde sonradan haram edilen tayyibatın, onlara elçileri aracılığı ile bildirilmiş olması gerektiğine göre, Tevrat'ın indirilmesinden önce böyle bir yasağın da olmaMAsı icap etmektedir. İşte Al-i İmran s. 93. ayeti bu durumu beyan etmektedir. O zaman bu ayetteki sözün İsrailoğullarına değil, Allah (c.c) ye ait olması gerekmektedir.

Sonuç olarak: Süleymaniye Vakfı mealinde, Al-i İmran s. 93. ayetinin başına açılan parantez hatalı olarak açılmıştır. Vakıf yetkilileri şayet ayeti, Enam s. 146. ayetini değil, Nisa s. 160. 161. ayetlerini dikkate alarak anlamaya çalışmış olsalardı, böyle bir hatayı yapmalarına gerek  kalmayacaktı.

                                      EN DOĞRUSUNU ALLAH (C.C) BİLİR.


11 Ocak 2019 Cuma

AL-İ İMRAN SURESİ MEALİ

1- Elif, lam, mim.

2- Allah, O'ndan başka ilah yoktur. O, diri ve yarattıkları üzerinde her an gözetimdedir.

3- 4- Kendisinden öncekileri doğrulayıcı kitabı sana gerçeklikle indirdi. Önceden insanlar için yol gösterici olarak Tevrat'ı ve İncil'i de indirmişti. Ve (doğru ile yanlışın arasını) böleni de indirmişti. Şüphesiz ki onlar Allah'ın ayetlerini inkar ettiler, onlar için şiddetli azap vardır. Allah güçlüdür intikam sahibidir.

5- Şüphesiz ki ne yerde ne de gökte, hiçbir şey Allah'a gizli kalmaz.

6- O, sizi rahimlerde dilediği gibi şekillendirendir. O'ndan başka ilah yoktur.  Güçlüdür, doğru karar vericidir.

7- O, sana Kitabı indirendir. Onda korunmuş ayetler vardır ki, onlar kitabın anasıdır.  diğerleri ise benzeşmektedir. Kalplerinde eğrilik bulunanlara gelince,  fitne aramak ve onun sonucunu aramak için, onun benzeşeninin peşine düşerler. Oysa onun sonucunu Allah bilir. Ve ilimde derinleşenler derler ki: "Biz ona inandık hepsi Rabbimizin katındandır." Ancak temiz akıl sahipleri öğüt alır.

8- Rabbimiz, bizi doğru yola ilettikten sonra kalplerimizi eğriltme, katından bize rahmet bağışla, hiç şüphesiz ki sen bağışı bol olansın.

9- Rabbimiz, geleceğinde şüphe olmayan günde insanları toplayıcı olan sensin. Şüphesiz ki Allah verdiği sözden sırt dönmez.

10-  İnkar edenlere gelince, onların ne malları ne de çocukları onları Allah'tan hiçbir şeyi gideremeyecektir. İşte onlar, onlardır ateşin yakıtları.

11- (Bunların izledikleri yol) Firavun'un yoldaşları ve ondan öncekilerin gidişi gibidir. Onlar ayetlerimizi yalanlamışlar, Allah'ta onları işledikleri günahlar sebebi ile yakalamıştı. Allah'ın sonuçlandırması şiddetlidir.

12- İnkar edenlere de ki: Yakında mağlup olacak ve cehenneme sürüleceksiniz. Ve orası ne kötü bir yataktır.

13-Karşı karşıya gelen iki toplulukta mutlaka sizin için ibret vardır. Bir topluluk Allah'ın yolunda savaşıyor, diğeri ise inkarcı idi. (Allah'ın yolunda savaşan topluluk, inkarcıları) gözün görüşü ile kendilerinin iki katı görüyorlardı. Allah yardımı ile dilediğini güçlendirir. Basiret sahipleri için bunda mutlaka bir ibret vardır.

14- Kadınlardan ve oğullardan ve kantar kantar altın ve gümüşten ve belirti takılmış atlardan ve hayvanlardan ve ekinlerden yana olan düşkünlük, insanlara süslendi. Bunlar dünya hayatının geçici faydalarıdır. Allah, varılacak yerin güzeli O'nun  katındadır.

15- De ki: Size bundan daha hayırlı olanı bildireyim mi?  Korunanlar için Rableri katında, orada ölüm görmemek üzere kalacakları altından nehirler akan cennetler ve tertemiz eşler ve Allah'ın hoşnutluğu vardır. Allah,  kullarını görücüdür.

16- 17- Onlar "Ey Rabbimiz inandık, bizim günahlarımızı bağışla, bizi ateş azabından koru" diyen, başlarına gelen sıkıntılara karşı dayanan ve mücadele eden ve dosdoğru olan ve itaatten ayrılmayan ve mallarını hayır yolunda harcayan ve seher vakitlerinde bağışlanma isteyenlerdir.

18- Allah, kendisinden başka ilah olmadığına şahitlik etti. Melekler ve ilim sahipleri de adaleti ayakta tutarak (şahitlik etti). O'ndan başka ilah yoktur. Güçlüdür doğru karar vericidir.

19- Allah'ın katında (geçerli olan) hayat nizamı şüphesiz İslam'dır. Kitap verilmiş olanlar onlara ilim geldikten sonra aralarındaki hasetten başka bir nedenle anlaşmazlığa düşmediler. Kim Allah'ın ayetlerini inkar ederse, artık şüphesiz ki Allah hesabı hızlı görücüdür .

20- Eğer seninle tartışacak olurlarsa artık de ki: Ben bana uyanlarla birlikte yüzümü Allah'a teslim ettim. Kitap verilmiş olanlara ve ümmilere de ki: Siz de teslim ettiniz mi?. Eğer teslim ettilerse doğru yolu bulmuş olurlar. Eğer  yüz çevirdilerse,  senin üzerine düşen sadece ulaştırmaktır. Allah kullarını görücüdür.

21- Allah'ın ayetlerini inkar edenlere ve  nebileri meşru bir nedenleri olmaksızın öldürenlere ve insanlardan adaleti emredenleri öldürenler var ya, artık onları acı azabla müjdele.

22- İşte bunların işledikleri, dünyada ve ahirette boşa gitmiştir. Onlar için yardımcılardan kimse yoktur.

23- Kendilerine, kitap'tan bir pay verilen (Yahudi) leri görmedin mi?. Aralarında hüküm vermesi için Allah'ın kitabına (Tevrat'a) çağrılıyor, sonra onlardan bir bölümü kayıtsız kalarak yüz çeviriyorlar.

24- Bunun sebebi "Ateş bize sayılı günlerden başka dokunmayacaktır"  demelerinden ötürüdür. Hayat nizamlarında bu ortaya attıkları onları aldatmaktadır.

25- Geleceğinde şüphe olmayan güne onları topladığımız ve her kişiye kazandığının karşılığı haksızlık yapılmadan tastamam ödendiği zaman, nasıl olacak?

26- De ki: Hükümranlığın asıl sahibi olan Allah'ım, hükümranlığı dilediğine verir, hükümranlığı dilediğinden de çekip alırsın, dileğini güçlü kılar, dilediğini de zelil kılarsın, iyilik senin elindedir. Sen her şeye güç yetiricisin. 

27- Geceyi gündüze katar, gündüzü de geceye katarsın. Ölüden diriyi çıkarır, diriden de ölüyü çıkarırsın. Dilediğini de hesapsız rızıklandırırsın.

28- İnananlar, inananların aşağısından inkarcıları, sahip çıkan koruyucular edinmesin. Kim böyle yaparsa Allah'tan hiçbir şey üzerinde değildir. Ancak onlara karşı güç yetirememe gibi bir durumda olursanız  hariçtir. Allah sizi kendisinden sakındırır. Dönüş Allah'adır.

29- De ki: Göğüslerinizde olanı gizleseniz de onu açığa çıkarsanız da Allah onu bilir. Göklerde ve yerde olanı bilir. Allah her şeye güç yetiricidir.

30- O gün her kişi hayırdan ne işlemiş ise onu hazır vaziyette bulur. Kötülükten ne işlemiş ise, kötülüğü ile kendisi arasında uzak mesafe olsun ister. Allah sizi kendisinden sakındırır. Allah kullarına karşı çok şefkatlidir.

31- De ki: Allah'ı seviyorsanız bana uyun ki, Allah'ta sizi sevsin ve günahlarınızı bağışlasın. Allah çok bağışlayıcı merhamet edicidir.

32- De ki: Allah'a ve elçiye itaat edin. Eğer yüz çevirirlerse şüphesiz kiAllah inkarcıları sevmez. 

33- Şüphesiz ki Allah, Adem'i ve Nuh'u ve İbrahim ailesini ve İmran ailesini, insanlar üzerine seçkin kıldı.

34- Bunlar birbirinden türemiş olan bir soydur. Allah işiticidir bilicidir.

35- Ve bir zaman İmran'ın karısı: "Rabbim karnımdakini, hür olarak sana adadım onu benden kabul buyur. Muhakkak ki sen işitici bilicisin" demişti.

36- Onu doğurduğunda, -Allah onun ne doğurduğunu ve (istemiş olduğu) erkek, (onun doğurduğu) kız gibi olmayacağını en iyi bildiği halde- "Rabbim onu kız olarak doğurdum, ben ona Meryem adını koydum. Onu ve soyunu kovulmuş şeytandan sana sığındırıyorum" demişti.

