BAKARA S. 93. Ayeti: Buzağı Sevgisi Kalbe Nasıl Yerleşir ?

İsrailoğulları , Kur'anda en fazla zikri geçen bir kavim olması itibarı ile , onlarla ilgili anlatımların, bizlere dönük önemli mesajları ihtiva ettiği düşüncesi ile okunması gerektiğini düşünmekteyiz. Bu kavim ile ilgili anlatımlar, sadece onlar ile ilgili ve sınırlı olduğu şeklinde  bir okuma yöntemi etrafında okunacak olursa , yapılan anlatımlardan hasıl olması gereken asıl nokta ıskalanmış olacak ve Kur'an, geçmişte yaşanmış bazı olayları anlatan bir masal kitabı haline dönüşecektir. 

İsrailoğulları ile ilgili bazı ayetlerde onların buzağıyı ilah edindikleri şeklinde bilgiler bulunmakta olup , bu bilgileri sadece onlara dönük olarak değil , mesaj içerikli olarak okumaya çalışmak, yapılan anlatımları tarihsel boyutundan çıkararak evrensel bir boyuta taşımak anlamına da gelecektir.

[002.051]  Ve hani, Musa ile kırk geceyi vaidleşmiştik. Yine siz zalimler olarak onun arkasından buzağıyı (tanrı) edinmiştiniz.
[002.054] Musa, kavmine dedi: «Ey kavmim, gerçekten siz, buzağıyı (tanrı) edinmekle kendinize zulmettiniz. Hemen, kusursuzca yaratanınıza tevbe edip nefislerinizi öldürün: bu, yaratıcınız katında sizin için daha hayırlıdır.» Bunun üzerine (Allah) tevbelerinizi kabul etti. Şüphesiz O tevbeleri kabul edendir, esirgeyendir.
[002.092]  And olsun ki, Musa size apaçık delillerle geldi. Sonra ardından buzağıyı Rabb edindiniz. Ve siz zalimlersiniz.
[002.093] Ve o zamanı hatırlayınız ki, sizin misakınızı almıştık. «Size verdiğimiz şeyi kuvvetle alınız ve dinleyiniz,» Diye üzerinize Tûr dağını kaldırmıştık. Demiştiler ki: «İşittik ve isyan ettik.» Ve onların küfürleri sebebiyle kalblerinde buzağı (muhabbeti) yerleştirilmişti. De ki: «Size imânınız ne kötü şey emrediyor, eğer mü'minlerseniz.»
[004.153] Ehl-i kitap senden, kendilerine gökten bir kitap indirmeni istiyor. Onlar Musa'dan, bunun daha büyüğünü istemişler de, «Bize Allah'ı apaçık göster» demişlerdi. Zulümleri sebebiyle hemen onları yıldırım çarptı. Bilâhare kendilerine açık deliller geldikten sonra buzağıyı (tanrı) edindiler. Biz bunu da affettik. Ve Musa'ya apaçık delil (ve yetki) verdik.

Ayrıca Bakara suresi içinde geçen bakara kıssasında, kendilerine emredilen Bakarayı (ineği) kesmekte zorlanmaları , Araf ve Taha surelerinde Musa (a.s) ın Tur'a çıkmasının ardından , Samiri tarafından buzağı heykeli yapılması ,ve ona tapmaları ile ilgili ayetleri de hatırlamak, konuyu anlamakta kolaylık sağlayacaktır. 

Buzağıyı sadece etinden , ve derisinden faydalanılan bir hayvan olarak görmek , bu konu ile ilgili ayetlerin anlaşılmasını da zora sokacaktır. Buzağının sembolik anlamı üzerinden bu konu ile ilgili ayetleri okumaya çalıştığımızda , buzağının alelade bir hayvan değil , sembolik bir anlamı olduğunu görecek , ve buzağının tüm zamanlarda yaşayan evrensel bir sembol olarak, kesilmesi ve tapınılması üzerinden verilmek istenen mesajı anlamak ta kolaylaşacaktır.

İnsan ve toplumların hayatında semboller önemli bir yer tutmaktadır. "Soyut olan bir şeyin anlatılmasını  sağlayan somut bir obje" olarak tarif edebileceğimiz bu kelimenin , konumuz olan Buzağı ile yakından alakası bulunmaktadır.

