Karıncaları Bile İncitmeyen Komutan Süleyman a.s

Kuran kıssaları anlatım amacı açısından okuyucuya yaşanmış hayat içinden örneklikler sunarak olumlu veya olumsuz örneklerden ibret alınması amacını taşır. Kıssası anlatılan herhangi bir elçiye iman edenlerin veya iman etmeyenlerin akıbetleri anlatılarak, bizlerin de iman edip etmeme noktasında göstereceğimiz tavrın karşılığının nasıl olacağı, yaşanmış hayat içinden canlı olarak gösterilmiştir. Bu çerçeve içinde okunmayan bir kıssa okuyucu için herhangi bir fayda getirmeyip, bizden öncekilerin masalları mesabesinde bir okuma şekline dönüşecektir. 

Bu yazımızda Süleyman as kıssası içinde yaşanmış olan bir olayın, bizler için nasıl bir mesaj taşıyabileceği yönündeki düşüncelerimizi paylaşmaya çalışacağız. Süleyman as kendisine güç ve mülk verilerek emri altında bir çok varlığı yöneten bir elçi ve hükümdar olarak karşımıza çıkmaktadır.Onun yaşamış olduğu hayatı anlatan ayetler özellikle kendisine güç ve mülk verilen insanlar için canlı bir örneklik taşımaktadır.  

Süleyman as kıssası içindeki bazı anlatımlar modernist bakış açısına takılarak verilmek istenen mesaj ıskalanmış "kıssa içinde dönüp dolaşmak" metodu ile kıssadan çıkarılabilecek mesaj göz ardı edilerek modernist bir masal okuma şekline dönüşmüştür. Yazımıza konu olan , Süleyman as ve ordusunun karınca vadisinden geçerken dişi karıncanın sözleri ile ilgili yaklaşımlar bu olay üzerinden verilmek istenen mesaj olup olmadığını akla bile getirmeden "yahu karıncanın konuşmasını insan duyarmı olsa olsa o vadide oturan insanlar olup karınca flamaları olan   dişi bir hükümdara sahip olan insanlardır" denilerek işin içinden sıyrılınmaya çalışılmıştır.  

Kur'an, konuşma dilinin anlatım özelliklerini taşıyarak insanlara vermek istediği mesaj açısından çok güzel örnekler taşıyan bir kitabtır. Kıssalar ve meseller bu anlatım üslubunun bir parçası olup masal tadında okunduğunda okuyucuya hiç bir şey kazandırmaz. Modernist bakış açısı ile okunduğunda ise akla yatmayan bazı anlatımlar "mecazdır mecaz" diye geçiştirildiğinde yine bir tür masal okumasına dönüşür. 

Batı edebiyatında La Fontain den masallar , doğu edebiyatında kelile ve dimne yi okuyanlar, oradaki anlatımlara takılıp "yahu hiç hayvan konuşurmu?" diye bir itirazda bulunmadan o hikayede verilmek istenen bir mesaj olduğunu ve bu mesajın hayvanları konuşturarak verilmek istendiğini anlarlar. Bu edebi bir anlatım üslubu olup, Kur'an da bu üslubu kullanarak muhataplarına mesaj vermeyi amaçlamaktadır. Karıncanın konuşmasından nasıl bir mesaj çıkar? dediğimiz zaman ona da şöyle bir cevap verebiliriz.

Süleyman as kendisinden başka hiç bir kimseye verilmemiş ve verilmeyecek olan bir mülk ve güç sahibi olarak karşımıza çıkan bir kişidir. Onun bu kişiliği üzerinden verilen mesajlar ,  ellerinde mülk ve güç bulunanların davranışlarını ona göre düzenlemeleri gerektiğini öğreten mesajlar olarak okunmalıdır.

[027.017]  Süleyman'ın cinlerden, insanlardan ve kuşlardan müteşekkil olan ordusu toplandı. Hepsi toplu olarak gidiyorlardı.

Neml s. 17. ayetindeki cin , insan ve kuşlardan oluştuğu söylenen ordunun, "cinlerin ve kuşların ordu içinde ne işi olur bunlar olsa olsa insandır" denilerek akılcılığa kurban edilmekten çok, Süleyman as ın gücünün büyüklüğü ve hakimiyet alanının genişliği açısından okunması ve ordusunun ne kadar kalabalık olduğu şeklinde anlaşılması gerektiğini düşünmekteyiz. Böyle bir kalabalık ordunun geçtiği yol üzerinde taş taş üstüne bırakmayacağı her şeyi ezip geçeceği gözden ırak tutulmayacak olursa , bu anlatım üzerinden verilmek istenen mesajı anlamak kolaylaşacaktır. 

 [027.034]  (Melike) dedi ki: «Doğrusu, hükümdarlar bir memlekete girdiler mi orayı perişan ederler ve halkının şerefli kişilerini zillete uğratırlar; evet böyle yaparlar.

Süleyman as kıssası içindeki neml s. 34. ayetine baktığımız zaman bu durum açıkça anlatılmakta olup , hükümdarların bir memlekete girdiler mi, bırakın karıncalara bile zarar vermemeyi , o beldenin bütün insanlarını zillete düşürüp geçtikleri yerleri tarumar ettikleri anlatılmaktadır. 

 [027.018]  Sonunda, karıncaların bulunduğu vadiye geldiklerinde bir dişi (kraliçe) karınca: «Ey karıncalar! Yuvalarınıza girin, Süleyman'ın ordusu farkına varmadan sizi ezmesin» dedi.

18. ayet içindeki "farkına varmadan" ibaresi önemli bir mesajı taşımaktadır. Süleyman as sahip olduğu muazzam güce rağmen bırakın insanlara zulmetmeyi bugünün tabiri ile ekolojik dengenin en küçük unsurları sayılabilecek olan karıncalara bile dikkat eden, karıncaların dahi ondan emin olduğu bir hükümdar olarak çok büyük bir örneklik teşkil etmektedir. Dişi karınca Süleyman as dan öyle bir emindir ki onun ordusunun asla bilerek kendilerine zarar vermek gibi bir durumda olmayacaklarını bilerek diğer karıncalara "ola ki bilmeden bir zarar verebilirler meskenlerinize sığının" şeklinde bir ikazda bulunmaktadır . 

Babası Davud as ın kıssası içinde anlatılan dağlar ve kuşların birlikte tesbih etmesi şeklinde anlatılan ekolojik dengeyi gözetmesi , Süleyman as ın babasından devraldığı mülkü ve saltanatı aynı babasının yolunda giderek hak ve adalet ölçülerine riayet ederek kullandığı ve bırakın insan haklarını çiğnemeyi, karıncayı dahi incitmekten çekinen bir hükümdar olduğu anlaşılmaktadır.

Bugün dünyaya baktığımızda küresel güçlerin sömürge alanlarını genişletmek amacı ile yaptıkları zulümler, bırakın insanlarla sınırlı kalmayı doğadaki bütün varlıkları etkilemekte olduğu herkesin malumudur. Nükleer ve kimyasal maddelerden üretilmiş olan savaş araçları ile doğadaki her varlığın kökünü kurutan zalimleri hatırladığımız zaman bu zalimlerin sahip olamadıkları derecede güç ve kuvvete sahip olan bir hükümdarın ekolojik dengeye karşı ne kadar hassas olduğu ve elindeki bu güce rağmen kendisinin üstünde güç sahibi olan Rabbine karşı sorumluluklarını bir an olsa dahi unutmadan bunu yaptığını görmekteyiz. 

 [027.019] (Süleyman) onun sözünden dolayı gülümsedi ve dedi ki: Ey Rabbim! Beni, gerek bana gerekse ana-babama verdiğin nimete şükretmeye ve hoşnut olacağın iyi işler yapmaya muvaffak kıl. Rahmetinle, beni iyi kulların arasına kat.

Süleyman as karıncanın dediğini nasıl anlar şeklinde bir söz etrafında vakit geçirip akılcı mülahazalarla bunu anlamaya çalışana kadar , eline güç ve mülk verilen birisinin Rabbine karşı sorumluluk alanlarından birisinin canlıların yaşadığı doğayı kirletmemek orada onlarında yaşam haklarının olduğunu bilmek ve ona göre hareket etmek durumunda olduğunun mesajı verilmektedir şeklinde okumak sanırım doğru bir okuma olacaktır.

Sonuç olarak; Süleyman as kıssası , içinde barındırdığı bir takım gaybi unsurları(cin ,şeytan) anlama açısından bir takım modernist mülahazalara kurban edilerek anlamak durumunda olan bir kıssa olmasına rağmen , kıssaları mesaj merkezli okuduğumuz zaman anlaması kolaylaşacaktır. 

Süleyman as kıssası içinde dişi karıncanın konuşması üzerinden verilmek istene mesajı da bu açıdan okuduğumuz zaman , karıncanın konuşmasını anlayıp anlamadığı münakaşası ile boşa vakit kaybetmeden , elinde çok büyük ordular bulunan bir hükümdarın geçtiği yerleri talan etmek yerine , geçtiği yerlerdeki yaşama hakkı olan bütün varlıklara saygı göstermesi gerektiği , doğadaki varlıkların en küçüğü olarak bildiğimiz karıncaların dahi yaşam hakkını gözeten bir komutan örneği olarak kendisinden sonraki komutanlara bir örnektir. 

Küresel müstekbirlerin bugün dünya üzerindeki yıkımları göz önüne alınarak yapılacak olan Süleyman as kıssası okumaları, bize ellerinde güç ve servet bulunanların bu gücü, güçlerine güç katmak için değilde kendisine karşı sorumlu olduğu yaratıcısının emri doğrultusunda kullanmaları gerektiğini, hatırlatarak kıssanın masal olmaktan ziyade örneklik açısından mesaj içeren bir hatırlatma olduğunu gösterecektir.

                                      EN DOĞRUSUNU ALLAH CC BİLİR.