37- Bunun üzerine Rabbi onu güzel bir kabulle kabul etmiş ve onu en  güzel bir bitki gibi yetiştirmiş ve Zekeriyya'yı ona sorumlu yapmıştı. Zekeriyya, Meryem'in kaldığı odaya her ne zaman girmişse, onun yanında bir rızık bulmuş, "Ey Meryem bu sana nereden geliyor?" demiş, Meryem bu soruya ise, " Bu Allah katındandır, muhakkak ki Allah dilediğini hesapsız rızıklandırır" demişti.

38- Zekeriyya o anda Rabbine dua etmiş, "Rabbim bana katından temiz bir soy bağışla, muhakkak ki sen duayı işiticisin" demişti. 

39- Mihrab'ta ayakta dua halinde iken melekler ona, "Şüphesiz ki Allah sana, Allah'tan bir kelimeyi doğrulayan, toplumuna liderlik yapacak, iffetine düşkün bir  nebi ve doğrulardan olacak olan Yahya'yı müjdeliyor" demişti. 

40- (Zekeriyya): "Rabbim, ben ihtiyarlığa ulaşmış karım ise çocuk doğuramayan biri olduğu halde benim oğlum nasıl olacak?" demiş, (Allah): "Bu böyledir Allah dilediğini yapar" demişti.

41- (Zekeriyya): "Rabbim bana bir alamet kıl" demiş, (Allah): "Senin alametin, insanlarla işaretten başka üç gün konuşamamandır. Rabbini çokça an. Akşam sabah O'nu tesbih et (O'nun çizdiği daire içinde kal)" dedi. 

42- 43- Bir zaman melekler: "Ey Meryem, şüphesiz ki Allah seni seçti ve tertemiz kıldı ve  alemlerin (Dünya) kadınlarının üzerine seni şeçti. Ey Meryem, Rabbine gönülden bağlı ol ve secde et ve rüku edenlerle beraber rüku et" demişti.

44- Bu, sana vahyettiğimiz gaybin bildirimlerindendir.  Hangisi Meryem'e sorumlu olacak diye mızraklarıyla karşılaşma yaparlarken sen onların yanlarında değildin. Onlar aralarında (bu konuda) tartışırlarken de sen onların yanlarında değildin.

45- 46- Bir zaman melekler: "Ey Meryem, şüphesiz ki Allah seni kendisinden bir kelime ile müjdeliyor. Onun ismi Meryem oğlu İsa Mesih'tir. O dünyada ahirette itibarlı ve yakınlaştırılmışlardandır. O, insanlarla çocuk iken de, yetişkin iken de konuşacak, ve o doğrlardandır" demişti.

47- (Meryem), "Rabbim bana bir beşer dokunmadığı halde benim çocuğum nasıl olacak?" demiş, (Allah), " Bu böyledir, Allah dilediğini yaratır. Bir işe hüküm verdiği zaman ona sadece "ol" der, o da oluverir." demişti. 

48- Ona Kitab'ı, doğruyu yanlıştan ayırmayı, Tevrat'ı ve İncil'i öğretecek.

49- 50- 51- Ve İsrailoğulları'na elçi olacak (ve onlara şöyle diyecek): "Şüphesiz ki ben size Rabbinizden  delil getirdim. Size çamurdan bir kuş sureti yaratır, ona üflediğimde Allah'ın izni ile bir kuş olur ve Allah'ın izni ile gözleri doğuştan kör olanı ve abraşı iyileştirir ve ölüleri diriltirim ve evlerinizde yediklerinizi ve ileride yemek için sakladıklarınızı size bildiririm. Eğer inanmışlar iseniz şüphesiz ki bunda bir delil vardır. Önümdeki Tevrat'tan doğrulayıcı olarak, size yasak kılınmış olanların bir kısmını serbest kılmak için Rabbinizden size delil getirdim. Artık Allah'tan korunun ve bana itaat edin. Şüphesiz ki Allah, benim de Rabbim, sizin de Rabbinizdir. Artık O'na kulluk edin, doğru yol işte bu dur".

52- 53- İsa, onlardan inkarı sezdiğinde, "Allah'a (yapılan bu inkara karşı) yardımcılarım kim dir?demiş, Havariler'de: "Biz Allah'ın yardımcılarız, Allah'a inandık, şahit ol şüphesiz ki biz teslim olmuşlarız. Rabbimiz indirdiğine inandık ve elçiye uyduk, artık bizi şahitlerle beraber yaz" demişti.

54- Ve (İsrailoğulları) tuzak kurdular. Allah onların bu yaptıklarını boşa çıkardı. Allah tuzakları boşa çıkaranların hayırlısıdır.

55- 56- 57- O vakit Allah:"Ey İsa, senin ömrünü ben tamamlayacak, kendime yükseltecek ve seni inkarcılardan (kurtararak) arındıracağım. Sana uyanları ise kalkışın gününe kadar inkar edenlerin üzerinde kılacağım. Sonra dönüşünüz banadır, anlaşmazlığa düştüğünüz konularda aranızda ben hükmedeceğim. İnkar edenlere gelince, onları dünyada ve ahirette şiddetli bir azabla azap edeceğim, onlara yardımcılardan kimse yoktur. İnanan ve doğruları işleyenlere gelince, onların mükafatlarını tastamam verecektir. Allah yanlış yapanları sevmez" demişti.

58- İşte bu sana okuduğumuz, ayetlerden ve doğruyu yanlıştan ayıran Zikir'dendir.


59- Şüphesiz ki Allah'ın katında İsa'nın örneği, Adem'in örneği gibidir.  Onu topraktan yarattı, sonra ona "ol" dedi, o da  oluverdi. 

60- Gerçek senin Rabbindendir, artık kuşkuya kapılanlardan olma.

61- Sana bu konuda bilgi geldikten sonra seninle bu konuda tartışanlara artık de ki: Gelin oğullarımızı ve oğullarınızı, kadınlarımızı ve kadınlarınızı, kendimizi ve kendinizi çağıralım sonra açık gönüllülükle dua ederek, Allah'ın uzaklaştırmasının yalancıların üzerine kılalım.

62- Şüphesiz ki bu gerçek anlatıdır. Allah'tan başka ilah yoktur. Şüphesiz Allah, güçlüdür doğru karar vericidir.

63- Buna rağmen eğer yine yüz çevirdilerse,  şüphesiz ki Allah bozucuları bilicidir.

64- De ki: Ey kitabın ehli, Allah'tan başkasına kulluk etmemek ve O'na hiç bir şeyi ortak koşmamak ve Allah'ın aşağısından birbirimizi rabler edinmemek olan, bizimle sizin aranızdaki aynı olan söze gelin. Eğer yüz çevirdilerse, artık siz de "Şahit olun biz teslim olanlarız" deyin.

65-  Ey kitabın ehli, İbrahim hakkında niçin tartışıyorsunuz? Tevrat ve İncil ondan sonra indirilmiştir. Halâ aklınızı kullanmaz mısınız?

66- Hadi siz hakkında bilgi sahibi olduğunuz bir konuda tartıştınız, ama hakkında bilgi sahibi olmadığınız bir konuda niçin tartışıyorsunuz? Allah biliyor siz ise bilmiyorsunuz.

67- İbrahim ne Yahudi ne de Hristiyan idi. O ancak bozulmamış fıtrat sahibi olarak teslim olan biri idi, ortak koşanlardan değildi.

68- Şüphesiz insanların İbrahim'e en yakın olanı, ona uyanlar, bu nebi ve inananlardır. Allah inananların sahip çıkan koruyucusudur.

69- Kitabın ehlinden bir grubu sizi saptırmayı arzu etmektedir. Oysa onlar kendilerinden başkalarını saptırmadıklarının şuurunda değillerdir.

70- Ey kitabın ehli, şahit olduğunuz halde, niçin Allah'ın ayetlerini inkar ediyorsunuz?

71-  Ey kitabın ehli, niçin geçerliyi geçersizi ile örtüyor,  biliyor halde gerçeği gizliyorsunuz?

72- 73- Kitabın  ehlinden bir grup dedi ki: "İnananlara indirilene gündüzün başlangıcında ina(nmış gibi davra)nın, onun bitiminde ise inkar edin. Belki onlar da dönerler. Bir de sizin hayat nizamınıza uyandan başkasına da inanmayın". De ki: Şüphesiz ki doğru yol, Allah'ın yoludur. Size verilenin bir örneğinin başka birine de verilmiş olmasından dolayı mı veya Rabbinizin katında size karşı delil getirecekler diye mi (böyle söylüyorsunuz)? De ki: (Risalet konusunda) lütuf Allah'ın  elindedir, onu dilediğine verir. Allah, lütfu geniş olandır bilicidir.

74- Kitap ve elçiliğini* dilediği kimseye ayrıcalık tanır. Allah büyük lütuf sahibi olandır. 

Rahmet kelimesine kitap ve elçilik anlamı verme nedenimiz, Zuhruf s. 32. ayetine istinadendir.

