Yazımıza böyle bir soru başlığı koyma nedenimiz kur'anı kendisine rehber edindiğini iddia eden bazı kişilerin özelllikle namazlarda çok kullanılan bir kelime olan ALLAHU EKBER kelimesinin bir kıyaslama kelimesi olduğu , ekber denilmesinin başka büyüklerinde var olduğunu kabul ederek Allah cc nin onlarla kıyaslanarak allah en büyüktür denilmesinin yanlış olduğu, doğru olanın ALLAHU KEBİR denilmesi olduğu yolunda bazı düşünceleri duymaktayız. Bu tür düşüncelerin ortaya atılmasının sebebini kur'an bütünlüğünden habersiz olunmasına bağlamaktayız.
Al-i imran s. 7. ayetinde kitabın ayetlerinin muhkem ve müteşabih olarak indirildiği bildirilmekte olup, özellikle müteşabih ayetlerin kapsama alanına hangi tür ayetlerin girdiği konusu önemlidir. Kur'an bilindiği üzere bizlere gözle görmediğimiz alan veya varlıklar ile ilgili bilgiler vermektedir. Allah,melek,cin,cennet.cehennem gibi varlıklar ve alanlar ile ilgili ayetlerin muhtevası "müteşabih ayetler" yani benzeşen ayetler" kategorisine girmektedir. Kur'an bizlere göz ile şahid olamadığımız alan ve varlıkları anlatırken göz ile şahid olduğumuz alan bilgilerine benzeştirerek anlatmakta olup buna müteşabih anlatım yani benzeştirerek anlatım denilir.
Allah cc nin kendisini bizlere tanıttığı ayetlerde kur'anın müteşabih yani benzeştirerek anlatım metodu içinde anlaşılması gerekmektedir. Allah cc bizlerin gözümüzle göremediğimiz bi varlık olması kendisini bizlere gözümüzle gördüğümüz alanın bilgileri içinde benzeştirerek anlatmasını gerektirmekte olup kur'anda bunun yüzlerce örneği bulunmaktadır.
"Allahu ekber " (Allah en büyüktür) demenin "sakıncalı ve bu şekil bir söylemin Allah cc yi kıyaslamak olduğu , başka büyüklerinde var olduğunu kabul anlamına geldiği" şeklinde düşünce müteşabih anlatımı anlamamaktan kaynaklanan bir anlayışın vardığı yanlış sonuçlardan birisidir.
Bu konuda tartışmanın ne kadar yanlış olduğunu sadece enam s. 19. ayetini okuduğumuz takdirde görmek yeterli olacaktır.
Kul eyyu şey’in ekberu şehâdeh(şehâdeten), kulillâhu şehîdun, beynî ve
beynekum ve ûhiye ileyye hâzâl kur’ânu li unzirekum bihî ve men
belag(belaga), e innekum le teşhedûne enne meallâhi âliheten uhrâ, kul
lâ eşhed(eşhedu), kul innemâ huve ilâhun vâhidun ve innenî berîun mimmâ
tuşrikûn(tuşrikûne).
«Şahit olarak hangi şey daha büyüktür» de. «Allah benimle sizin aranızda
şahiddir. Bu Kuran bana, sizi ve ulaştığı kimseleri uyarmam içi n vahyolundu;
Allah'la beraber başka tanrılar bulunduğuna siz mi şahidlik ediyorsunuz?» de.
«Ben şehadet etmem» de. «O ancak tek Tanrıdır, doğrusu ben ortak koşmanızdan
uzağım» de.
Enam s. 19. ayetinde, Allah cc nin kendisinin şahidlik bakımından daha büyük yani EKBER olduğunu beyan etmektedir. Şimdi soruyoruz, Allah cc nin kendisini ŞAHİDİ EKBER olarak vasıflandırması yanlışmıdır?
Ikra’ ve rabbukel ekrem(ekremu). Oku! (Çünkü) Rabbin Ekrem'dir!
Alak s. 3. ayetinde Allah cc nin kendisini "el ekrem" yani en kerim olarak başka kerimler ile kıyaslaması yanlışmıdır?
Summe ruddû ilâllâhi mevlâhumul hakk(hakkı), e lâ lehul hukmu ve huve esraul hâsibîn(hâsibîne).
Sonra gerçek mevlaları olan Allah'a döndürülürler. Dikkat edin, hüküm O'nundur ve O hesabı en hızlı görendir.
Enam s. 62. ayetinde Allah cc nin kendisini "esraul hasibin" en hızlı hesap görücü olarak vasıflandırması kendisinden başka hesap görücüler olduğunumu kabul ederek "en hızlı" demiştir?