Siyam (Oruç) Ayetleri Etrafında Bir Tefekkür Çalışması

Siyam'ın (oruç) Allah cc nin kulları üzerine yazmış olduğu yükümlülüklerden birisi olduğu 184-187. ayetler arasında beyan edilmektedir. Bu durum Kur'anda bizlere de yüklenmiş olup Ramazan ayı içinde bu vazife ifa edilmeye çalışılmaktadır. Bu yazımızda oruç ile ilgili ilmihal bilgilerinden ziyade, bu konunun Kur'an ayetleri çerçevesinde anlatımı üzerinde durmaya çalışacağız. 

Yâ eyyuhellezîne âmenû kutibe aleykumus sıyâmu kemâ kutibe alellezîne min kablikum leallekum tettekûn(tettekûne).

 [002.183]  Ey iman edenler, sizden öncekilere yazıldığı gibi, sıyam (oruç), size de yazıldı (farz kılındı) . Umulur ki sakınırsınız.

"Savm" kelimesi ; yemek ,konuşmak ,yürümek türünden bir fiili yapmaktan kendini tutmak geri durmak anlamında bir kelimedir. Gitmekten , veya yemden kendisini geri tutan ata "saimun" denmiştir. Sakinleşen durgunlaşan rüzgara , güneşin ğöğün ortasında durduğu düşünülerek öğle vaktine de "savmun" denmiştir.
"Mesametül feres" = atın ayakta durduğu yer.

Bakara s. 183. ayetinde sıyamı öncekilere yazdığı gibi bizlere de yazdığını bildiren Rabbimiz sıyam içinde olmamız gereken zamanı şu şekilde bildirmiştir. 

 Şehru ramadânellezî unzile fîhil kur’ânu huden lin nâsi ve beyyinâtin minel hudâ vel furkân(furkâni), fe men şehide minkumuş şehra fel yesumh(yesumhu), ve men kâne marîdan ev alâ seferin fe iddetun min eyyâmin uhar(uhara) yurîdullâhu bikumul yusra ve lâ yurîdu bikumul usra, ve li tukmilûl iddete ve li tukebbirûllâhe alâ mâ hedâkum ve leallekum teşkurûn(teşkurûne).

 [002.185] Ramazan ayı. İnsanlar için hidayet olan ve doğru yolu ve hak ile batılı birbirinden ayıran apaçık belgeleri (kapsayan) Kur'an onda indirilmiştir. Öyleyse sizden kim bu aya şahid olursa artık onu tutsun. Kim de hasta ya da yolculukta olursa, tutmadığı günler sayısınca diğer günlerde (tutsun) . Allah, size kolaylık diler, size zorluk dilemez. (Bu kolaylığı) sayıyı tamamlamanız ve sizi doğru yola (hidayete) ulaştırmasına karşılık Allah'ı büyük tanımanız içindir. Umulur ki şükredersiniz.

"Şehr" kelimesi; "hilalin görünmesi ile güneşin bir noktadan yine aynı dönüşünden oluşan on iki cüzden birinin göz önünde bulundurulmasıyla meşhur açık aşikar herkesçe bilinen müddet süre" (El müfredat) anlamında bir kelimedir . 

Yasin s. 39. ayetinde " Ay'a gelince, biz onun için de birtakım uğrak yerleri takdir ettik; sonunda o, eski bir hurma dalı gibi döndü" buyurulması, ayın ilk gününün hilal ile başlayacağını haber vermesine bu durumun insanlığın ortak hafızasının bilgi birikimi olmasına rağmen bir takım insanların "Şehr" kelimesi ile ilgili olarak ve ayın başlangıcının dolunay zamanından itibaren başlaması gerektiği gibi absürt yaklaşımları eleştirilmeye bile değmeyecek derecede absürt bir düşünce olduğunu kısaca hatırlatmak isteriz. 

Kur'an nazil olmadan önce insanların bildiği bir duruma göre inen ayetler üzerinde eğip bükmek sureti ile oruç hakkında bir takım çıkarımları da bulunup kendilerince bir oruç tarifi getirenleri Allah' a havale edip biz doğru bildiğimizi paylaşmaya devam ediyoruz. 

Tevbe s. 36. ayetinde "Doğrusu Allah katında ayların sayısı, gökleri ve yeri yarattığı günkü Allah yazısında on iki aydır" buyurması, koymuş olduğu bir kanun olup bütün insanlık bu kural içinde tespit edilmiş bir düzende hayatlarını sürdürmektedirler. Yunus s. 5. ayetinde "Güneşi ışıklı ve ayı nurlu yapan; yılların sayısını ve hesabı bilmeniz için, aya konak yerleri düzenleyen O'dur. Allah bunları ancak gerçeğe göre yaratmıştır; bilen millete ayetleri uzun uzadıya açıklıyor." buyurularak, güneş ve ayın bizler için faydalarından birisininde zamanı hesaplamamız olduğu bildirilmiştir. Bu durum insanlığın ortak yönlerinden biri olup ilk insandan  kıyamete kadar böyle devam edecektir. 

"Şehri ramazan" denilince, bir yılın 12 aylık cüzlerinden bir ay olup, Kur'anın bu ay içinde nazil olmaya başladığı hatırlatılarak üzerimize yazılan "savm" ın bu ay içinde tutulması gerektiği emredilmektedir. Hasta veya seferde olanlara bir muafiyet getirilerek , hastalığı bittiği veya seferden döndüğü zaman o ay içinde tutamadıklarını , yerine getirmeleri emredilmektedir.

Rabbimiz bize böyle bir kolaylığı , bize zorluk çıkarmak istemediği , Ramazan ayı içindeki günler kadar tutmamız gerektiği için eksik kalanı Ramazan dışında tamamlamak imkanı verdiği için olduğu ve hidayet üzere olmanın bir gereği aynı zamanda onun böyle bir emre uyarak onun büyüklüğünü kabul ettiğimizi göstermemiz için olduğunu beyan etmektedir.

Sıyam'ın onun bizlere yüklemiş olduğu kulluk vazifelerinden birisi olup, herhangi bir özre sahip bulunmayan kişi, buna bayanların adet halleri de dahildir bu ayı sıyamlı olarak geçirmeleri bir kulluk borcudur. Özür hali ile ilgili biraz daha detaylı bilgiler 184. ayet içinde beyan edilmektedir. Bayanlar adet halinde eğer kendilerinde herhangi bir rahatsızlık hali olmadığını düşündükleri zaman oruçlarını tutmalarından herhangi bir sakınca yoktur. "Adetli bayanın oruç tutması haramdır" şeklinde ortaya atılan bir düşünce, Kur'andan onay alan bir düşünce olmayıp, adet hali kendisine herhangi bir rahatsızlık vermediği sürece, adetli bir bayan orucu tutmak zorundadır.

 Eyyâmen ma’dûdât(ma’dûdâtin), fe men kâne minkum marîdan ev alâ seferin fe iddetun min eyyâmin uhar(uhara) ve alellezîne yutîkûnehu fidyetun taâmu miskîn(miskînin), fe men tatavvaa hayran fe huve hayrun leh(lehu), ve en tesûmû hayrun lekum in kuntum ta’lemûn(ta’lemûne).

[002.184] İçinizden kim hasta ya da yolcu olursa tutmadığı günler sayısınca sonraki günlerde oruç tutar. Oruca dayanamayanların bir yoksulu doyuracak kadar fidye vermeleri gerekir. Kim gönüllü olarak bundan daha fazlasını verirse, bu onun için daha hayırlıdır. Ayrıca, eğer bilirseniz, oruç tutmanız sizin için daha hayırlıdır.

Hastalık ve sefer hali durumunda olanlardan bu durumları kalkınca tutamadığı gün sayısı kadar diğer günler tutması beyan edildikten sonra , "yutikunehu" kelimesi etrafında bazı farklı görüşlerin olduğu göze çarpmaktadır. İlk bakışta oruca gücü yetip te bunu yerine getirmeyenlerin fidye vererek bu yükümlülüğü yerine getirmiş olacakları gibi bir düşünce bir kısım insan tarafından anlaşılır olmuştur. Bir kısım insan'da böyle bir fidyeyi bir ay oruç tutanların bu tutma şükrünü ifa etmek için vermeleri gerektiği gibi bir düşünce oldukları da görülmektedir. Bu düşüncelere katılmadığımızı söyleyerek doğru olduğunu düşündüğümüz şeyi ortaya koymaya çalışalım.

"Tavqun" kelimesi; güvercin gerdanlığı halkası gibi yaratılıştan olsun veya altın ve gümüş gerdanlık gibi el sanatı sonucunda elde edilmiş olsun boyuna takılan şeyi ifade eder. (elmüfredat)

Bu kelimenin anlamını, al-i imran s.180. ayetindeki kullanımından yola çıkarak anlamak mümkündür.

 [003.180] Allah Teâlâ'nın kendilerine fazlından olarak verdiği şeyde cimrilik edenler bunun kendileri için bir hayır olduğunu sanmasınlar. Hayır... Bu onlar için bir şerdir. O cimrilik ettikleri şey, Kıyamet gününde boyunlarına dolanacaktır (seyutavvikune). Ve göklerin ve yerin mirası Allah Teâlâ içindir. Ve Hak Teâlâ yaptığınız her şeyden tamamıyla haberdardır.

Bu ayette kendilerine verilenleri cimrilik ederek sakınanların , kıyamet günü uğrayacakları akıbet hatırlatılarak cimrilik ettikleri şeylerin boyunlarına asılacakları anlatılmaktadır. Boyuna asılan şeyin taşımakta zorluk çekilmesi ve insana olan meşakkati ile bir bağ kurularak, bakara s. 184. ayetindeki "yutikunehu" kelimesinin anlamı anlaşılabilir. 

Kişinin boynuna asılmış olan oruç yükünü zor taşıması, bunu taşımaya güç yetirememesi onun bu yükten fidye vererek kurtulacağını bildirir , bu ayet ile ilgili meallere baktığımız zaman bu anlam üzerinde yoğunlaşıldığını görmekle beraber şaz düşünce diyebileceğimiz farklı olmak adına söylendiğini düşündüğümüz sözlere de şahid oluyoruz. 