75- Kitabın ehlinden öylesi vardır ki, kendisine kantar ağırlığınca mal emanet etmiş olsan, onu sana geri verir. Ve içlerinden öylesi de vardır ki, bir dinar  dahi emanet etmiş olsan, (tepesine) dikilmediğin müddetçe ona sana geri ödemez. Bunun nedeni onların (Ümmilere karşı üzerimize sorumluluk yoktur" demeleridir. Onlar bildikleri halde Allah üzerine yalan söylemektedirler.

76- Hayır,  sözünü (emanetini) tastamam yerine getirmiş ve korunmuşsa, artık şüphesiz ki Allah korunanları sever.

77- Şüphesiz ki Allah'ın sözünü, ve yeminlerini az bir bedele satanlar var ya. işte onlar için ahirette (cennetten) bir pay yoktur. Kalkışın gününde Allah onlarla konuşmayacak ve onları arındırmayacaktır. Ve onlar için acı azap vardır.

78- Ve yine onlardan bir bölümü vardır ki, siz onu kitaptan olduğunu hesap edesiniz diye dillerini kitapla eğip bükerler. Halbuki o kitaptan değildir. "Bu Allah'ın katındandır" derler, halbuki o Allah'ın katından değildir. Onlar bilerek Allah'a karşı yalan söylüyorlar.

79- Allah'ın, kendisine kitap, hüküm ve nübüvvet verdiği bir beşerin, tüm bunlardan sonra kalkıp insanlara, " Allah'ın astından olarak bana kul olun" deme(yetki)si yoktur.  Ancak, "Öğrettiğiniz ve okuduğunuz kitabın doğrultusunda Rabbe kul olun" (deme yetkisi vardır) .  

80-  Size, melekleri ve nebileri rabler edinmenizi emretmez. Siz teslim olduktan sonra size inkar etmeyi hiç emreder mi?.

81- Bir zaman Allah nebilerden, "Size kitaptan ve doğruyu yanlıştan ayırma kabiliyetinden verdikten sonra, sizin beraberinizde olanı doğrulayan bir elçi geldiğinde, ona mutlaka inanacak ve mutlaka ona yardım edeceksiniz" diye kayıtlanmış sözleşme almış "Kabûl ettiniz ve size olan bu ağır yükümü aldığınız mı?"  demiş, (o nebilerde) "Kabûl ettik" demişler, (Allah'ta) " Şahit olun, sizinle beraber ben de şahitlerdenimdemişti.

82- Artık kim bu sözü verdikten sonra yüz çevirdiyse, işte onlar itaatten çıkmış olanların ta kendileridir.

83- Yoksa onlar, Allah'ın (razı olduğu) hayat nizamından başkasını mı arıyorlar? Oysa göklerde ve yerde kim varsa, gönüllü de olsa gönülsüz de olsa hepsi O'na teslim olmuştur, ve O'na döndürüleceklerdir.

84- De ki: Biz Allah'a ve bize indirilene ve İbrahim'e ve İsmail'e ve İshak'a veYakub'a ve torunlarına indirilene, Musa ve İsa'ya ve nebilere Rablerinden verilmiş olana inandık. Onlardan hiç birisinin arasında bölücülük yapmayız, ve biz O'na teslim olmuşlarız.

85-  Kim hayat nizamı olarak İslam'dan başkasını arıyorsa bilsin ki, bu ondan asla kabul olunmaz, ve o ahirette de zarara uğrayanlardandır.

86- İnandıktan sonra inkar eden bir topluluğu, Allah nasıl doğru yola iletir?. Onlar elçinin gerçek olduğuna şahitlik etmişler, ve kendilerine apaçık deliller de gelmişti. Allah, yanlış yapanlar topluluğunu doğru yola iletmez.

87- İşte onların karşılığı, Allah'ın ve meleklerin ve bütün (inanmış olan) insanların uzaklaştırmasının onların üzerine olmasıdır.

88-  Orada ölüm görmemek üzere kalıcıdırlar, azap onlardan hafifletilmez, ve onların yüzlerine bile bakılmaz.

89- Ancak bunun ardından (itaatle) dönmüş ve durumlarını düzeltmiş olanlar, şüphesiz ki Allah çok bağışlayıcıdır merhamet edicidir.

90- Şüphesiz ki, inanmalarının ardından inkar eden, sonra da inkarlarını artıranların, (ölüm anında yapacakları) dönüşleri asla kabul edilmeyecektir. İşte onlar yolunu kaybetmişlerin ta kendileridir.

91- Şüphesiz ki inkar etmiş ve inkar etmiş halde ölmüş olanlar var ya, onlar yeryüzünün dolusu  altını fidye olarak verseler dahi, hiç birinden asla kabul edilmeyecektir. Acı azap onlar içindir, onlara yardımcılardan kimse yoktur.

92- Sevdiklerinizden harcamadıkça, iyilik ve erdemli olmaya ulaşamazsınız. Bir şeyden her ne harcarsanız, artık şüphesiz Allah onu bilicidir.

93- Tevrat'ın indirilmesinden önce, İsrail'in (Yakub'un) kendisine yasak kıldığı hariç bütün yiyecekler, İsrail'in oğullarına serbest idi. De ki: Eğer doğrulardan iseniz Tevrat'ı getirip onu okuyun.

94- Kim bundan sonra artık Allah üzerine yalan ortaya atarsa işte onlar yanlış yapanların ta kendileridir.

95- De ki: Allah doğruyu söyledi. Artık fıtratı bozulmamış olan İbrahim'in ortak değerine uyun. O ortak koşanlardan değildi.

96- Şüphesiz insanlar için kurulan ilk ev, ilahi hayır kaynağı ve insanlar için yol gösterici olan Bekke'deki (Kâbe) dir.

97- Onda apaçık deliller ve İbrahim'in makamı vardır. Kim oraya girdiyse güvende olmuştur. Evi hac etmek,  ona güç yetiren insanlar için, Allah'ın onlar üzerindeki hakkıdır. Kim (bu hakkı) inkar ettiyse,  artık şüphesiz ki Allah, alemlerden (yarattıklarından) hiçbir şeye muhtaç değildir.

98- De ki: Ey kitabın ehli, Allah'ın ayetlerini niçin inkar ediyorsunuz? Allah işlemekte olduklarınızın üzerinde şahittir.

99- De ki: Ey kitabın ehli, (doğruluğuna) şahit olduğunuz halde niçin inanmış olanı Allah'ın yolundan, onda eğrilik arayarak uzaklaştırmaya çalışıyorsunuz? Allah işlemekte olduklarınızdan kayıtsız değildir.

100- Ey inananlar,  eğer kitap verilmiş olanlardan bir bölümüne itaat edecek olursanız, inanmanızdan sonra sizi inkarcılar olarak döndürürler.

101- Allah'ın ayetleri size okunuyor  ve onun elçisi de içinizde olduğu halde iken nasıl inkar edersiniz? Kim Allah'a sımsıkı yapışırsa artık kesinlikle doğru yola eriştirilmiştir.

102- Ey inananlar, Allah'tan korunmanın gereğini hakkı ile yerine getirin. Sizler ancak Allah'a teslim olmuşlar olduğunuz halde can verin.

103- Topluca Allah'ın ipine sarılın ve bölünmeyin. Allah'ın üzerinizdeki nimetini hatırlayın. Siz birbirinize karşı düşman iken, sizin kalplerinizi ısındırmıştı da böylelikle onun nimeti sayesinde kardeşler olmuştunuz. Siz ateşten bir çukurun kenarındaydınız da sizi ondan kurtarmıştı.  Allah ayetlerini doğru yolda olmanız için size böyle açıklıyor.

104- Sizler hayra çağıran, güzel ve uygunu emreden, çirkin ve uygunsuzdan vazgeçirten bir topluluk olun. İşte onlar  arzuladıklarına kavuşacak olanların ta kendileridir.

105- Kendilerine apaçık deliller geldikten sonra anlaşmazlığa düşerek bölünenler gibi olmayın. İşte onlar,  şiddetli azap onlar içindir.

106- O günde ağaran yüzler ve kararan yüzler vardır. Yüzleri kararanlara, "İnandıktan sonra inkar mı ettiniz?. Öyleyse inkar etmenizden ötürü tadın azabı" (denir).

107- Yüzleri ağaranlar ise artık  Allah'ın rahmetindedirler. Onlar orada ölüm yüzü görmemek üzere kalıcıdırlar.

108- İşte bu Allah'ın ayetleridir. Onları sana gerçeklikle okuyoruz. Allah alemlere (yarattıklarına) zulmetmek istemez.

109- Göklerde olanlar ve yerde olanlar Allah'ındır. Yapılan bütün işler Allah'a döndürülür.

110- Siz, insanlar arasından çıkarılmış bir oldunuz. İyi ve güzeli emreder, kötü ve çirkinden vaz geçirtir ve Allah'a inanırsınız. Şayet kitabın ehli de inanmış olsaydı onlar için elbette hayırlı olmuştu. İçlerinden inanmış bir kısım olsa da çoğu elbette itaatten çıkmış olanlardır.

111- Onlar, size rahatsız etme (söz ile incitme) dışında asla başka bir zarar veremezler. Eğer sizinle savaşacak olsalar, size arkalarını dönüp kaçarlar, sonra yardım da göremezler.