Buzağı , tarih boyunca gücü ve kuvveti sembolize eden bir obje olarak, bugün de  sembolik anlamını korumaktadır. İlgili ayetlerin , buzağının böyle bir sembolik anlamı olması  üzerinden okunmasının , ayetlerin anlatım amacına daha muvafık olduğunu düşünüyoruz. Buzağı ile ilgili ayetlerin ortak noktası , Allah (c.c) nin dışında ilahlar edinmenin buzağı üzerinden ortaya çıkmış olan bir tezahürüdür. Bu ayetlere, şirk kavramı ile ilişki kurarak baktığımızda , Kur'anda buzağı şeklinde ortaya çıkan Allah'a denk tutulmuş olan sahte ilahlara kulluk etmenin bir çok farklı tezahürü, yani çağdaş buzağıların günümüzde canlı bir şekilde yaşatıldığını görebiliriz.

[036.074]  Belki kendilerine yardım edilir diye Allah'dan başka ilahlar edindiler.
[003.006]  Rahimlerde sizi dilediği gibi şekillendiren O'dur. O'ndan başka ilâh yoktur. O mutlak güç ve hikmet sahibidir.

Araf s. 172. ve 173. ayetlerinden  öğrendiğimize göre , doğmuş ve doğacak olan her insanın fıtratına , kendisinden yüce bir varlığı ilah ve rab olarak tanıma yetisi yerleştirilmiştir. İnsan yaşadığı hayat içinde, hiç bir olumsuz etki altında kalmadığı takdirde, kendisinin üzerinde yüce bir yaratıcının olduğunu fıtri melekelerini kullanması sayesinde öğrenir. 

Enam suresi içinde anlatılan İbrahim (a.s) kıssasında, onun Güneş - Ay ve Yıldızları önce rab olarak görmesi, ve sonra da bunların hiç birinin rab olmayacağını söylemesi , bunların üzerinde daha yüce bir yaratıcının olduğunun anlatılması , ve onun üzerinden fıtri melekelerin nasıl çalışacağının öğretilmesi olarak okunabilir.

Dünyaya gelmiş ve gelecek olan bütün insanların, fıtrat olarak kendisinden yüce olarak bildiği bir varlığa kulluk etme itiyadında olarak yaratıldıklarını yeniden hatırlattıktan sonra , "Şirk" kavramının insan hayatında nasıl ortaya çıktığını kısaca hatırlayalım . 

Dünyaya gelen insanlar belirli bir yaşa kavuşunca , yaşadığı hayat içinde önüne çıkan iki yoldan birisini seçerler. Hak veya batıl olan bu yollardan hangisini seçeceğini, kul özgür iradesi ile belirler. Onun seçme konusunda iradesini belirleyen önemli unsurlardan birisi, çevresel faktörlerdir. İçinde bulunduğu toplumun yaşadığı hayat biçimi, bir çok insanın yaşanan bu hayatların doğru olup olmadığını sorgulamadan uyduğu bir yoldur. 

Tarih boyunca gönderilmiş olan elçi ve kitapların ortak amacı , insanların yaşadıkları yanlışları onlara hatırlatarak ,doğru yolun hangisini olduğunu bildirmek olmuştur. İnsanlık tarihini kısaca , tevhit ve şirk'in amansız savaşı olarak özetleyebiliriz. 

Allah bir adam için içinde iki kalb kılmamıştır. (Ahzab s. 4)

İnsan fıtratı asla boşluk kabul etmez. Fıtratına yüklenmiş olan bir ilah ve rabbe kul olmayı, ya gerçek ilah ve rab olan Allah (c.c) ye kul olarak gerçekleştirir ya da onun dışında sahte bir ilah ve rabbe kul olarak gerçekleştirir. Bir insan aynı anda hem Allah'ı hemde onun dışında birisini ilah ve rab olarak benimseyemez. Allah'ı gerçek olarak ilah ve rab olarak benimsemiş olan bir kişinin kalbinde diğer sahte ilah ve rablerin yeri olmadığı gibi , sahte ilah ve rableri benimsemiş olan bir kişide de Allah'ın yeri olamaz. 

Yani bir insan aynı anda, iki ilah ve rabbe kul olamaz , bu asla mümkün değildir.

Buzağı sevgisi İsrailoğullarının kalbine nasıl yerleşti ? 