Allah cc "yutiqunehu" kelimesi ile ifade edilen "güç yetirememe" durumunu insanların kendi vicdanlarına bırakmıştır. İnsanların yapıları birbiri ile farklılık arz etmesinden doğan durum gereği, kişinin oruç tutmaya güç yetirip yetiremediğine kendi vicdanında herhangi bir rahatsızlık duymadan karar vermesi gerekmektedir. 

Kullarının gizli ve açık her şeyini bilen Rabbimiz bırakılmış olan bu açık kapıyı art niyetli insanların kullanmasına izin vermek için değil kulları için kolaylık dilemesinin bir gereğidir. Bugün bazı insanların ayeti yanlış yorumlayarak gücünün yettiği halde oruç tutmadan fidye vererek bu görevi yerine getirdiklerine dair olan inançları verilen ruhsat konusunda yanıldıklarını göstermektedir.

Uhılle lekum leyletes sıyâmir refesu ilâ nisâikum hunne libâsun lekum ve entum libâsun lehun(lehunne) alîmallâhu ennekum kuntum tahtânûne enfusekum fe tâbe aleykum ve afâ ankum, fel âne bâşirûhunne vebtegû mâ keteballâhu lekum, ve kulû veşrabû hattâ yetebeyyene lekumul haytul ebyadu minel haytıl esvedi minel fecri, summe etimmus sıyâme ilel leyli, ve lâ tubâşirûhunne ve entum âkifûne fîl mesâcid(mesâcidi), tilke hudûdullâhi fe lâ takrabûhâ kezâlike yubeyyinullâhu âyâtihî lin nâsi leallehum yettekûn(yettekûne).

[002.187]  Oruç gecesi kadınlarınıza yaklaşmak size helal kılındı. Onlar sizin için, siz de onlar için bir elbisesiniz. Sizin nefislerinize hıyanet eder olduğunuzu Allah bildi de tevbenizi kabul edip, sizi bağışladı. Artık onlara yaklaşın ve Allah'ın hakkınızda yazdığını isteyin. Sizin için şafağın beyaz ipliği, siyah ipliğinden seçilinceye kadar yeyin, için sonra geceye kadar orucu tamamlayın. Mescidlerde i'tikafta bulunduğunuz zaman, kadınlarınıza yaklaşmayın. Bu Allah'ın hudududur. Sakın onlara yaklaşmayın. İşte Allah ayetlerini insanlara, korunsunlar diye böyle açıklar.

Bakara s. 187. ayetinde kadınlara yaklaşmanın oruçsuz olunduğu zaman olan geceleri helal kılınması, gündüzleri kadınlara yaklaşmanın haram olduğunu gösterir. Bu konu ile alakalı olarak, önceki ümmetlere geceleri bile kadına yaklaşmanın haram olduğu, bu hükmün kur'an ile neshedildiği şeklinde bir düşünce ortaya atıldığını görmekteyiz. 

Allah cc nin yaratmış olduğu insan fıtratı ilk insandan beri değişme göstermediğine göre , Allah cc nin bizlerin böyle bir yasağa güç yetiremeyeceğimizi bildiği halde ve kimseye gücünün üstünde yük yüklemediği şeklindeki sözüne göre bizden öncekilere böyle bir haramlılığın olmasına ihtimal dahi olması mümkün değildir. Madem oruç bizden öncekilere yazıldığı gibi bize de yazıldı, onlara haram olan bir şeyin bizlere helal olması asla  düşünülemez onlara helal olduğu gibi bizlere de helal kılınmıştır.

Ayet içinde oruca başlama ve bitirme zamanları beyan edilip bu zamanlar haricinde yenilip içilmesi emredilmekte olup , bu zamanlar içinde yeme , içme ,cinsel ilişkinin haram olduğu çok açık bir biçimde anlaşılmaktadır. Geceleri helal olan kadınlara yaklaşmak , kişinin mescid de itikaf halinde bulunduğu süre içinde iken bu zaman zarfı içinde haramdır. Bu emirlerin Allah cc nin çizmiş olduğu sınırlar olduğu ve o sınırların ihlal edilmemesi gerektiği beyan edilmesi ile kur'anın oruç ile ilgili bilgileri burada son bulmaktadır.

Sonuç olarak; kur'anın sıyam (oruç) ile ilgili olan ayetlerinden anladığımız şey , sıyam'ın bizden öncekilere yazıldığı gibi bizlere de yazılmış olan bir kulluk görevi olduğu anlaşılmaktadır. Bu görev'in Kur'anın nazil olmaya başladığı Ramazan ayı içinde , imsak vakti dediğimiz zaman'dan başlayarak akşam vaktine kadar yeme , içme ve cinsel ilişkiden kendinin tutmak şeklinde olacağını yine ayetlerden öğrenmekteyiz. Tabi ki kendini yeme içme gibi eylemlerden uzak tutmak geri kalan yanlış işleri yapabilme serbestiyetini vermez , özellikle açlık ve sigaraya dayanamayan bir takım insanların oruçlarını fırsat bilerek kırıcı davranışlarda bulunması bu görevin sıhhatine zarar verdiği hatırdan çıkarılmadan orucun sadece mideyi aç tutmak şeklinde bir ibadet olduğu zannına kapılınmamalıdır.

                                   EN DOĞRUSUNU ALLAH CC BİLİR.

Zülkarneyn ve Davud a.s Örneğinde Demirin Gücün Elinde Yön Bulması

Kur'an kıssalarını eskilerin masalları şeklinde değilde, yaşanmış hayattan örnekler olarak ibret almak kastı ile okuduğumuz takdirde, bizden öncekilerin yaşanmışlıklarından kendimiz için bir çok örneklikler çıkarmamız mümkündür. Bu yazımızda Zülkarneyn ve Davud as kıssalarındaki anlatımları esas alarak, gücün insan elinde şekillenmesi ve bu gücün kullanımı hakkında örneklikler çıkarmaya çalışacağız. 

Demir , Allah cc nin insanlara lutfetmiş olduğu güç kaynağı olup bu durum hadid s. 25. ayetinde şu şekilde beyan edilmektedir. 

  [057.025]  Celâlim hakkı için biz Resullerimizi beyyinelerle gönderdik ve beraberlerinde kitab ve miyzân indirdik ki insanlar adaletle tutunsunlar, bir de demiri indirdik, onda hem çetin bir sertlik hem de insanlar için bir çok menfeatler vardır, ve çünki Allah kendisine ve resullerine gıyabında yardım edenleri belli edecek, şübhe yokki Allah kavîdir azîzdir.

Hadid s. 25. ayetinde dikkati çeken 3 unsur olan, kitab-mizan-demir üçlüsünü bir araya getirerek insanların menfaatine kullanan elçilerin örneklerini kur'anda bulmaktayız. Süleyman , Davud , Zülkarneyn as lar bu üçlüyü doğru okuyup ve elde ettikleri gücü Allah cc nin kendilerine öğretmiş olduğu doğru biçimde kullanıma bir örnektir. Bu örnekliğin bu şahıslarda nasıl gerçekleştiğini kur'andan okuyup, günümüze bir mesaj olarak okumak ve aktarmak, kur'anı güncelleştirerek olarak okumanın bir gereği olduğunu düşünmekteyiz.

Davud as israiloğullarına mensub olan bir kişidir, Talut'un ordusunda bir asker olarak calut'u öldürme başarısını göstermiş ve bu başarısı neticesinde Alllah cc tarafından elçi olarak seçilmiştir. 

 [002.251]  Allah'ın izniyle onları hemen hezimete uğrattılar. Davud da Calut'u öldürdü. Allah ona mülk ve hikmet verdi. Dilemekte olduğunu da ona öğretti. Şayet Allah'ın insanları birbiriyle def'edip savması olmasaydı yeryüzü muhakkak fesada uğrardı. Ancak Allah, alemler üzerinde lutuf sahibidir.

[034.010-11]  Andolsun, Davud'a tarafımızdan bir üstünlük verdik. «Ey dağlar ve kuşlar! Onunla beraber tesbih edin» dedik. Ona demiri yumuşattık. Geniş zırhlar yap ve dokumasını sağlam tut, diye. Ve salih ameller işleyin. Muhakkak ki Ben; yapmakta olduğunuz şeyi görenim.

Davud as, savaş sanatını çok iyi bilen biri olarak calut'u öldürme başarısını göstermiş ve bu sanatını elçi iken de konuşturmuştur. Allah cc nin ona demiri yumuşatmasını öğretmesi ona cibril'i göndererek öğretmesi şeklinde  olmayıp kendinden önce var olan bilgi birikimini kullanarak üzerine kendi bilgisini ekleyerek  en iyi bildiği bir işi dahada ileri götürme başarısını göstermesidir.Bizlerin bugün eksikliğini duyduğumuz en önemli konu, bu olup önceki bilgilerin üzerine yeni bilgi ilave edecek insanlar yetiştirememizdir. Davud as israiloğullarına gökten inen bir kişi değil onların içinde yetişmiş bir insandır. Allah cc nin kainat kitabını iyi okuyan israiloğulları kendi içlerinden bir Talut ve Davud çıkartarak calut ordusunu perişan etmişlerdir. Bu orduyu perişen ederlerken Allah onlara gökten melek indirmemiş olup oyunun kurallarına göre hareket ederek başarıyı yakalamışlardır. Bugün müslümanlarında aynı şekil bir çalışma ile bir Talut ve Davuda her zamandan daha fazla ihtiyacı bulunmaktadır.

Kur'an da Davud ve Zülkarneyn, ikiside mülk ve güç sahibi olarak gördüğümüz şahsiyetler olup onlar ile ilgili ayetler sadece yaşadıkları zaman ve mekan çerçevesi dahilinde okunduğunda mesajı ıskalamış oluruz. Zülkarneyn'in kehf suresinde anlatılan kıssasında ye'cüc ve me'cüc fesadına karşı engel yapması için kullandığı madde demir ve bakır olduğu görülmektedir.