112- Allah'tan bir ipe ve (inanan) insanlardan bir ipe sığınmadıkça, nerede yakalanmışlarsa üzerlerine aşağılanma damgası vurulmuş, Allah'tan  gazaba uğramışlar ve üzerlerine yoksulluk damgası vurulmuştur. Bunun nedeni, Allah'ın ayetlerini inkar etmeleri, nebileri meşru bir nedenleri olmaksızın öldürmeleridir. Bunun sebebi, isyan etmeleri ve aşırı gidiyor olmalarıydı.

113- Hepsi aynı değillerdir. Kitabın ehlinden, dimdik ayakta duran (yamulmamış) bir topluluk vardır ki; gecenin vakitlerinde Allah'ın ayetlerini okurlar ve onlar secde ederler.

114- Allah'a ve ahirete inanır, güzel ve uygunu emreder, çirkin ve uygunsuzdan vazgeçirtir ve hayırlarda koşuştururlar. İşte onlar doğrulardandır.

115- Hayırdan her ne yaparlarsa bu asla inkar edilmeyecektir. Allah korunanları bilicidir.

116- İnkar edenlere gelince, onların ne malları ne de çocukları onları Allah'tan hiçbir şeyi gideremeyecektir. İşte onlar ateşin arkadaşlarıdır, onlar orada ölüm görmemek üzere kalıcıdırlar.

117- Onların bu dünya hayatındaki  harcamakta olduklarının örneği, kendilerine yanlış yapmış bir topluluğun ekinine erişmiş, böylelikle onu yok etmiş, kavurucu soğuğa sahip rüzgar gibidir. Allah onlara yanlış yapmadı, ancak onlar kendilerine yanlış yapıyorlardı.

118- Ey inananlar, sizin aşağınızdan olanları sırdaş edinmeyin. Onlar sizi bozguna düşürmekten geri durmazlar. Sizin sıkıntıya düşmenizi istediler. Öfkeleri ağızlarından (dökülen sözlerinden) belli olmaktadır. Göğüslerindeki gizlemekte oldukları ise daha da büyüktür. Aklınızı kullananlardan iseniz ayetlerimizi kesinlikle açıkladık.

119- İşte siz öyle kimselersiniz ki siz onları seviyorsunuz, fakat onlar sizi sevmiyorlar. Siz kitabın (Tevrat, İncil Kur'an) tamamına inanıyorsunuz (onlar inanmıyorlar). Ve sizinle karşılaştıkları zaman size "İnandık" derler, yalnız kaldıkları zaman ise size karşı (öfkelerinden) parmaklarını ısırırlar. De ki: "Öfkenizle ölün, Allah şüphesiz göğüslerin özünü bilicidir."

120- Eğer siz bir iyilik erişecek olursa bu onları üzer, eğer size bir kötülük isabet edecek olursa buna  sevinirler. Eğer siz direnerek mücadele eder ve korunursanız, onların plânları size hiçbir zarar vermez. Şüphesiz ki Allah, onların işlemekte olduklarını çepeçevre kuşatıcıdır. 

121- Hani sen sabahın erken vaktinde, inanmış olanları savaş için duracakları yerlere yerleştirmek için ailenden ayrılmıştın. Allah işiticidir bilicidir.

122- Hani içinizden iki grup yılgınlık göstermeye yeltenmişti. Halbuki Allah, o iki grubun sahip çıkan koruyucusuydu. Ve inananlar yalnızca Allah'a güvensin.

123- And olsun ki Allah , siz sayıca az bir halde iken size Bedir'de yardım etmişti. O halde Allah'a karşı gelmekten korunun ki şükretmiş olasınız.

124- Hani sen o zaman inanmış olanlara, "Rabbinizin, meleklerden indirilmiş üç bini ile size (el) uzatması yetmez mi?" demiştin.

125- Elbette yeter.  Eğer siz direnerek mücadele eder ve korunur, onlarda size şu anda ansızın gelirlerse, Rabbiniz sizi belirtili meleklerden beş bini ile (el) uzatacaktır.

126- 127- Allah bunu size ancak bir müjde onunla kalpleriniz yatışsın, inkar edenlerden bir kısmının kökünü kazısın, perişan olarak çevrilsinler diye yapmıştır. Yardım, ancak güçlü doğru karar verici Allah'ın katındandır.

128- Allah'ın, onlara lütuf ile dönmesi, veya onlara azap etmesinden dolayı, senin yapabileceğin herhangi bir şey yoktur. Çünkü onlar yanlış yapmışlardır. 

129- Göklerde olanlar ve yerde olanlar Allah'ındır. Dileyeceğini bağışlar, dilediğine de azap eder. Şüphesiz ki Allah çok bağışlayıcıdır merhamet edicidir.

130- Ey inananlar kat kat artırılmış olan faizi yemeyin. Arzuladıklarınıza kavuşabilmeniz için Allah'a karşı korunun.

131- Korunun o ateşe karşı ki o, inkarcılar için hazırlanmıştır.

132- Allah'a ve Resul'e itaat edin ki merhamet olunasınız.

133- Rabbinizden olan bağışlanmaya, korunanlar için hazırlanmış olan, onun sunumu gökler ve yer kadar olan cennete koşuşturun.

134- Onlar ki, bollukta da, darlıkta da harcarlar, öfkelerini bastırırlar, insanlar(ın kusurlarını yüzlerine vurmak) dan geçerler. Allah iyilik edenleri sever.

135- Ve onlar ki, bir hayasızlık veya kendilerine karşı bir yanlış yaptıkları zaman Allah'ı hatırlar,  günahlarına hemen bağışlanma isterler. Allah'tan başka günahları bağışlayan kimdir? (Onlar) günahları üzerinde bile bile ısrar etmezler.

136- İşte onların karşılığı, Rablerinden bağışlanma ve orada ölümsüzlük görmemek üzere kalacakları altından nehirler akan cennetlerdir. (Güzel işler) işleyenlerin mükafatı ne  güzeldir.

137- Sizden önce değişmeyen yasalar (ın uygulamaları) geldi geçti. Artık yeryüzünde dolaşın da, yalanlayıcıların sonunun nasıl olduğuna bakın.

138- Bu, insanlar için bir açıklama, korunanlar için ise, öğüt ve yol göstericidir.

139- Gevşemeyin,  üzülmeyin, eğer inanmışlar iseniz, üstün olan sizsiniz.

140- 141- Eğer size (Uhud'da) bir yara dokunduysa,  artık o topluluğa da, kesinlikle (Bedir'de) onun örneği bir yara dokunmuştu. Bu günleri, Allah'ın inananları bilmesi ve içinizden şahitler edinmesi ve Allah'ın inananları arındırması ve inkarcıları imha etmesi için, insanlar arasında döndürür dururuz. Allah yanlış yapanları sevmez.

142- Yoksa Allah, içinizden gayret edenleri, direnerek mücadele edenleri bilmeden, cennete girivereceğinizi mi hesap ettiniz?

143- Siz onunla karşılaşmadan önce, ölümü temenni ediyordunuz. Artık onu kesinlikle gördünüz ve siz bakıp duruyorsunuz.

144- Muhammed bir elçiden başka biri değildir. Ondan önce de elçiler gelip geçmiştir. Şimdi eğer o ölür veya öldürülür ise, siz ökçeleriniz üzerinde gerisin geri mi döneceksiniz? Kim iki ökçesi üzerinde gerisin geri dönecek olursa, Allah'a asla bir zarar veremez. Allah  şükredenlerin karşılığını verecektir.

145- Allah'ın izni olmadan, hiç kimse için yazılı son süreden önce ölüm yoktur. Kim  dünyanın  sonucunu isterse, ona ondan veririz. Kim ahiretin sonucunu isterse, ona da ondan veririz. Şükredenlerin karşılığını vereceğiz.

146- Nebi'den nicesi vardı ki, Rabbe kul olmuş bir çok kimse, onunla beraber savaşmışlardır. Onlar Allah'ın yolunda onlara erişenden ötürü, gevşememiş ve zayıflık göstermemiş ve boyun eğmemişlerdir. Allah direnerek mücadele edenleri sever.

147- Onların sözleri, " Rabbimiz işimizdeki aşırılığımızı ve günahlarımızı bağışla, ayaklarımızı dirençli kıl, inkarcılar topluluğuna karşı bize yardım et" demekten başka olmadı.

148- Böylelikle Allah onlara hem dünyanın sonucunu, hem de ahiretin güzel sonucunu verdi. Allah iyilik edenleri sever.

149- Ey inananlar, eğer inkar edenlere itaat edecek olursanız, sizi ökçeleriniz üzeri gerisin geri döndürürler, böylelikle zarara uğrayanlara dönersiniz.

150- Hayır, Allah sizin sahip çıkan koruyucunuzdur, ve O yardımcıların hayırlısıdır.

151-  Hakkında hiç bir kanıt indirmediği halde, Allah'a ortak koşmalarından dolayı inkar edenlerin kalplerini korkuya karşılaştıracağız. Onların barınağı ateştir. Ve ne kötüdür, yanlış yapanların kalacak yeri.

152- And olsun ki Allah'ın, size olan sözünü, ta ki onun izni ile onları öldürene, sevdiğiniz(zafer)i gösterdiği zamana kadar yerine gelmişti. Sonra siz yılgınlığa düşmüş, ayrılığa düşüp emre isyan etmiştiniz. Çünkü içinizden dünyayı isteyen olduğu gibi, ahireti isteyen de vardı. Sonra, Allah sizi zorlu bir denemeye tabi tutmak için, onlar(a karşı savaşı kazanmaktan)dan geri çevirmişti. And olsun ki (Allah) bu yaptığınızdan dolayı sizden (kaynaklanan suçunuzu cezalandırmaktan) geçmiştir. Allah inananlara karşı lütufkardır.