Yukarıda mealini verdiğimiz Bakara s. 93. ayetine tekrar dönecek olursak, bu sorunun cevabını o ayet içinde görmekteyiz. Ayette, İsrailoğullarından alınan bir MİSAKtan (söz) bahsedilmektedir. "İşittik ve itaat ettik" demeleri gerekirken "İşittik ve isyan ettik" diyen İsrailoğullarına, bunun sonucunda buzağı sevgisi içirilmiş olduğundan bahsedilmektedir. 

İsrailoğullarından istenen misak yani söz , sadece ağızlarından çıkan söz ile  yerine gelmiş sayılabilecek kadar basit bir şey değildir. Onlardan alınan misakın maddeleri Bakara s. 83 ve 84. ayetlerinde şöyle sayılmaktadır. 

[002.083] Hani İsrailoğullarından, «Allah'tan başkasına kulluk etmeyin, anneye-babaya, yakınlara, yetimlere ve yoksullara iyilikle davranın, insanlara güzel söz söyleyin, namazı dosdoğru kılın ve zekâtı verin» diye kesin söz almıştık. Sonra siz, az bir bölümünüz dışında yüz çevirdiniz ve (hâlâ) çevirmektesiniz.
[002.084] Kanınızı dökmeyin, birbirinizi yurdunuzdan sürmeyin diye sizden söz almıştık, sonra bunu böylece kabul etmiştiniz, buna siz şahitsiniz.

Dikkat edilirse alınan bu sözün maddeleri, sadece dil ile ikrar kalp ile tasdik edilecek maddeler değil , hayatın içinde pratik olarak uygulanması istenen maddelerdir. İsrailoğulları bu maddelere karşı "İşittik ve isyan ettik" sözünü dil ile değil , bu maddelerin gereğini hayat içinde yerine getirmeyerek amel ile söylemiş olmuşlardır. "İşittik ve itaat ettik" demiş olsalar ve bu maddelere uygun bir hayat sürmemiş olsalar dahi onlar , anlaşma maddelerini yerine getirmemek ile gerçekte "İşittik ve isyan ettik" demiş olmaktadırlar. 

Kendilerinden alınan söze muhalefet ederek , iman gömleğini çıkarmış olan İsrailoğullarının seçmiş oldukları küfür yolunda, ilah ve rableri  artık Allah (c.c) değil , samiri tarafından yapılan BUZAĞI olmuştur. Boşluk kabul etmeyen insan fıtratı , ilah olarak Allah (c.c) yi hayattan dışlayınca , oluşan ilah ve rab boşluğu Samirinin yaptığı BUZAĞI tarafından doldurulmuştur. 

Misak (söz) sadece İsrailoğullarından mı alınmıştır ? . 

Elbette hayır, sadece İsrailoğullarından değil , aynı sözler biz Müslümanlardan da alınmıştır. Bizler de iman edenlerden olmak iddiasında olmamız hasebiyle vermiş olduğumuz "İşittik ve itaat ettik" sözünün gereği olan, Allah (c.c) ye karşı bir takım yükümlülüklerimizi yerine getirmek zorundayız. İman ettiğimiz iddiasında olmamız , bize yüklenen görevleri kabul etmek anlamına gelerek , verdiğimiz sözü yerine getirmek mecburiyetimiz vardır. Bu konuda herhangi bir muhayyerlik asla söz konusu olamaz."İşittik ve isyan ettik" şeklinde bir karşılık ile bize yüklenenleri sırtımızdan atmaya kalkmak , iman gömleğinin de çıkmasına sebep olarak küfür yoluna  girmemize sebep olacaktır.   

Boşluk kabul etmeyen insan fıtratı , burada da devreye girerek , Allah (c.c) ye kul olmaktan kendilerini soyutlayarak ona verdikleri sözden dönenlerin de kalplerine BUZAĞI sevgisi yerleşecektir. 

"BUZAĞI SEVGİSİ" artık bir terim olarak , bundan sonra sadece İsrailoğullarına Samiri tarafından yapılan bir obje değil , Allah (c.c) ye kul olmaktan kendilerini soyutlayarak sahte ilah ve rablere kul olanların taptıkları her şeye verilen bir evrensel bir terim haline gelecektir. 