[018.096] «Bana, demir kütleleri getirin.» Nihayet dağın iki yanı arasını aynı seviyeye getirince (vadiyi doldurunca): «Üfleyin (körükleyin)!» dedi. Artık onu kor haline sokunca: «Getirin bana, üzerine bir miktar erimiş bakır dökeyim» dedi.

Hadid s. 25. ayetine dönecek olursak, orada demirin güç sembolu olarak insanların hizmetine sunulduğu beyan edilmektedir. Bu gücün, elinde bulunan kişiye göre şekil aldığı unutulmamalıdır, Allah cc yaratmış olduğu insanın kafir veya mü'min olduğuna bakmaksızın kainat kitabı dediğimiz evrensel yasaları okuyanlar bu gücü eline geçireceklerdir. Tarihte bir çok örnek demiri işlemek sureti ile güç kazananların, bu güçlerini kötüye kullanmak sureti ile dünyayı nasıl fesada boğdukları herkesin malumudur.

Allah cc nin kainata koymuş olduğu ayetleri okuyarak ellerine bu gücü geçirenler sadece dünya hayatının geçici menfaatlerini düşünerek milyonlarca insanı katletmekten geri durmamışlardır. Bizler müslümanlar olarak kainat ayetlerini okuduğumuz müddetçe ilim ve teknikte gelişme sürecimiz devam etmiş , bu okumaları kafirler yapmaya başladığı zaman müslümanlar geriye kalmış ve bugüne kadar süregelen zulüm ve baskılara maruz kalmışlardır. 

Allah cc nin ayetleri sadece elçileri vasıtası ile göndermiş olduğu vahiyler olmayıp kevni ayetler dediğimiz ve o ayetleri okuyan herkesin mü'min veya kafir olduğuna bakılmaksızın çalışmalarının karşılığını vermesi onun "Errahman" isminin bir tecellisidir. Rahman olan Allah indirmiş olduğu kevni ayetleri doğru okuyarak o yolda çalışan kullarını çalışmalarında başarılı kılmaktadır. 

Bizler imanın sadece elçiler ile inen kitablara olacağını zannettiğimiz için diğer kitabı okumayı bırakıp, elimizdeki mushafı sesi güzel hafızlar vasıtası ile okuduğumuzu zanneder olmuşuz , halbuki müslüman önce kainat kitabını okuyacak ve bu okuma sonucu hakettiği imkanları nasıl kullanacağını eldeki mushaf tan öğrenecektir. Kainat kitabını okumadan sadece mushaftan okunan ayetler bizleri bu günkü durumumuzdan kurtarmadığına göre bir yerlerde yanlış yapıyoruz demektir. "Kur'an mekke de indi , kahire de okundu , istanbulda yazıldı" sözleri hepimizin bildiği bir söz olup, kur'anın güzel bir yazı ve güzel bir okumadan ibaret olduğunu bizlere anlatıp bunu yaptığımızda dört dörtlük bir imana sahip olacağımız maalesef inandırıldı.

Bugün kainat kitabını doğru okuyarak Errahman isminin tecellisine nail olan müstekbirler bu gücü nasıl kullanacaklarını, elçiler vasıtası ile inmiş olan kitab'lara iman etmedikleri için elde ettikleri bu gücü Allah cc nin istediği noktada kullanmayıp onlarda bir yerlerde yanlış yaparak insanlara zulmektedirler.

İşte kur'an kıssalarının önemi burada ortaya çıkmaktadır, insanlık tarihini kur'an gözü ile okuyacak olursak, zalim ve mazlumların savaşı olarak ifade edebileceğimiz bir durum ortaya çıkar. Allah cc göndermiş olduğu elçilere ve ona inananlara zulmedenleri helak ettiğini bir çok ayetinde beyan etmektedir.Bir çok ayet kendilerine güç , servet, evlat verilenlerin bu gücü Allah cc nin istediği doğrultuda kullanmayanların helak edildiğini ve bu durumu tekrar edenlerin kıyamet günü ebedi, olarak cehennnem ile cezalanadırılacaklarını beyan etmektedir.

Kendilerine verilen güç, servet, evlat gibi imkanların nasıl kullanılacağını yine elçilerin rol modelliği şeklinde onların böyle bir güç kazanımını nasıl kullandıkları anlatılarak bu durumda olanların nasıl hareket etmeleri gerektiği  öğretilmiştir. Davud as kıssası bu gözle okunması gereken bir kıssadır. Elçilerin klasik anlmada "sünnet" dediğimiz örneklikleri bu kıssaları anlamamızda ve hayata geçirme noktasında

Davud as askeri dehası sayesinde güç sahibi olmuş kul olarak güç sahiplerinin örnek alması gereken bir elçidir. Güç sembolu olan demiri kainat yasalarına uygun olarak işleyip başka insanlar üzerinde hakimiyet sağlayan Davud as bu gücü Allah cc nin kendisine vermiş olduğu vahiy ile birlikte okumuş ve hayata geçirmiştir. Davud as kıssasını okuayacak olursak elinde olan bu gücü insanlara zulüm için asla kullanmamış , aksine bu gücü verene karşı sorumlu olduğunu bir an bile unutmamıştır.

Elinde güç bulunduran insanların ekolojik dengeyi bozmaları sadece bir kaç yüzyıllık sorun olmayıp insanlık tarihinin bir sorunu olarak kur'anda yerini bulmuştur.

 [030.041]  İnsanların elleriyle işlediklerinden dolayı karada ve denizde Fesad belirdi. Ki yaptıklarının bir kısmını onlara tattırsın. Belki dönerler.
[002.205]  O, (Allahın emirlerine) sırt çevirdimi yeryüzünde fesad çıkarmaya, ekini ve nesli helak etmeye çaba harcar. Allah ise, fesadı (bozgunculuğu ve kışkırtıcılığı) sevmez.

Eline fırsat geçtimi fesada meyyal olan insanın bu fesadı, sadece insanları değil bütün arz'ı etkilemektedir. Amerikanın japonyaya attığı iki tane atom bombasının izleri hala silinememiş olması bu fesadın boyutunun ne derece korkunç olduğunu gözler önüne sermektedir. Dağların ve kuşların Davud as ile birlikte tesbih ettiğini beyan eden ayetler burada anlamını bulmaktadır.

[034.010-11]  Andolsun, Davud'a tarafımızdan bir üstünlük verdik. «Ey dağlar ve kuşlar! Onunla beraber tesbih edin» dedik. Ona demiri yumuşattık. Geniş zırhlar yap ve dokumasını sağlam tut, diye. Ve salih ameller işleyin. Muhakkak ki Ben; yapmakta olduğunuz şeyi görenim.
[021.079]  Böylece bunu (bu fetvayı) Süleyman'a biz anlatmıştık. Biz, onların her birine hüküm (hükümdarlık, peygamberlik) ve ilim verdik. Kuşları ve tesbih eden dağları da Davud'a boyun eğdirdik. (Bunları) biz yapmaktayız.

Üstteki ayetlerde Dağlar ve kuşların Davud as ile birlikte tesbih ettiği , kuşların ve dağların onun emrine musahhar kılındığı beyan edilmektedir, peki bu ayetlerden nasıl bir mesaj çıkarabiliriz?.

Tesbih kelimesinin anlamına , " varlıklar üzerinde Allah cc nin koymuş olduğu yasalar" diyebiliriz. Dağların ve kuşların Davud ile birlikte tesbih etmesi demek , Davud as ın elinde bulunan güç ile ekolojik dengeye herhangi bir fesada uğratmadan yani yaratılmışların tesbihlerini bozmadan bu gücü kullanmasını ifade eder. Dağların ve kuşların Davud as a musahhar kılınmaları bu konuyla alakalı olup , onun kendi kullanımına verilen bu nesneleri doğru biçimde kullanması ve arz üzerindeki dengeyi bozmaması olarak anlaşılabilir.

Bu gün dünyanın içinde bulunduğu en büyük sorunlardan biri olan çevre sorunlarının baş sebebi gücü elinde bulunduran müstekbirlerin dünyayı babalarının çiftlikleri zannedip , orada her istediklerini yapabileceklerini zannetmeleridir. Aynı müstekbirler çevreye verdikleri felaketin farkında olarak hem önlemler almaya alışmakta , hemde bu fesadı olanca güçleri ile devam ettirerek ekolojik dengeyi bozmaktadırlar. Dünya üzerinde sadece kendilerinin yaşama hakları olduğunu zannedenler , yaydıkları fesadın kendilerinede çarptığını görmekle beraber bu azgınlıklarından vaz geçip dünyada kendilerinden başka insanların , bitkilerin hayvanların v.s ninde yaşama hakları olduğunu görmezlikten gelmektedirler.

Zülkarneynin'de aynı şekilde ordusu ile çok geniş bir coğrafya'ya hakim olan birisi olduğu kehf suresinde anlatılan kıssasından anlaşılmaktadır. Ye'cüc ve me'cüc ün fesadına karşı yardım isteyen kavme demiri kullanarak set yapmış ve bu set yapam karşılığında onlardan herhangi bir ücret istememiştir. 

Bugün ulusların birbirleri ile olan ilişkisine baktığımızda tam bir kurt kuzu ilişkisinin hakim  olduğu görülmektedir. Müstekbirler karşılarında olanı ezmek için her türlü yola başvurmakta olup onların güçsüzlüklerini fırsat bilerek olanca güçleri ile onları ezmektedirler. Yardıma muhtaç olan bir ülkeye hiç bir ülke babasının hayrına yardım etmemekte , kısa ve uzun vadede onu sömürmek için bu yardımı yapmaktadır. 