153- O vakit Elçi sizi arkanızdan çağırıyor, siz ise hiç kimseye dönüp bakmadan yukarı doğru kaçıyordunuz. Bunun üzerine Allah sizi kederden kedere uğrattı ki, ne elinizden gidene, ne de erişene üzülmeyesiniz. Allah işlemekte olduklarınızdan haberdardır.

154- (Allah) Sonra, uğradığınız kederin ardından size, içinizden bir grubu kaplayan güvenlik uykusu bahşetti (de böylelikle cesaret ve güveninizi kaybetmediniz). Sadece kendilerini önemseyen bir diğer grup (olan münafıklar) ise, Allah'a karşı haklı bir gerekçeye dayanmaksızın cahiliyeye özgü bir sanı besleyerek, "Bu emir ve komuta konusunda bizim bir yetkimiz mi vardı ki(sorumluluğumuz olsun)diyorlardı. De ki: Bütün ve iş ve yetki Allah'a aittir. Onlar sana karşı açıklayamadıklarını içlerinde saklıyarak, "Bu emir ve komuta konusunda bizim de bir yetkimiz olsaydı, burada öldürülmezdik" diyorlar. De ki: Eğer evlerinizde olmuş olsanız bile, haklarında ölüm yazılmış olanlar,  devrilecekleri meydana mutlaka çıkardı. Allah bunu sinenizde olanı denemek, kalplerinizde olanı temizlemek için yaptı. Allah göğüslerin özünü bilicidir.

155- Şüphesiz ki iki topluluğun karşı karşıya geldiği gün, şeytan içinizden sırtını dönerek kaçanları, bazı kazandıklarından dolayı sadece kaydırmak istemişti. And olsun ki Allah onlar(ı cezalandırmak)dan geçti. Şüphesiz ki Allah çok bağışlayıcı cezalandırmakta acele etmeyicidir.

156- Ey inananlar, kardeşleri yeryüzünde yolculuğa veya savaşa çıktığı zaman, onlar hakkında, "Eğer yanımızda kalsalardı, ne ölürler ne de öldürülürlerdi" diyen, şu inkar edenler gibi olmayın. (Bu emri size)Allah, onlar gibi olmamanız ve kalplerinde onların asla elde edemeyecekleri bir isteğe çevirmek için verdi. Yaşatan da öldüren de Allah'tır. Allah, işlemekte olduklarınızı görücüdür. 

157- Ve and olsun ki eğer Allah'ın yolunda öldürülür veya ölürseniz, muhakkak Allah'tan bağışlama ve merhamet, onların toplamakta olduklarından hayırlıdır.

158- Ve and olsun ki ölseniz de öldürülseniz de, muhakkak Allah'a sürülüp toplanacaksınız. 

159- Allah'tan bir rahmet sebebi ile onlara  karşı yumuşak davrandın. Şayet sert ve kaba kalpli olsaydın, o vakit çevrenden dağılırlardı. Artık sen onlardan geç ve onlar için bağışlanma iste ve iş hususunda onlarla danış. Karar verdiğin zaman ise artık Allah'a güven. Şüphesiz Allah, güvenenleri sever.

160- Eğer Allah size yardım ederse,  artık sizi kimse mağlup edemez. Eğer sizi yüzüstü bırakacak olursa, artık O'ndan sonra size yardım edebilecek kimdir? Ve inananlar yalnızca Allah'a güvensin.

161- Bir nebinin ganimeti zimmetine geçirmesi olacak şey değildir. Kim ganimeti zimmetine geçirirse,  kalkışın gününde zimmetine geçirdiği ile gelir. Sonra herkese kazandığının karşılığı eksiksiz olarak ödenir. Ve onlara yanlış yapılmaz.

162- Allah'ın rızasına uyan kişi, Allah'tan bir kızgınlığa uğrayan kişi gibi midir? Onun barınağı cehennemdir. Ve ne kötü dönüş yeridir.

163- Onlara Allah'ın katında (farklı) kedemeler vardır. Allah onların işlemekte olduklarını görücüdür.

164- Allah inananlara, içlerinden O'nun ayetlerini okuyan ve onları arındıran ve kitabı ve doğruyu yanlıştan ayırmayı öğreten bir elçi göndermekle, elbette lütufta bulunmuştur. Halbuki önceden apaçık sapıklık içinde idiler.

165- (Bedir'de) iki mislini ettirdiğiniz erişme, (Uhud'da) size eriştiğinde mi, "Bu 
 nereden?" dediniz? De ki: Bu kendinizdendir. Şüphesiz ki Allah her şeye güç yetiricidir.

166-167- İki topluluğun karşı karşıya geldiği günde size erişenin sebebi, Allah'ın(galibiyet ve mağlubiyet için koyduğu yasalar dahilindeki) izninin bir gereği ve inananları bilmesi ve ikiyüzlülük yapanları bilmesi içindi. Onlara, "Allah'ın yolunda savaşın veya (şehri) savunun" denildiğinde onlar, "Eğer savaşmayı bilseydik mutlaka size uyardık" dediler. O gün onlar inkara, inanmaktan daha yakındılar. Kalplerinde olmayan şeyi ağızları ile söylüyorlardı. Allah onların gizlediklerini en iyi bilicidir.

168- Onlar (evlerinde) oturup, (savaşta ölen) kardeşleri için, "Eğer bize itaat etmiş olsalardı öldürülmezlerdi" dediler. De ki: "Eğer doğrulardan iseniz haydi ölümü kendi üzerinizden def edin".

169-170- 171- Allah'ın yolunda öldürülenleri ölüler olarak hesap etmeyin. Hayır onlar diridirler, Rableri katında rızıklanmaktadırlar. Allah'ın, lütfundan kendilerine verdikleri ile sevinç içindedirler. Ve onlar arkalarındaki henüz kendilerine katılmayanlara, onlara ne korku ve onlara ne de üzüntü olmayacağını müjdelemek isterler. Yine onlar, Allah'tan bir nimet ve lütfu, Allah'ın inananların mükâfatını zayi etmeyeceğini müjdelemek isterler.

172- Onlar ki kendilerine yara eriştikten sonra (savaş meydanından kaçmayarak), Allah ve elçisine (olumlu) cevap verdiler. İçlerinden iyilik yapanlar ve korunanlar için büyük mükafat vardır.

173- Onlar ki, (bazı) insanlar onlara, "İnsanlar sizin için (ordu) topladı, artık onlardan korkun" dediğinde, (bu sözlerle) onlar inancını artırdı ve "Allah bize yeterlidir, o ne güzel güvenilecek olandır" dediler.

174- Böylelikle onlara bir kötülüğe dokunmadan Allah'tan bir nimet ve lütuf ile çevrildiler ve Allah'ın rızasına da uydular. Allah büyük lütuf sahibidir.

175- İşte şu ancak, kendisini sahip çıkan koruyucu olarak görenleriyle sizi korkutan bir şeytandır. Eğer inanmışlar iseniz, onlardan korkmayın benden korkun.

176- İnkarda koşuşturanlar, sakın seni üzmesin. Onlar Allah'a asla zarar veremezler. Allah, ahirette onları (cennetten) bir hisse sahibi yapmamak istiyor. Ve onlar için şiddetli azap vardır.

177- Muhakkak inanmaya karşılık inkarı satın alanlar, Allah'a asla bir zarar veremezler. Ve onlar için acı azap vardır.

178- Ve inkar edenler onlara verdiğimiz mühletin kendilerinin hayrına olduğunu hesap etmesinler. Onlara verdiğimiz mühlet, ancak onların günahlarını artırmaları içindir. Ve onlar için hor ve hakir edici azap vardır.

179- Allah temiz olanı temiz olmayandan ayırıncaya kadar, inananları içinde bulunduğunuz (inananlarla, münafıkların karıştığı) durumda bırakacak değildir. (Bu ayırmayı) Size görünmeyene vakıf kılmak sureti ile yapmayacaktır. (savaş gibi imtihanlara uğratmak sureti ile yapacaktır). Allah görünmeyeni bildirmek için elçilerden dilediğini seçer. Öyleyse Allah'a ve elçilerine inanın. Eğer inanır ve korunursanız artık size büyük mükafat vardır.

180- Allah'ın, lütfundan kendilerine verdiklerinde cimrilik yapanlar, onu kendileri için iyi birşey olduğunu hesap etmesinler. Bilakis o (cimrilik), onlar için beter birşeydir. Kalkışın gününde, cimrilik yaptıkları şey, boyunlarına ağırlık olarak dolanacaktır. Göklerin ve yerin mirası Allah'ındır. Allah işlemekte olduklarınızdan haberdardır.

181- Allah, "Allah fakir, biz zengin kimseleriz" diyen (Yahudi) lerin sözünü elbette işitmiştir. Bu dediklerini ve  nebileri meşru bir nedenleri olmasızın öldürmelerini (hesap gününde önlerine) kitap halinde koyacak*, onlara "yakıcı azabı tadın" diyeceğiz.