Ve izâ ezaknen nâse rahmeten min ba'di darrâe messethum izâ lehum mekrun
fî âyâtinâ, kulillâhu esrau mekrâ(mekren), inne rusulenâ yektubûne mâ
temkurûn(temkurûne).
İnsanlara, kendilerine dokunan bir darlıktan sonra genişlik
tattırdığımız zaman hemen ayetlerimiz hakkında hileler düşünmeye
başlarlar. De ki: 'Allah düzen kurmada daha hızlıdır.' Elçilerimiz sizin
düşündüğünüz hileleri yazmaktadırlar.
Yunus s. 62. ayetinde "en hızlı düzen kurucu" diye vasıflandırmasına acaba nasıl bir itiraz olabilir?
hud s. 45. ayeti ve tin s. 8. ayetinde "ahkemul hakimin" derken Allah kendisini başka hakimlerle neden kıyas ediyor diyebilirmiyiz?
Mü'minun s. 14. ve saffat s. 125. ayetinde "ahsenul halıkin" derken kendisini başka yaratıcılar ile kıyaslıyor diyebilirmiyiz? bu tür örnekleri çoğaltmak mümkündür.
Araf s. 151, yusuf s. 64-92, enbiya s. 83. ayetlerinde "erhamurrahimin" şeklinde geçen ayetler de rabbimizin kendisini merhametlilerin en merhametlisi olarak vasfetmesi acaba kendinden başka merhametli ilah varda kendisini onunla kıyaslıyor diyebilirmiyiz?.
Birçok ayette "alime" fiilinden türeyen ismi tafdil sigası olan "a'lemu" kelimesi Allah cc için kullanılmaktadır " inni a'lemu" (ben en iyi bilenim) şeklinde kullanılmış olması Allah cc nin kendisini başka bilenlerle kıyaslaması olarak görmek mümkünmüdür?
Allah cc şahidlerin EKBERİ , kerimlerin EKREMİ, hızlıların ESRAASI yım ,hakimlerin AHKEMUSU yum, rahimlerin ERHAMI , bilenlerin A'LEMU SU diye bizlere buyurmakta iken şimdi yine sorarız. "ŞİMDİ ALLAH CC NİN KİTABINDAN BAŞKA HANGİ SÖZE İNANACAKSINIZ?".
Allah cc nin kendisi için kullandığı bu kelimeler kur'anı tek kaynak kabul ettiğini iddia edenlerin kur'an bütünlüğünü gözetmeden yapmış olduğu okumaya bir örnek teşkil etmesi açısından acı bir örnek olup belki biraz ağır olacak ama Allah cc nin kitabını oyuncak etmek anlamına gelmekten başka bir sonucu yoktur.
Bu tartışma , "kaş yapayım derken göz çıkartma" mesabesinde bir durumuda meydana getirmektedir şöyleki; "kebir kelimesi anlam olarak "büyük" demektir , ekber kelimesi ise anlam olarak "daha büyük" demektir, şimdi biz ekber kelimesinin yerine kebir kelimesinin kullanarak Allah cc yi daha doğru büyüklediğimizi düşünüyorsak büyük bir yanlış içindeyiz demektir. Kur'an dilinin özelliğine dikkat edecek olursak Allah cc kendi ilahlığını ortaya koyarken müşriklerin ilah olarak kabul ettiği varlıkları kendi ile kıyaslayarak onların hakiki ilah olamayacağını beyan eder. Şimdi Allah cc kendini diğer sahte ilahlarla kıyaslarken biz buna hayır olmaz şeklinde itiraz etmek " kraldan fazla kralcı " olmak anlamına gelir. Kebir kelimesi ekber'den daha alt bir anlamı ifade ettiği için "Allahu kebir" şeklinde ifade "kaş yapayım derken göz çıkartmaya" vesile olur.
Sonuç olarak, Allah cc kebirmidir? ekbermidir? şeklinde yapılan bir tartışma "Allah cc yi hakkı ile takdir ededeme" şeklinde bir anlayışın sonucu olup kur'anı bir kere arapça metninden okuyarak Allah için kullanılan bazı kelimelerin insanlar içinde nasıl kullanıldığına bakılması gerekir. Hadi kur'anın tamamından vazgeçtik sadece yusuf suresini okumak bile bu konuda bizlere doğru bilgiyi vermesi açısından yeterli olacaktır. Yusuf suresinde kullanılan bazı kelimeler esma ül hüsnaya dahil olan isimler olup insanlar için kullanılmıştır. Bu mantıkla gidersek yusuf suresinde geçen kelimeler için ne diyebiliriz?.
EN DOĞRUSUNU ALLAH CC BİLİR.