Sonuç olarak; kur'an kıssalarını geçmişte yaşanmış hayat içinden geçmişlerin örnekleri olarak, yaşanan hayat içindeki sorunlara çare olacak mesajlar olarak okumak,kur'anın evrensel mesajını okumak anlamına gelecektir. Davud ve Zülkarneyn kıssası da böyle bir mesaja sahip olup, anlaşılması ve hayat içinde tatbiki gereken mesajlar içermektedir. Demirin güç sembolu olarak elinde bulundurana göre şekil kazanması, günümüzde bu gücün müstekbirlerin elinde olmasından dolayı dünya büyük bir fesad hareketi içinde olup insanlar ve ekolojik denge tehdit altındadır. Allah cc kainat yasalarına koymuş olduğu ölçü içersinde bu ölçülere göre çalışanı Rahman ismi gereğince muvaffak kılar , ancak bu muvaffak kılması o insanların istedikleri gibi hareket etmelerini gerektirmez. Allah cc nin elçiler ile indirmiş olduğu hatırlatmalar içinde olan ayetler , güç sahiplerinin nasıl hareket edeceğini düzenler. Kıssa yollu anlatım uslubu içinde geçmişte kendisine güç verilenlerin bu gücü yanlış ve doğru biçimde kullanmaları neticesinde uğradıkları ve uğrayacakları akıbet aynı vahiy içinde beyan edilmiştir. Davud ve Zülkarneyn örneği bu gücü doğru kullananlara bir örneklik teşkil etmekte olup, bugün bizlerin böyle insanlar çıkaramamış olması Allah cc nin kitabını, sadece elçilere göndermiş olduğu kitaplar zannedip  onlaraa iman ettiğimizi dil ile söylemekle cennete gideceğimizi zannederek vebalini dünya ve ahirette ödemek durumunda olduğumuz bir hal içinde bırakmıştır. 

                                     EN DOĞRUSUNU ALLAH CC BİLİR.

Aişe Validemizin Evlilik Yaşı Üzerine Bir Değerlendirme

Aişe r.a Muhammed as ın eşlerinden birisi olup evlilik yaşı konusunda özellikle ateist kesimden olmak üzere bir takım hakaretamiz ifadelerle Muhammed as ın ahlakı konusunda sözler edilmektedir. Bu yazımız Muhammed as ın üstün ahlakı konusunu ispat etmekten ziyade bu hakaretleri ezilmişlik psikolojisi altında ele alıp göğüs germe çalışmalarını hakkında olacaktır.

Rivayet kitaplarına baktığımız zaman Aişe r.a Muhammed as ile 6 veya 7 yaşında nişanlanmış , 9 veya 10 yaşında evlenmiştir. Bu yaş bakıldığı zaman çocuk bir yaş olup , Muhammed as ın nasıl olurda çocuk yaşta biriyle evlenebildiği konusunda onun ahlaki yönden bozuk bir yapıya sahip olduğu konusunda sözler işitilir olmuştur.

Ateist kesimin Allah cc ve elçisine iman etmeme sebebleri sadece bu olmadığı için Muhammed as ın ahlaksız olmadığını ispatlarsak ateistlerde belki müslüman olur diye bir düşünceye kapılırsak yanılmış oluruz. Yazımızda yaş konusu ile ilgili değerlendirmeler üzerinde durmaya gayret edeceğiz , ancak  çocuk yaşta evliliği müdafaa etme durumunda olmadan konuyla alakalı yaklaşımların yanlışlığı üzerinde duracağız.

Öncelikle olayın yaşandığı zaman 1500 yıla yakın biz zaman önce arabistan yarımadasının bir şehrindedir. Bölgenin sıcak bir iklime sahip olduğu herkesin malumu olup sıcak iklime sahip olan bölgede yaşayan insanlarla , soğuk iklime sahip olan bölgede yaşayan insanlar arasında anatomik farklar bulunmaktadır. Sıcak iklim insanları soğuk iklim insanlarına göre daha erken gelişmekte olup bu gerçeği göz ardı etmemek gerekmektedir. Bu yazının sahibi 40 sene öncesi ortaokula gittiği dönemde sakal traşı olmak zorunda kalan talebelere şahit olmuş ,  bugün 6. veya 7. sınıflarda bırakın öğrencinin traş olmasını daha bu çocuk bu sınıfa nasıl gidebilir düşüneceğimiz küçük çocuklar mevcuttur. Bunu hatırlatmaktaki amacımız insan fizyolojsinin bu kadar kısa zamanda gösterdiği değişikliği hatırlatarak, bugünkü değerler ile 1500 sene öncesini değerlendirmenin vereceği bilginin doğruluğu hakkında biraz düşündürmektir.

Biz evlilik yaşının erken olduğunu bu günkü örf ve gelenekler üzerinden değerlendirip 1500 yıl öncesi örf ve gelenekleri bilmeden o günü yargılamaktayız. Muhammed as ın örf ve geleneklerin hakim olduğu bir toplum içinde yaşayan bir insan olduğu öncelikle hesaba katılarak yapmış olduğu herhangi bir yanlış hareket toplumun yaşayan dinamikleri ile çatıştığı takdirde tepki toplayacağını bilmektedir. 

Mesela o günkü toplumda evlatlıkların boşamış olduğu eş ile evlenmek ahlaksızlık olarak görülmekte olup , Zeyd'in boşamış olduğu eşi ile evlendirilerek bu tabu Allah cc tarafından yıkılmış ve bu tür bir evlenmenin ahlaksızlık olarak algılanamayacağı onun üzerinde pratik olarak uygulanarak gösterilmiştir , ahzab s. 37-38-39. ayetleri bu uygulama konusu ile alakalı olup aynı surenin 4. ve 5. ayetleri alt yapıyı hazırlayan ayetlerdir. Allah cc çocuk yaşta evliliğin  tabu olarak görüldüğü medine toplumunda, onu çocuk yaşta olan Aişe r.a ile evlendirerek böyle yanlış bir uygulamaya son verdirmek gibi durum içinde olsaydı bu kur'an ayetiyle belirtilirdi, ama böyle bir durum asla olmamıştır. 

Muhammed as o günkü toplum içinde astığı astık kestiği kestik zalim bir kral değil , alemlere rahmet olarak gönderilen "üsvetün hasene" olan bir kişidir. Herhangi bir konuda fikir yürüttüğü zaman sahabe tarafından "bu vahiymi yoksa kendi düşüncenmi?" şeklinde sorular sorulmuş uhud harbi örneğinde sahabenin öngördüğü savaş stratejisi uygulanmıştır. Aykırı olarak yaptığı bir iş bu günkü bir takım müslümanların alim zat olarak kabul ettiği zatlardan sadır olan hataları "yapıyorsa bir hikmeti vardır" şeklinde asla kabul görmez, aksine red edilirdi. 

Muhammed as bile o günkü örf ve geleneklerin hakim olduğu bir toplumda yaşayan, kendisinide o örf doğrultusunda hareket etme zorunda gören bir kişi olup, zeyd'in boşadığı eşi ile ilgili ayetlerde bunu çok açık bir biçimde görmekteyiz. Aişe r.a nın çocuk çağda olduğu gerekçesi ile evlenmeye engel olacak bir durumu olsaydı bu evlilik toplum dinamiklerine aykırı olduğu gerekçesi ile asla gerçekleşmezdi. Toplumun örf olarak kabul ettiği , kur'anın bunu açıkça red etmediği herhangi bir hareketi topluma aykırı düşecek şekilde uygulaması diye bir durumu asla söz konusu olamaz. 

Aişe r. a nın yaşının küçük olduğunu rivayet kitaplarından öğrenmekteyiz. Aynı rivayet kitaplarında yaşının büyük olduğu yolunda kayıtlarda mevcut olup, tarihte geçen herhangi bir konunun aktarılış biçiminin ne kadar kaypak bir zemine dayandığının görülmesi açısından dikkat çekicidir. Olayın yaşandığı zaman çerçevesi içinde doğan bir kişinin bugünkü kimlik kayıtları çıkarılıp eline kimlik kartı verilmediğine bu kayıtlarda aynen bu güne kadar gelmediğine göre yaş konusu herkes için kesinlik kazanmış bir durum değildir. Aişe r. a nın yaşının büyük olduğunu o rivayet kitaplarını delil göstererek yaptığımız takdirde , yaşının küçük olduğunu ifade eden rivayet kitaplarındaki deliller ile bir başkası karşımıza çıkacak olup "sendeki rivayetlerden bendede var seninkinin doğruluğuna dair vahiymi var" der , bizde ona herhengi bir ceavp veremeyiz.

Müslümanlar olarak eziklik psikoljisi altında kalarak birilerinin Muhammed as için ahlaksızca ifadeler kullanmasından yola çıkarak onu aklama çabası bizlerinde ne kadar çelişkili bilgiler ile haiz olduğumuzun bir göstergesidir. Ateistler Allah cc nin indirmiş olduğu kitap ta "onun üstün bir ahlaka sahip olduğu" beyan edilen ayete inanmazlarken insanların tuttukları kayıtlar ile oluşturulmuş rivayet kitablarındaki bilgilerden yola çıkarak Muhammed as ı ahlaksızlıkla suçlamaları onların başka bir çelişkisidir. 

Sonuç olarak; Muhammed as ın çocuk yaşta olan Aişe r.a ile evlenerek ahlaksızca bir şey yaptığını iddia edenlere karşılık bizlerin , onun ahlaksız olmadığını ispat etmek için başka rivayetleri öne sürerek, Aişe r. a nın yaşının daha büyük olduğu yolundaki rivayetler , aynı şekilde onun küçük olduğunu iddia eden rivayetlerin güvenilirliliği kadardır. 1500 yıla yakın bir zaman önce yaşanmış olayın zaman , mekan ve o toplumun örflerini bilmeden bugünkü paradigmalarla eleştiriye tabi tutulması doğru bir sonuç çıkarmayacağı açıktır. Açık ve net olan şey şudurki; Allah cc nin bir elçisi olması hasebiyle "üsvetün hasenetün"(en güzel örnek) , "sen üstün bir ahlaka sahipsin" sözleriyle taltif edilmiş olan bir kişinin ahlaka aykırı olarak herhangi bir şey yapmayacağıdır. Eğer Aişe r.a evlenemeyecek kadar küçük biri olsaydı önce bu evliliği 1-Muhammed as talep etmez , 2-sonra babası kabul etmez, 3-sonra da o toplumun örf ve gelenekleri kabul etmezdi. Bizim kimseye Muhammed as ın küçük bir kızla evlenmediğini ispat etmek sureti ile zanni bilgilerle yola çıkarak çelişkili rivayetleri ortaya koyarak ayrı bir hataya düşmemize gerek olmayıp kur'anın ve yaşadığı toplumun böyle bir evliliğe karşı çıkmaması Aişe r. a evlenmek için gerekli olan reşidliğe ulaştığı için evlendiği yeterli görülmelidir. 