(*) Ayette geçen "senektübu" kelimesine "yazacağız" yerine "kitap halinde koyacağız" anlamı verme gerekçemiz, geçmişte işlenen bir cürümün daha önce zaten yazılmış olması sebebi iledir. İşlendiği anda yazılan bir amel, kıyamet gününde kitaplaşmış olarak herkesin önüne geleceği için böyle bir anlamı tercih ettik.

182- İşte bu, elleriniz ile sunduklarınız sebebiyledir. Yoksa Allah kullarına karşı asla yanlış yapan değildir.

183- Onlar (Yahudiler), "Allah bize, onu ateşin yiyeceği bir kurban getirene kadar, hiçbir elçiye inanmamamız konusunda söz aldı" dediler. De ki: "Benden önce elçiler apaçık deliller, ve o dediğinizi size getirdiği halde, eğer doğrulardan iseniz onları niçin öldürdünüz?".

184- Eğer seni yalanladılar ise, kesinlikle senden önce apaçık deliller ve hikmet dolu sayfalar ve ışık verici kitap getiren elçiler de yalanlanmıştı.

185- Her nefis ölümü tadıcıdır. Kalkışın gününde karşılığınız size tastamam ödenecektir. Kim ateşten uzaklaştırılıp cennete girdirilmişse, o artık kesinlikle kurtuluşa ermiştir. Dünya hayatı, aldatıcının geçimliğinden başka birşey değildir.

186- Mallarınız ve canlarınız ile mutlaka zorlu bir denemeye tabi tutulacak ve sizden önce kitap verilmiş olanlar ve  ortak koşanlardan, mutlaka çok rahatsızlık (veren sözler) işiteceksiniz. Eğer direnerek mücadele eder ve korunursanız artık şüphesiz bu, yaptığınız işlerin kararlı olanındandır.

187- Allah bir zamanlar, kitap verilmiş olanlardan,  onu insanlara açıklayacak ve onu gizlemeyeceksiniz diye, kayıtlanmış sözleşme almıştı. Onlar, buna rağmen sözlerini arkalarına atmış onu az bir değere satmışlardı. O ne kötü bir alışverişti.

188- Hesap etmeyesin ki, getirdikleri(kötülükler) ile sevinen, yapmadıkları (iyilikler) ile övülmeyi sevenler, evet hesap etmeyesin ki onlar azaptan kurtulacaklardır. Ve onlar için acı azap vardır.

189- Göklerin ve yerin hükümranlığı Allah'ındır. Allah her şeye güç yetiricidir.

190- Göklerin ve yerin yaratılışında, gece ve gündüzün birbiri ardınca gelişinde, temiz akıl sahipleri için mutlaka deliller vardır.

191-192-193- 194-  Onlar, ayakta olduğu, oturduğu, ve yanı üstü yattığı halde (yani her durumda), Allah'ı anarlar, göklerin ve yerin yaratılışını düşünürler. (Ve derler ki): "Rabbimiz sen bunu geçersiz yere yaratmadın. Sen her türlü eksikten uzaksın. Bizi ateşin azabından koru. Rabbimiz, sen kimi ateşe girdirirsen, artık kesinlikle sen onu rezil bir duruma düşürmüşündür. Yanlış yapanlar için yardımcılardan kimse yoktur. Rabbimiz şüphesiz ki biz, "Rabbinize inanın" (diyerek) inanmaya davet eden bir davetçiyi işittik. Onun çağrısı üzerine inandık. Rabbimiz, bizim günahlarımızı bağışla, yaptığımız kötü işleri bizden ört, bizim ömrümüzü iyi ve erdemliler ile beraber tamamla. Rabbimiz, bize elçilerine (itaat karşılığı) söz verdiğini ver. Kalkışın gününde bizi rezil duruma düşürme. Şüphesiz ki verdiğin sözden sırt dönmezsin."

195- Rableri de onların dualarına şöyle cevap verdi: Şüphesiz ki ben, sizden erkekten veya kadından, işleyenin işlemesini göz ardı etmem. (Çalışmasının karşılığını almakta) birbirinize göre bir farklılığınız yoktur. Onlar ki göç ettiler ve yurtlarından çıkarıldılar ve benim yolumda rahatsızlığa uğradılar, savaştılar ve öldürüldüler, yaptıkları kötülükleri onlardan mutlaka örtecek, Allah'ın katından bir sonuç olarak, altından nehirler akan cennetlere girdireceğim. Allah, sonucun güzeli O'nun  katında olandır.

196- 197- O inkar edenlerin şehirlerde dönüp dolaşması seni aldatmasın. Az bir faydalanmadır, sonrasında barınakları cehennemdir. Ve ne kötü bir yataktır.

198- Ancak onlar ki Rablerinden korundular, onlar için Allah katından bir ikram olarak, orada ölüm görmemek üzere kalacakları, altlarından nehirler akan cennetler vardır. Allah'ın katında olan, iyi ve erdemliler için hayırlıdır.

199- Kitabın ehlinden öylesi vardır ki, Allah'a gönülden saygı besleyerek, Allah'a, size indirilene ve kendilerine indirilene inanır ve Allah'a karşı itaatkardırlar, Allah'ın ayetlerini  az bir değere satmazlar. İşte onlar için Rableri katından mükafatları vardır. Şüphesiz ki Allah hesabı hızlı görücüdür.

200- Ey inananlar, arzuladıklarınıza kavuşabilmeniz için, direnerek mücadele edin ve direnerek mücadele etmekte birbirinizle yarışın ve birbirinize bağlı olun ve Allah'tan korunun.

1 Ocak 2019 Salı

Al-i İmran s. 175. Ayetinin Farklı Mealleri Üzerinde Bir Mülahaza

Al-i İmran s. 175. ayetini, karşılaştırmalı olarak farklı meallerden okuyan bir okuyucu, bu ayetin iki farklı şekilde yapılmış çevirisini görecek, ve hangi çevirinin daha isabetli olduğu yönünde bir düşünce içine girecektir. Yazımızda, bu ayetin iki farklı çeviriden hangisinin daha isabetli olduğu yönündeki düşüncelerimizi paylaşmaya çalışacağız.

Ayetin, Arapça metni ve farklı çevirileri şu şekildedir:

إِنَّمَا ذَٰلِكُمُ الشَّيْطَانُ يُخَوِّفُ أَوْلِيَاءَهُ فَلَا تَخَافُوهُمْ وَخَافُونِ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ

1.  İşte o şeytan ancak kendi dostlarını korkutur, inanmışsanız onlardan korkmayın, benden korkun.

2. O şeytan, sizi kendi dostlarından korkutuyor. Onlardan korkmayınız benden korkunuz eğer mü'min kimseler iseniz.

Çevirilerdeki farklılık, altını çizgi ile belirttiğimiz cümlededir.

İki farklı çeviriden birisinin doğru, diğerinin yanlış olduğu şeklinde bir iddiadan öte, hangi çevirinin daha isabetli olduğu yönünde fikir belirtmeye çalışacağımızı baştan söylemek isteriz. Çünkü her iki farklı çevirinin de, Arap dili ve tefsir kuralları açısından dayanakları olduğu için, birisine doğru, diğerine yanlış demenin imkanı yoktur.

Kanaatimizce, bu ayetin hangi çevirisinin daha isabetli olduğunun anlaşılabilmesi için, surenin 173. ayetinden itibaren bir okuma yapılması gerekmektedir. 

[003.173]  İnsanlar onlara: «Düşmanınız olan insanlar size karşı bir ordu topladılar, onlardan korkun» dediler. Bu, onların imanını artırdı da: «Allah bize yeter. O ne güzel Vekil'dir» dediler.

[003.174] Bunun üzerine kendilerine hiç bir kötülük dokunmadan Allah'ın nimeti ve lütfuyla geri döndüler ve Allah'ın rızasına uydular. Allah büyük lütuf sahibidir.

Al-i İmran s. 173. ayetine baktığımızda, Ennas (İnsanlar) olarak ifade edilen şahıslar Müslümanlara, "Düşmanınız olan insanlar size karşı bir ordu topladılar, onlardan korkun" diyerek, onlara korku aşılamak istemektedir. Bu sözü söyleyenlerin amacının, Müslüman toplum üzerinde bir korku yaymayı amaçlayanlar olduğu, ve bu kimselerin ise, Müslümanlardan olmadığı açıktır. Kanaatimizce bu cümle 175. ayeti anlamanın anahtarıdır.

173. ayette geçen bu insanlar, 175. ayette Eşşeytanü olarak ifade edilmektedir. Bu durumu dikkate aldığımızda, insan cinsinden olan Şeytan'ın, Müslümanları bir başka topluluk olan düşmanlarından korkmalarını söylediği anlaşılmaktadır. Bu noktada Müslümanlara korkmalarını söyleyenler ile, korkmaları gerekenler arasında bir yakınlık olduğu unutulmamalıdır. Ayet bu yakınlığı Veli kelimesinin çoğulu ile ifade etmektedir.

175. ayet içinde geçen, "Onlardan korkmayın, benden korkun" cümlesinin, ilk cümlesi olan إِنَّمَا ذَٰلِكُمُ الشَّيْطَانُ يُخَوِّفُ أَوْلِيَاءَهُ cümlesi ile, uyum arz etmesi gerekmektedir. Allah (c.c) nin, "Onlardan korkmayın, benden korkun" şeklinde bir emir vermiş olması, ayetin ilk cümlesinde Müslümanların birilerinden korkutulmaya çalışıldığının anlaşılması için yeterli bir ipucudur. 