Dünya malına meşru ölçülerin dışına taşarak meyleden kişilerin buzağısı dünya malı , meşru ilişkilerin dışında kadınlara veya erkeklere ilgili duyanların buzağıları kadınlar veya erkekler , futbol , pop sanatçısı , siyasi liderler , dini liderler , çocuklar gibi insanı Allah'a kul olmaktan alıkoyan her şeyin ortak adı artık "Buzağı sevgisi" haline gelmiştir.  

Bu noktada , Bakara suresi içinde anlatılan ve "Bakara kıssası" olarak bildiğimiz kıssada , İsrailoğullarından kesmeleri emredilen bakaranın kesilmesinin emredilmiş olmasının ne anlama gelebileceği daha net ortaya çıkacaktır. Kıssada kesilmesi emredilen bakara , sadece etinden , sütünden ve derisinden faydalanılan bir hayvan olmaktan çıkmış , İsrailoğullarının dünyevi tutkularını sembolize eden bir obje haline gelmiştir. 

[003.014] Kadınlara, oğullara, kantar kantar altın ve gümüşe, nişanlı atlar ve develere, ekinlere karşı aşırı sevgi beslemek insanlara güzel gösterilmiştir. Bunlar dünya hayatının nimetleridir, oysa gidilecek yerin güzeli Allah katındadır.

Onlara emredilen bu kesme işlemi , sadece bir hayvan kesme işlemi olmaktan öte , gerçekte onların dünyevi tutkuları ile Allah (c.c) arasında bir tercih yapmalarının istenmiş olmalarıdır. Buzağı sevgisi, yani dünyevi tutkuları kalplerinde yer etmiş olanların , kesilmesi yani yok edilmesi gereken dünyevi tutkularından vazgeçmesinin kolay olmadığı , bu kıssadaki kesilmesi emredilen buzağıyı kesmemek için bin dereden su getirmelerinden anlaşılmaktadır. 

Bugün kendisini "Müslüman" olarak niteleyen fakat , farklı buzağılar edinerek Allah'a kulluk yolundan saparak onları ilah edinenlerin durumu , ilgili ayetlerde anlatılan İsrailoğullarının durumundan herhangi bir farkı yoktur. İlah ve rab tercihinin yapılması gereken yerde , Allah'ı rab ve ilah olarak tanımaktan kaçınanlar , fıtratın boşluk kabul etmemesinden kaynaklanan durum sebebi , farklı ilah ve rabler edinmiş olacaklar ve bunun adı "Buzağı sevgisi" olacaktır.

Sonuç olarak ; İsrailoğulları ile ilgili ayetler içinde yer eden onlar buzağı sevgisinin içirilmiş olması , sadece onlara has  bir durum değil , evrensel boyutları olan bir olaydır. Dünya hayatını tercih ederek , ahireti öteleyen herkesin vazgeçemediği tutkuların ortak adı "Buzağı sevgisi" dir.

Buzağının güç ve kuvveti sembolize etmiş olmasını dikkate aldığımızda, gücün ve kuvvetin sadece Allah (c.c) de olduğunu bilmeyenler , onun yarattıklarında güç ve kuvvet arayarak onu ilah edinmiş olmaları yani şirk içine girmelerinin yanlışlığı tarih boyunca gelen elçiler ile hatırlatılmıştır. İsrailoğullarının şahsında bunun hatırlatılmış olması , şirk'in evrensel boyutunu dikkate aldığımızda , sadece onlara has olarak okunmaması gereken ayetlerdendir. 

İnsan fıtrat itibarı ile , kendisinden yüce olarak bildiği bir varlığın gölgesinde yaşama itiyadındadır. Bu varlığı Allah (c.c) olarak hayatlarında tanımayanlar , başka varlıkları yüce olarak tanıyarak onları ilah edineceklerdir. 

Buzağı böyle bir edinmenin sembolik öğesi olarak Kur'anda yerini almış ve hala Allah (c.c) dışında ilah tanıyanların tanıdıkları ilahların ortak adı "Buzağı" olarak bizlere tanıtılmaktadır. Buzağısını yani dünya tutkularını feda edemeyenler , ahirette yapmış oldukları bu hatalarının bedelini en ağır biçimde ödeyeceklerdir. 

                                 EN DOĞRUSUNU ALLAH (C.C) BİLİR.