                                         EN DOĞRUSUNU ALLAH CC BİLİR.

Kur'an İsrailoğullarını Neden Anlatır?

Musa as kıssası kur'anda en fazla yer tutan kıssalardan biri olması itibari ile dikkat çekicidir. İsrailoğulları kavmi ise Musa as ın ,içinden çıkmış olduğu kavim olup, ona ve ondan sonra gelen elçilere olan davranışları ile ilgili olarak kur'anda bir çok ayet bulunmaktadır. Bu anlatımların sebebi nedir? diye sorulacak bir soruya verilecek olan cevap, bu kavmin ne kadar şerli bir kavim olduğunu anlatmak içindir şeklinde olursa cevap eksik kalacaktır. Kur'an ayetlerini okurken yapılan en büyük yanlış "bu ayet bizden bahsetmiyor " denilerek yapılan bir okuma yanlışıdır. Bu okuma yanlışına israiloğulları ile ilgili olarak yapılan ayetlerde dahil olmakta,  "ey israiloğulları" şeklinde başlayan ayetleri kendimiz açısından herhangi bir mesajı olmadığı zannı ile, israiloğullarının ne kadar şerli bir kavim olduğunu düşünerek okuyup, bizlerin o ayetlerde anlatılan hal ile hallenip hallenmediğimiz hiç düşünülmez.

İsrailoğulları ile bizler arasındaki ortak bağ öncelikle insan oluşumuzdur. Onlar ile ilgili ayetleri ortak noktamız olan insan olmaları ve o yönü ile insanın olumsuz yanının o kavim üzerinde pratik ve canlı bir tezahürü olarak okumak gerektiğini düşünmekteyiz. Böyle bir okuma kur'andaki bir çok ayeti dinamik hale getirip ibret almamızı ve onların hayat içinde nasıl bir tutum ile Allah cc ye ve elçilerine karşı hasmane bir davranış içinde olduklarını görerek bizlerinde aynı davranış içinde olduğumuz zaman başımıza gelecekleri görmemizdir.

İsrailoğulları üzerinden anlatılan ayetlerdeki durum sadece o kavme has bir özellik olmayıp insan olmak nedeniyle bir ortaklığımız olan bizlerinde içine düştüğümüz durumları anlatmaktadır. Onlarla ilgili ayetleri okurken "bunlar ne kadar adi bir kavimmiş" diyerek okumak yerine , onların yaptığı söylenen eylemleri kendimizin uygulayıp uygulamadığını düşünerek onların yerine kendimizi koyarak okumak gerektiğini düşünmekteyiz. 

İsrailoğulları ile ilgili anlatımların hepsini tek bir yazı altında toplamak mümkün değildir, biz belli başlıklar altında onlar  ile ilgili anlatımlardan kendimize yönelik olarak çıkarabileceğimiz mesajları ele alarak pratiğe indirgemek sureti ile örnekleri paylaşıp, onların israiloğulları kavmine mensub  insan topluluğu olmaları nedeni ile nasıl  hataya düştükleri ve bu hatayı bizlerinde insan olarak tekrarlama durumunda olabileceğimiz ihtimalini göz ardı etmeden onlarla aramızda ortak bir hata olan Allah cc nin kitabına karşı yapmış oldukları ile "biz müslümanız" diyenlerin kur'ana yapmış oldukları arasında ortak bir bağ olduğunu göstermek istiyoruz. 

Kur'an da bir çok ayet israiloğullarının tevrat'a yapmış olduğu muameleyi anlatır ,ve bu ayetlerden bizler herhangi bir hisse çıkarmaksızın direk israiloğullarını suçlayarak tevratı tahrif etmiş olduklarını iddia eder dururuz. Müslüman olarak bizler kur'an metnini tahrif etmemiş olmamız bir tarafa , israiloğulları gibi anlamını tahrif ederek "bu Allahın kitabındandır" şeklindeki sözlerle kitaba istediğimizi söyletmiyormuyuz?.

 [002.075]  Şimdi bunların size iman edeceklerini ümit mi ediyorsunuz? Halbuki bunlardan bir zümre vardır ki, Allah'ın kelamını dinlerlerdi de akılları aldıktan sonra onu bile bile tahrif ederlerdi.
[002.079]  Elleriyle (bir) Kitap yazıp sonra onu az bir bedel karşılığında satmak için «Bu Allah katındandır» diyenlere yazıklar olsun! Elleriyle yazdıklarından ötürü vay haline onların! Ve kazandıklarından ötürü vay haline onların!
 [004.046]  Yahudilerden bir kısmı kelimeleri yerlerinden değiştirirler, dillerini eğerek, bükerek ve dine saldırarak (Peygambere karşı) «İşittik ve karşı geldik», «dinle, dinlemez olası», «râinâ» derler. Eğer onlar «İşittik, itaat ettik, dinle ve bizi gözet» deselerdi şüphesiz kendileri için daha hayırlı ve daha doğru olacaktı; fakat küfürleri (gerçeği kabul etmemeleri) sebebiyle Allah onları lânetlemiştir. Artık pek az inanırlar.
[005.013]  Sonra bu misaklarını nakzettikleri içindir ki biz onları lâ'netledik ve kalblerini kas katı ettik, kelimeleri yerlerinden oynatarak tahrif ederler, ıhtar edildikleri hakikatlerden hazz almayı unuttular, içlerinden pek azı müstesna olmak üzere onlardan daima bir hainliğe muttali' olur durursun, yine sen onlardan afvet ve aldırma, çünkü Allah ihsan edenleri sever
[005.041]  Kalbleri inanmamışken, ağızlarıyla, «İnandık» diyenler, yahudilerden yalana kulak verenler ve başka bir topluluk hesabına casusluk edenlerden inkara koşanlar seni üzmesin. Sözleri asıl yerlerinden değiştirirler de, «Böyle bir fetva size verilirse alın, verilmezse kaçının» derler. Allah'ın fitneye düşmesini dilediği kimse için Allah'a karşı senin elinden bir şey gelmez. İşte onlar Allah'ın, kalblerini arıtmak istemediği kimselerdir. Dünyada rezillik onlaradır. Onlara ahirette de büyük azab vardır.
 [003.078]  Onlardan bir takımı, Kitapta olmadığı halde Kitaptan zannedesiniz diye dillerini eğip bükerler. O, Allah katından olmadığı halde: «Allah katındandır» derler, bile bile Allah'a karşı yalan söylerler.

Yukarda verdiğimiz ayetlerdeki muhatap kavim israiloğulları olmasına rağmen , bugün müslümanlar aynı muameleyi kur'ana yapmıyorlarmı ? el cevab yapıyorlar ancak müslümanlar metin üzerinde tahrifat yapamadıkları için anlam üzerinde tahrifat yapmaya gayret ediyorlar. Kafasını belli bir düşünceye şartlamış olan kişi Allah cc nin ayetlerini o düşünceye uygun olarak çevirmekte veya tefsir ederek " işte bu Allahtan'dır" diyerek israiloğullarının yaptıklarını yapmıyorlarmı?

 [056.079] Ona tertemiz (abdestli) olanlardan başkası dokunamaz.
 [043.061]  Gerçekten o, (İsâ'nın yere inişi) kıyâmetin yaklaştığını gösteren bir bilgidir. Sakın kıyâmet hakkında şüpheye düşmeyip, bana uyun, bu doğru yoldur.
 [021.007]  Ve senden evvel de göndermedik, ancak kendilerine vahyeder olduğumuz birtakım erkekler gönderdik. Eğer siz bilmez kimseler oldunuz ise artık bilgin zâtlardan sorunuz.
 [016.043] Senden önce de, gönderdiğimiz elçiler, kendilerine vahyettiğimiz bir kısım adamlardan başka bir varlık değildiler. Eğer bu konuları bilmiyorsanız ilim adamlarına sorunuz.
 72-1-De ki: Bana vahyedildi ki, şüphesiz yabancılardan bir grup Kur’ân dinleyip de:
 19-17Sonra ailesiyle/yakınlarıyla kendisi arasına bir perde edinmişti de Biz ona ruhumuzu/ilâhî mesajımızı gönderdik, sonra ruhumuzu/mesajlarımızı getiren elçi, Meryem'e mükemmel bir beşerî örnek verdi.
 19-24-Sonra ona; Meryem’e aşağısındaki kişi; Zekeriyya seslendi:
 19-29Bunun üzerine Meryem ona; doğum anında aşağısında bulunan kişiye; Zekeriyya’ya işaret etti, ondan gelişmeleri açıklamasını istedi. Zekeriyya, Meryem’in zina etmeden çocuğu doğurduğuna kefil olup çocuğun ma’bedde yetiştirilmesini istedi. Onlar, “Biz, yüksek mevkide olan kişiler, henüz ergenlik çağına gelmemiş birine nasıl söz söyleriz/yüksek mevkide olan kişiler henüz ergenlik çağına gelmemiş birine nasıl söz söyler?” dediler.
17-1 Bir gece, kulu Muhammedin Mescidi Haram’dan, etrafını mübarek kıldığımız Mescid-i Aksâ’ya, en yüce makama vuslatını gerçekleştiren, huzurunda secdesini sağlayan Allah’ı tesbih, tenzih ve takdis ederiz. Kudretimizin açık delillerinden olan o evrensel peygamberi ins-ü cinne, bütün kainata tanıtalım; kainat ve ötesinin, geçmişte olanlar ve gelecekte olacakların bir kısmını ona müşahede ettirelim diye bu miracı gerçekleştirdik.Şüphesiz Rasulü Muhammedin, kainat ve ötesinin duyduklarını ve gördüklerini duyuran ve gösteren Odur.