إِنَّمَا ذَٰلِكُمُ الشَّيْطَانُ يُخَوِّفُ أَوْلِيَاءَهُ cümlesi, 1. şıktaki gibi, " İşte o şeytan ancak kendi dostlarını korkutur" şeklinde çevrildiği zaman, ikinci cümledeki "onlardan korkmayın" emri ile kanaatimizce uyum arz etmemektedir.

إِنَّمَا ذَٰلِكُمُ الشَّيْطَانُ يُخَوِّفُ أَوْلِيَاءَهُ cümlesi, şayet 2. şıktaki gibi, "O şeytan, sizi kendi dostlarından korkutuyor" şeklinde çevrildiğinde, ikinci cümledeki, "onlardan korkmayın" emri ile uyum arz etmektedir. Çünkü ilk cümlede 173. ayette insan geçen, 175. ayette ise  Şeytan olarak vasıflandırılan kimsenin, Müslümanları birilerinden korkutmaya çalıştığı anlaşılmaktadır.

Tüm bunlardan sonra kanaatimizce, Al-i İmran s. 175. ayetinin çevirisinin, 2. şıkta verdiğimiz "O şeytan, sizi mutlaka dostlarından korkutuyor. Bina-enaleyh onlardan korkmayınız Benden korkunuz eğer mü'min kimseler iseniz" şeklinde yapılan çevirilerinin daha isabetli olduğunu söyleyebiliriz.

                                             EN DOĞRUSUNU ALLAH (C.C) BİLİR.

11 Aralık 2018 Salı

Al-i İmran s. 153. Ayeti: Muhammed (a.s) ın Sözünü Dinlemeyen Sahabe kafir mi Oldu?

Son yıllarda din konusunda Kur'an'ın hakem bir kitap olması gerektiği düşüncesinin yaygınlaşması, Kur'an dışında hakem kitaplar edinmiş olan bazı kimseleri rahatsız etmekte, rivayet kültürü tarafından oluşturulmuş olan dini inancın elden gitmemesi için büyük bir mücadele verilmektedir. 

Kur'an'dan sonra ikinci kaynak olduğu iddia edilen hadislerin ikinci derecede yer alması, sadece sözde kalmış, hadisler ilk sıraya yerleşmiş, Kur'an ise hadislerin gölgesi altında kalmış, bazı ayetleri ise Kur'an ile uyuşmayan rivayetler baz alınarak anlaşılmaya çalışılan bir kitap haline getirilmiştir.

Burada dikkati çekmek istediğimiz asıl nokta, Muhammed (a.s) tarafından söylendiği iddia edilen ve Kur'an ile herhangi bir çelişki arz etmeyen rivayetler değil, Muhammed (a.s) tarafından söylendiği iddia edilen, fakat Kur'an ile çelişen rivayetlerdir. Pek tabiidir ki bu tür rivayetlerin Muhammed (a.s) a ait olması asla mümkün değildir.

Hadis konusu üzerinde tartışma açıldığında, hadis taraftarı olan bir Müslümandan duyabileceğimiz söz olan, "Sahih hadisi inkar eden kafir olur" iddiasının ne kadar doğru olabileceğini,  hakem kitap (Enam s 114) olması gereken Kur'an'dan öğrenmeye çalışmak bu yazının konusu olacaktır.

Bilindiği gibi Uhut harbi Müslümanların yenilgisi ile sonuçlanmış, bu harp ile ilgili ayetler ise Al-i İmran suresi içinde mevcut bulunmaktadır. Surenin 153. ayeti bizlere aynı zamanda hadis konusuna bakış açımızın nasıl olabileceği yönünde de önemli bir ipucu vermektedir.

-----Al-i İmran s. 152- Allah size verdiği (yardım) sözünü, ta ki onun izni ile onları bozguna uğratana, sevdiğiniz(zafer)i gösterene kadar tuttu. Sonra siz gevşeyerek(savaş taktiğine uymayıp) ayrılığa düştünüz, isyan ettiniz. Çünkü sizden ölümden sonraki günü isteyen olduğu gibi, dünyayı isteyen de vardı. Sonra, Allah sizi yıpratıcı bir imtihana tabi tutmak için, onlar(a karşı galebe çalmak)dan geri çevirdi (siz onlara mağlup oldunuz). (Allah) bu yaptığınızdan dolayı sizi affetti. Allah inananlara karşı lütufkardır.

-----Al-i İmran s. 153- O vakit Resul sizi arkanızdan çağırırken siz, hiç kimseye bakmadan (dağa doğru) yukarı kaçıyordunuz. Bunun üzerine Allah sizi kederden kedere uğrattı ki, ne elinizden giden (zafer)e, ne de başınıza gelen (hezimet)e üzülmeyesiniz. Allah yaptıklarınızdan haberdardır.

Al-i İmran s. 152. ve 153. ayetlerinden öğrendiğimize göre, savaşın başlarında düşmana karşı galip gelen Müslümanlar, kendilerine verilen savaş taktiğine uymayarak ganimet peşine düşmüşler, bunu fırsat bilen düşman ordusu ise onları bozguna uğratmıştır. Bu meyanda ise Muhammed (a.s)  bozguna uğrayarak kaçan ordusunun arkasından seslenmekte, onun bu seslenişini duyan ashabı ise, onu dinlemeyerek savaş meydanından kaçmaktadır.

Amacımız, bu durumdan bir çıkarsama yaparak, bazı Müslümanların hadislere karşı olan tutumumu konusundaki yanlışlarına dikkat çekmeye çalışmaktır.

Ayete dönecek olursak, Müslüman ordusuna Muhammed (a.s) tarafından yapılan "Kaçmayın, geri dönün" şeklinde yapılan çağrının literatürdeki adı "Hadis" tir. Yani Muhammed (a.s) ın ağzından çıkan bir sözdür. Savaşın din adına yapıldığını dikkate aldığımızda bu sözde din adına söylenmiş, fakat ashab bu söze rağmen yine hadisi dinlemeyerek savaş meydanından kaçmıştır. 

Günümüzde bazı kimseler için söylenen söz ile bu durumu ifade edecek olursak: Ashap Muhammed (a.s) ın hadisini inkar ederek, resmen hadis inkarcısı olmuştur.

Allah (c.c)  ise bu duruma karşın, Muhammed (a.s) ın hadisini kabul etmeyen yani ret eden ashap için yine de "Allah inananlara karşı lütufkardır" buyurarak, onların üzerinde bulunan iman gömleğini çıkararak, onları Kafir olarak niteleMEmekte, onları yaptıkları bu yanlışa rağmen yine de iman edenler kategorisinde değerlendirmektedir.

Şimdi de hadis ehlinin ağzında dolanan  SAHİH HADİSİ İNKAR EDEN KAFİRDİR iddiasını, bu ayet ışığında değerlendirmeye çalışalım.

Sahih hadisin tarifi genelde, "Adalet ve zabt sahibi ravilerin muttasıl bir senedle rivayet ettikleri şazz ve muallel olmayan hadise sahih denirşeklinde yapılmaktadır. Böyle olduğu iddia edilen bir hadisi ret etmek ise, hadis ehli nazarında kişinin kafir olmasını gerektirmektedir.

Şimdi sorarız: Ashabın, muttasıl senetli bir ravi zinciri olmadan, ilk ağızdan Muhammed (a.s) dan duyduğu bir sözün gereğini yerine getirmemesi, yani ret etmesi, onları kafir yapmıyor da, vefatından yıllar sonra kayda geçmiş, ravilerin muteber olup olmadığı hadis toplayıcılarının belirlediği kriterlere göre yapılmış bir hadisin ret edilmiş olması, neden bugün bizleri kafir yapıyor?. 

Kaldı ki hiçbir Müslüman bir hadis hakkında, "Ben bu sözü Muhammed (a.s) söylemiş olsa dahi kabul etmem" şeklinde küstahça bir ifade kullanmaz iken, duyduğu bir hadis hakkında kendisince doğru olduğunu düşündüğü kriterlere göre sadece, "Böyle bir sözü Muhammed (a.s) söylemez" dediği için kafir olarak yaftalanmaktadır.

Hadis usulünde, kişilerin belirlediği kriterlere göre yapılmış olan sahih hadis tarifi üzerinden, insanları küfür yaftası ile yaftalamak, en hafif ifadesi cahillikten başka bir şey olamaz. 

Bir kişinin kafir olmasını gerektiren bir durum böyle bilgi değeri şüpheli olan kaynak ile değil, bilgi değeri kesin olan kaynak ile belirlenebilir. Kafir, Müşrik, Zındık v.s gibi İslami terimlerin hoyratça kullanılması, Müslümanlar arasındaki birlik ve beraberliği zedeleyen en büyük tehlikedir. Bugün Müslümanlar arasındaki baktığımızda, ortak değerimiz olan Kur'an'ın ihtilaflı konularda hakem olarak tayin edilmemiş olmasından doğan konulardaki anlaşmazlıklar olduğu görülecektir.