Yukarıda verdiğimiz örnekler denizden bir katre mesabesinde olan örnekler olup örnekleri çoğaltma dumunda olduğumuz takdirde sayfalarca yer tutacaktır. Kitabın tahrif yolu demek sadece metninin tahrif edilmesi demek anlamına gelmez, bugün kur'anın başına gelenler israiloğullarının tevratın başına getirdiklerinden farklı değildir. Şayet bugün yeni bir elçi ile yeni bir kitab geleceği gibi bir varsayımda bulunursak " ey israiloğulları" şeklinde başlayan ayetlerdeki olumsuz durumların " ey müslümanlar" hitabı ile tekrarlanacağı muhakkaktır.

Kelimeleri yerinden oynatmak sureti ile kitabı tahrif etmeleri sadece israiloğullarına has bir durum olmayıp, "ben müslümanım" diyenlerin bir kısmınında kitaba reva gördüğü bir muameledir. Bu muamelenin sebebi bir çok yönden irdelenebilir ama konumuz meallerdeki tahrif olmayıp israiloğulları ile ortak bir payda da bulunma noktalarımızı görmek konulu olduğu için burada noktalıyoruz.

[002.084] Kanınızı dökmeyin, birbirinizi yurdunuzdan sürmeyin diye sizden söz almıştık, sonra bunu böylece kabul etmiştiniz, buna siz şahidsiniz.
[002.085] Sonra siz, birbirinizi öldüren, aranızdan bir takımı memleketlerinden süren, onlara karşı günah ve düşmanlıkta birleşen, onları çıkarmak haramken size esir olarak geldiklerinde fidyelerini vermeye kalkan kimselersiniz. Kitabın bir kısmına inanıp, bir kısmını inkar mı ediyorsunuz? Aranızda böyle yapanın cezası ancak dünya hayatında rezil olmaktır. Ahiret gününde de azabın en şiddetlisine onlar uğratılırlar. Allah yaptıklarınızdan gafil değildir.

Birbirinizin kanını dökmeyin , yurtlarınızdan çıkarmayın emri sadece israiloğullarınamı verilmiş bir emir dersek , cevabımız elbetteki hayır olacaktır. Tarihimizi şöyle bir inceleyecek olursak yüzlerce yıldır yapılan savaşların kimlerle yapıldığına bakacak olursak kafirler ile yapılan savaştan çok müslümanların birbirleri ile yaptıkları savaşlara ve orada dökülen müslüman kanlarına şahid oluruz. Müslümanlar birbirlerini tekfir ederek onları kafir kategorisine sokarak savaşın alt yapısını hazırlamışlar ve böylece "karşımdaki nasılsa kafir" diyerek birbirlerinin kanını helal görmektedirler.

Bugün bile en acı örneklerine şahid olduğumuz birbirimizin kanını dökme konusunda son derece hevesli olmamız, müstekbir kafirlerin işlerini kolaylaştırmakta olup kendileri sadece kendimizi öldürmek için gerekli savaş araçlarını bizlere satarak milyar dolarlar kazanmakta ve iki taraflı bir kazanç sağlamaktadırlar,bizler bu oyunların farkında dahi olmadan onların ekmeğine yağ sürerek birbirimizi katletmekteyiz. Bakara s. 85. ayeti çok açık ve net olarak israiloğullarının yapmış olduğu bu hareketin cezasının önce dünya hayatında karşılığını göreceklerini beyan etmektedir.

Sadece israiloğullarımı birbirleri ile savaşıp dünyada zelil duruma düşüyorlar dersek elbetteki hayır diyeceğiz bugün müslümanların yaşadığı topraklara baktığımızda biribirimiz ile olan savaşımızda galip tarafın hangisi olduğunu söylemeye bile gerek yoktur, bu savaşın taraflarından hiçbiri galibiyet sağlayamaz aksine her iki tarafta mağlubiyete mahkumdur. Galip gelen taraf, bize savaşmak için gerekli olan silahı satıp hem maddi yönden sömüren , hemde savaşıp güçten düşmemizi sağlayarak kendileri ile gerekli olan cihadı yapmaya takatımızın kalmadığı müstekbir batı emperyalizmidir.

İsrailoğulları tarihte başlarından geçen olayları iyi okumuş , bundan ders çıkarmış , bölünmenin nasıl bir zarara yol açtığını kendilerinde şahid olarak bu bölme hareketini müslümanlar arasında körükleyerek onları güçten düşürmeyi başarmışlardır. Şayet bizler kitabı hayatın reel gerçekleri üzerinden okuyarak , yaşanmış olumlu ve olmusuz örnekleri doğru okuyup kendi hayatımızda tatbik edebilseydik bu günkü oyuncak olma durumunda olurmuyduk?.

Elbetteki hayır , bugün islamcı örgüt adı altında toplanmış olan gurupların emperyalist batının istihbarat örgütlerinin bir oyuncağı olduğu , batılıların bu örgütleri kullanarak işgal planlarına zemin hazırladıkları gerçeği maalesef ne durumda olduğumuzu göstermektedir. Gündem belirleyici olmak durumunda olan bizler , belirlenmiş gündemin birer piyonları olup sadece kukla vazifesi görmemiz dünyanın içindeki bulunduğu durumun acı bir gerçeğidir.  

Sonuç olarak; bizlere YOL GÖSTERİCİ vasfına haiz olarak inmiş olan kitabı sadece eskilerin masalları mesabesine indirgeyerek okuma tezahürü , israiloğulları ile ilgili anlatımlardada kendini göstermiş olup onların yaşamış olduğu hayat içinde başlarından geçenler sadece bizlerin üstün topluluk olduğu onların lanetli topluluk olduğu zannı ile okunmuş olup ders almak gibi bir kaygı ile okunmamıştır. İsrailoğulları ile kendimiz arasında ortak payda olan insan olmamızın getirdiği olumsuzlukların canlı örneğinin onlar üzerinde görerek ders çıkarmak ve onların hatalarını tekrarlamamak gibi bir düşünce ile okunan kitab bizleri bugünkü zelil duruma düşmemizi engellediği gibi bizim dışımızdaki insanlarında emperyalist zalimlerce baskı ve zulüm görmesine engel olacaktır. Bugün israiloğullarına taş çıkartacak tahrifleri yapan bizler , birbirimizin kanını döken bizler , kitabın bir kısmını kabul edip diğer kısmını red etmek sureti ile işimize geleni kitaba onaylatmak durumunda olan bizler eğer dünyadaki bu zelil durumumuza karşılık ahirette cennet  nimetleri ile mükafatlanacağımızı düşünüyorsak bu düşüncemizi kitabın dinamikleri doğrultusunda yeniden gözden geçirmeliyiz.
İsrailoğulları da kendilerini Allahın oğulları ve sevgilileri olduğunu düşünerek yerlerini garantilediklerini zannediyorlardı, fakat bu garantinin özel olarak kimseye verilmediğini, aksine Allah cc tarafından konulmuş olan kurallara uyanların böyle bir garanti altında olduğunu beyan eden ayetler hala güzel sesli hafızlar tarafından okunmakta ve anlamlarının hayata geçirmelerini beklemektedirler. Rabbimizi bizleri kitabını eskilerin masalları olarak okuyanlardan değil , eskilerin başlarından geçenlerden ibret alarak hayata geçirenlerden kılsın.

                                         EN DOĞRUSUNU ALLAH CC BİLİR. 

Talut Kıssası Bize Ne Anlatıyor?

Kur'anın kıssa yollu anlatım metodu dahilinde bizlere sunmuş olduğu ayetler bizden öncekile rin yaşamış olduğu tecrubeler ve o tecrubelerden bizlerinde hisse alması amacını taşımaktadır. Helak edilen bir kavmi okuduğumuz zaman onlara gelen elçinin mücadelesi mü'minler için bir örneklik , o kavmin helak edilmesi ise inkar edenler için bir örneklik olarak okunarak her insan tipinin kendi tarafından baktığında çıkarması gereken yaşanmış ibret mesajları olarak okunduğu zaman anlatılma amacı doğru kavranılmış olacaktır. 

Kur'an kıssalarında yaşanmış hayat örnekleri olan savaşlar, bizlere çok önemli mesajlar vermektedir. Allah cc kullarına yardım etme sözünün kime ve nasıl gerçekleştiğine dair olan pratik gösterimi bu kıssalardaki anlatımlar ile bizlere sunulmakta olup, yardım sözünün kime ve nasıl gerçekleştiğini bu kıssalardaki yaşanmışlıklar ile öğrenmekteyiz. 

İsrailoğulları, prototip bir kavim olup bu kavmin yaşadığı hayat içinde başlarından geçen olaylar sadece yahudi olmalarının verdiği bir özellik olarak değil , insan olmalarının verdiği bir özellik olarak okunması gerekmektedir. Aksi bir okuma, onlarla ilgili okuduğumuz her ayet , sadece  onlara kin ve nefret duymamızı sağlayacak olup onlar üzerinden verilen örnek ile bizlerin ibret alması gerektiği yönündeki mesaj ıskalanmış olacaktır.

Bakara s. içinde anlatılmış olan Talut kıssasının bizlere anlatılma amacı aynı duruma düşen insanların o durumdan kurutulmak için gerekli olan şartları uygulaması neticesinde başarıya ulaşacaklarının bir anlatımı olarak okunması ve örnek alınması gerekmektedir. Kur'anın kendisi içinde tefsirinin çok güzel bir örneği olarak ta okunabilecek bu kıssaya geçmeden ondan önceki 3 ayeti okumak ve bu üç ayetteki durumun bizlerden önce nasıl bir örnekle yaşandığını görelim. 