Söylemiş olma ihtimali, söylememiş olma ihtimalinden daha yüksek olduğu düşünülen sahih hadisin tarifinde, her iki ihtimali de mevcut olan bir hadisin ret edilmesi, kişiyi kafir yaptığı iddia edilirken, söylenmiş olduğu kesin olan ve ashabın birebir duyduğu bir sözün işitildiği halde onları kafir yapmamış olmasını, hadis taraftarları dikkate almalılar, kişilere göre belirlenmiş kriterler üzerinden kimseyi yaftalama hakları olmadığını bilmelidirler.

Gerçek sahih hadis, ashabın aracısız olarak ravi zinciri olmadan, Muhammed (a.s) ın ağzından duyduğu sözdür.

Buna göre bugün elimizde bulunan rivayetlerin hiç biri, ismi üzerinde sorgulanamazlık damgası vurulmuş kitapta olursa olsun, sahih kategorisine konulması mümkün değildir. Bu iddiamızla bütün rivayetlerin çöpe atılması gerektiğini iddia ediyor olmadığımızı hatırlatmak yerinde olacaktır. Söylemek istediğimiz, bu kadar yumuşak bir zemine oturmuş olan rivayetleri, Kur'an'a eş değer hatta ondan üstün görerek, ret edilmesini küfür alameti olarak görmenin yanlış olduğudur.

Bu noktada Kur'an'ın da bize rivayet yolu geldiği, hadis rivayetleri konusundaki itirazlarımızın, Kur'an içinde neden geçerli olamayacağı sorusu sorulabilecektir.

Şurası hatırdan çıkarılmamalıdır ki Kur'an indiği anda yazıya ve hafızalara dökülmüştür, Hiçbir Kur'an ayeti üzerinde, Sahih ayet veya Sahih olmayan ayet gibi tartışmalar asla yapılmamıştır. İslam dünyasının neresine giderseniz gidin çok cüzi farklılıklar hariç, bütün mushaflar aynıdır. Hiç bir İslam beldesinde, elimizdeki mushafın dışında kalan veya bazı mushaflarda olan, bazı mushaflarda olmayan ayetler bulunmamaktadır. 

                                     EN DOĞRUSUNU ALLAH (C.C) BİLİR.


2 Aralık 2018 Pazar

Kur'an'daki Bazı Ayetlerde Geçen "Vennasi Ecmaine" İfadesinin Çevirileri Üzerinde Bir Mülahaza

Kur'an'ın Türkçe çevirilerinde karşılaşılan sorunlardan bir tanesi de, herhangi bir ayete verilen anlamda, Kur'an bütünlüğüne dikkat edilmemiş olmasından doğan mantıksal hatalar sonucunda, okuyucunun kafasında bazı soru işaretlerinin oluşmasına sebebiyet verilmesidir. Okuyucunun kafasında oluşmuş olan bu soru işaretleri, sadece bir parantez açılmak sureti ile giderilebilecek iken, bir çok Kur'an çevirisinde bunun yapılmamış olduğunu görmekteyiz. Yazımızda Kur'an içinde 4 yerde geçen "Vennasi Ecmaine" (Bütün insanların) ifadesinin çevirisindeki eksikliğin yol açabileceği bazı soru işaretlerinin nasıl giderilebileceği üzerinde durmaya çalışacağız.

Bu ifadeler Kur'an'ın Bakara s. 161., Al-i İmran s. 87., Hud s. 119. ve Secde s. 13. ayetlerinde geçmektedir.

Bakara s. 161. ayetinin orjinal metin ve meali:

إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَمَاتُوا وَهُمْ كُفَّارٌ أُولَٰئِكَ عَلَيْهِمْ لَعْنَةُ اللَّهِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ

[002.161]  İnkâr edenler ve inkârcı olarak da ölenler var ya, İşte Allah’ın, meleklerinin ve bütün insanların lâneti hep onların üstünedir.

Al-i İmran s. 87. ayetinin orjinal metni ve meali:

أُولَٰئِكَ جَزَاؤُهُمْ أَنَّ عَلَيْهِمْ لَعْنَةَ اللَّهِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ

[003.087]  İşte bunların cezası, Allah'ın meleklerin ve bütün insanların lanetlerinin üzerine olmasıdır.

Bu iki ayette, inkar edenlerin alacağı karşılıktan bahsedilerek, onlara bütün insanların da lanet edeceği belirtilmektedir. Tetkik etme imkanı bulduğumuz meallerin aşağı yukarı tamamının yukarıdaki ayet mealleri doğrultusunda çevrilmiş olduğunu gördük.

Bu şekilde yapılmış olan ayet meallerini okuyan bir okuyucunun kafasında haklı olarak, "İnkarcıların da lanet etmeye nasıl hakları olabilir?" şeklinde bir soru oluşabilecektir. Kur'an'a baktığımzda cehennemde inkarcıların birbirlerini lanetlemelerinden bahsedilmesine karşı, bu ayetlerdeki lanetleme konusunun birbirlerini lanetlemeleri ilgili olmadığını düşünmekteyiz. 

Kanaatimizce "Bütün insanlar" ile kast edilmek istenilen mü'min olsun kafir olsun bütün insanlar değil, sadece mü'min insanların tamamıdır. Bu kanaatimize delil olarak ise Bakara s. 159. ayetini gösterebiliriz.

[002.159]  İndirdiğimiz açık delilleri ve hidâyet yolunu -kitapta onu insanlara apaçık göstermemizden sonra- gizleyenler yok mu, işte onlara hem Allah hem de bütün lânet ediciler lânet eder.

Ayet içinde geçen Ellainune (lanet ediciler) ifadesinin kimleri kapsamı altına aldığı şeklindeki yorumlara baktığımızda, bu alana meleklerin ve iman edenlerin girdiği şeklinde yapılan yorumların daha isabetli olduğunu söyleyebiliriz.

Bu durumu dikkate alarak her iki ayette geçen Vennasi ecmain ifadesinin "İman etmiş olan bütün insanlar" olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Bu ayetlerin meallerine parantez içinde (inanmış olan) şeklinde yapılacak olan bir izah, oluşabilecek olan kafa karışıklığını gidermek noktasında faydalı olacaktır.

[002.161]  İnkâr edenler ve inkârcı olarak da ölenler var ya, İşte Allah’ın, meleklerinin ve (inanmış olan) bütün insanların lâneti hep onların üstünedir.

[003.087]  İşte bunların cezası, Allah'ın meleklerin ve(inanmış olan) bütün insanların lanetlerinin üzerine olmasıdır.

Diğer iki ayetimiz ise, Hud s. 119. ve Secde s. 13. ayetleridir. Bu ayetlerin orjinal metni ve meali ise şöyledir:

إِلَّا مَنْ رَحِمَ رَبُّكَ ۚ وَلِذَٰلِكَ خَلَقَهُمْ ۗ وَتَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ

[Hud.119]  Ancak Rabbinin rahmet ettiği kimseler müstesna. Ve onun içindir, onları yaratmıştır. Ve Rabbinin şu beyanı da tamam olmuştur ki, «Elbette cehennemi bütün cinlerden ve insanlardan dolduracağım.»

وَلَوْ شِئْنَا لَآتَيْنَا كُلَّ نَفْسٍ هُدَاهَا وَلَٰكِنْ حَقَّ الْقَوْلُ مِنِّي لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ

[Secde.013]  Eğer biz dilemiş olsaydık her nefse hidâyetini verirdik. Fakat benden: «Bütün insanlar ve cinlerden cehennemi elbette dolduracağım.» sözü hak olmuştur.

Bu ayetlerin bu şekilde yapılmış olan çevirilerini okuyan bir kimsenin zihnine, insanların tamamının cehenneme mi gireceği sorusu haklı olarak takılacaktır. Ancak Kur'an bize kimlerin cehenneme gireceği konusunda pek çok ayetinde bilgi vermektedir.

[007.018]  Allah, «Yerilmiş ve kovulmuşsun, oradan defol; and olsun ki insanlardan sana kim uyarsa, hepinizi cehenneme dolduracağım» dedi.

[038.085] Muhakkak cehennemi seninle ve onlardan sana uyanların hepsiyle dolduracağım.

Bu ayetlerin çevirilerine, (inkar edenler ile) şeklinde açılacak bir parantez, oluşabilecek olan bazı soru işaretlerini gidermekte faydalı olacaktır.

[Hud.119]  Ancak Rabbinin rahmet ettiği kimseler müstesna. Ve onun içindir, onları yaratmıştır. Ve Rabbinin şu beyanı da tamam olmuştur ki, «Elbette cehennemi bütün cinlerden ve insanlardan (inkar edenler ile) dolduracağım.»

[Secde.013]  Eğer biz dilemiş olsaydık her nefse hidâyetini verirdik. Fakat benden: «Bütün(inkar eden) insanlar ve cinlerden cehennemi  elbette dolduracağım.» sözü hak olmuştur.

Sonuç olarak: Kur'an'ın Türkçeye yapılan çevirilerinde bazı eksik ve yanlış anlamaların önünü almak için parantez açmanın yararı olduğunu düşünmekteyiz. Buna örnek olarak Kur'an içinde geçen 4 tane ayetin çevirilerinde okuyucunun zihnine takılabilecek muhtemel soruların önü, bu türden parantezler açılmak sureti ile alınabilir.

                                         EN DOĞRUSUNU ALLAH (C.C) BİLİR.