 [002.243]  Binlerce kişinin memleketlerinden ölüm korkusuyla çıktıklarını görmedin mi? Allah onlara «Ölün» dedi. Sonra onları diriltti. Allah insanlara bol nimet verir, fakat insanların çoğu şükretmezler.
 [002.244]  Allah yolunda savaşın ve bilin ki Allah, her şeyi işitir ve bilir.
 [002.245]  Kimdir o adam ki Allah'a güzel bir ödünç versin de Allah da ona birçok katlarını ödesin. Allah darlık da verir, genişlik de verir. Hepiniz de O'na döndürülüp götürüleceksiniz.

 Bakara s. 243. ayete baktığımızda, anlatılan durumun sadece belli bir zaman ve mekana has olmadığı aksine her zaman ve mekan biriminde olabilecek bir fesad hareketinden etkilenme durumunu anlatmakadır. Allah cc nin insanlara "ölün" demesi ile "sonra onları diriltti" ifadesi kıyamet anında olacakları anlatmamaktadır. Bir kısım insanın diğer bir kısım insan eliyle yurtlarında çıkarılmak sureti ile zulme uğramasını anlatan ayet , bu zulme nasıl engel olunabileceğinin koordinatlarını 244-245. ayetlerde vermekte olup devam eden ayetlerde bu durumun pratik olarak İsrailoğulları üzerinden nasıl gerçekleştiğini anlatmaktadır.

 [002.246]  Musa'dan sonra İsrailoğullarının önde gelenlerini görmedin mi? Hani, nebilerinden birine: «Bize bir melik gönder de Allah yolunda savaşalım» demişlerdi, O: «Ya üzerinize savaş yazıldığı halde, savaşmayacak olursanız?» demişti. «Bize ne oluyor ki Allah yolunda savaşmayalım? Ki biz yurdumuzdan çıkarıldık ve çocuklarımızdan (uzaklaştırıldık.) « demişlerdi. Ama onlara savaş yazıldığı (öngörüldüğü) zaman, az bir kısmı dışında (çoğunluğu) yüz çevirdiler. Allah zalimleri bilir.

Bakara s. 246. ayetinden Musa as sonrası  yurtlarından sürülmek sureti ile zulme uğrayan israiloğullarının , başlarında olan  nebilerinden bir isteklerini dile getirdiklerini görmekteyiz. Nebileri bu isteklerinin gerçekleşmesi halinde onların yan çizme ihtimalini hatırlatmakta olup bu tür bir yan çizme hareketi sadece israiloğullarına has bir hareket olmadığı insana has bir durum olduğu hatta bu durumun müslümanlar arasındada başgösterdiği diğer ayetlerde anlaşılmaktadır.  

 [002.216] [DI] Savaş, hoşunuza gitmediği halde size farz kılındı. İhtimal ki hoşlanmadığınız şey sizin iyiliğinizedir ve ihtimal ki sevdiğiniz bir şey sizin kötülüğünüzedir. Siz bilmezsiniz, Allah bilir.
 [004.075] Size ne oluyor da: «Rabbimiz! Bizi halkı zalim olan bu şehirden çıkar, katından bize bir sahip çıkan gönder, katından bize bir yardımcı lutfet» diyen zavallı çocuklar, erkekler ve kadınlar uğrunda ve Allah yolunda savaşmıyorsunuz?
 [047.020]  İman edenler «bir Sûre indirilseydi» diyorlar, derken muhkem bir Sûre indirilip onda kıtâl zikredilince kalblerinde bir maraz bulunanları görüyorsun sana öyle bir bakış bakıyorlar ki: tıpkı ölümden baygınlık gelmiş kimsenin bakışı, o da onlara pek yakındır
 [004.077]  Kendilerine: «Elinizi savaştan çekin, namaz kılın, zekat verin» denenleri görmedin mi? Onlara savaş farz kılındığında, içlerinden bir takımı hemen, insanlardan, Allah'tan korkar gibi, hatta daha çok korkarlar ve «Rabbimiz! Bize savaşı niçin farz kıldın, bizi yakın bir zamana kadar tehir edemez miydin?» derler. De ki: «Dünya geçimliği azdır, ahiret, Allah'a karşı gelmekten sakınan için hayırlıdır, size zerre kadar zulmedilmez».

Savaşmak sureti ile kaybedilen yurtlarını geri almak , Allah cc nin insanlar üzerine koymuş olduğu görevlerden biridir. Allah cc ne müslümanlara nede başka birilerine, yurtlarından sürüldüğü ve zulme uğradıkları zaman melekleri gönderip onları savaştırarak mazlumlara kaybettiklerini geri vermez. Koymuş olduğu sünnet, insanların savaşarak kaybettiklerini geri almaları şeklinde olup müslüman , yahudi,müşrik ayrımı yapmadan her kim savaşıp, o savaşta galip gelmek için gerekli şartları yerine getirirse galibiyete hak kazanacaktır. Allah cc nin yanında seçilmiş bir kul tayfası olmayıp, koyulan kurallara riayet eden kim olursa olsun galibiyeti hak eder. Bugün müslümanlar olarak böyle bir galibiyeti kazanamıyorsak şartları yerine getirmeden bizim yerimize birilerinin savaşmasını beklemek sureti ile tembellik ve acziyet göstermemizdir.

246. ayet israiloğullarının başlarından geçmiş yaşanmış bir örnek olarak sıkıyı gören insanın yan çizme karakterini ifade eden bir ayettir. İstedikleri savaş izni gerçekleşinde korkarak yan çizme karakteri özellikle medeni ayetlerde tevbe , enfal surelerinde bizlere anlatılmakta olup bu durumun insana has olduğu görülmektedir. Şayet israiloğullarına has bir durum olsaydı bu kıssanın müslümanlara anlatılmasına ne gerek olurdu. Nuzül dönemi itibarı ile bu kıssanın mesajını düşünecek olursak onlara " israiloğullarının başlarına gelen durum sizin başınıza gelecek olursa onlar gibi yapmayın" şeklinde olup medinede inen ayetlerden anlaşılacağına göre bu tavsiyenin bir kısım müslüman arasında tutulamadığı görülecektir.

[002.247]  Nebileri onlara «Allah size şüphesiz, Talut'u hükümdar olarak gönderdi» dedi. «Biz hükümdarlığa ondan layık iken ve ona malca da bir bolluk verilmemişken bize hükümdar olmağa o nasıl layık olabilir?» dediler, «Doğrusu Allah size onu seçti, bilgice ve vücutça gücünü artırdı» dedi. Allah mülkü dilediğine verir. Allah her şeyi kaplar ve bilir.

İsrailoğullarının bu isteği Allah cc tarafından yerine getirilmiş, Talut onlara komutan olarak gönderilmiş , bu seferde gelen komutan beğenilmemiştir. Bu beğenilmeme örneği yine bir çok ayette gördüğümüz kavimlerin inkarcı muhataplarındada görülmekte , kendilerine gelen elçilerin "beşer" oluşu öne sürülerek "melek" gönderilmesi talebinde bulunulmaktadır. Talut da aynı tepkiye uğramış ve istedikleri şartları taşımadığı öne sürülerek kendi istekleri doğrultusunda bir komutan gelmesi istenmiş , fakat bu istek red edilerek seçilen bu komutana tabi olunması gerekmektedir.

[002.248] Nebileri onlara, «Onun hükümdarlığının alameti, size sandığın gelmesidir, onda Rabbinizden gelen gönül rahatlığı ve Musa ailesinin ve Harun ailesinin bıraktıklarından kalanlar var; onu melekler taşır, eğer inanmışsanız bunda sizin için delil vardır» dedi.

Bu ayette, gelen komutanın Allah cc tarafından gönderildiği ve onun bu gönderilişinin delilleri anlatılmakta olup , gönderilen diğer elçilerin elçiliklerinin Allah cc tarafından teyid edilmesi şeklinde anlayabileceğimiz görsel belgelerin, Talut'un komutanlığının teyid edilmesi şeklinde gerçekleştiğini görmekteyiz. Bu durumu israiloğulları gözü ile anlamaya çalışalım; biz eğer israiloğullarından bir fert olarak, savaşmak için gönderilen komutanı gönderen kişinin Allah cc olduğunu bilsek ve bu durum bize apaçık görsel ayetlerle gösterilmiş olsa galibiyet için moral açısından yüksek bir durumda olmamız kaçınılmazdır. 248. ayetteki anlatılanların, moral destek diyebileceğimiz şekli ile israiloğullarına gösterilmesi olarak anlamak mümkündür.

[002.249]  Talut orduyla birlikte ayrıldıktan sonra, «Doğrusu Allah sizi bir ırmakla deneyecektir, ondan içen benden değildir, onu tatmayan eliyle sadece bir avuç avuçlayan müstesna şüphesiz bendendir» dedi. Onlardan pek azı hariç, sudan içtiler. Kendisi ve kendisiyle olan inananlar ırmağı geçince, «Bugün Calut ve ordusuna karşı koyacak gücümüz yok» dediler. Kendilerinin Allah'a kavuşacağını bilenler ise: «Nice az topluluk çok topluluğa Allah'ın izniyle üstün gelmiştir, Allah sabredenlerle beraberdir» dediler.

Komutan ve asker bir savaşın ayrılmaz bir öğesi olup komutana tabi olmak şeklinde bir eylem olmadan galibiyet gerçekleşmez. Komutan ordusunda bulunan askerlerin kendisine olan sadakatini onları deneyerek öğrenebilir. Allah cc de bizleri bu tür imtihanlara tabi tutup bu imtihan sebebinin mü'min ve kafiri ayırmak için olduğunu bir çok ayetinde beyan etmektedir. Bu ayeti yine nuzül dönemi içinde sahabe gözü ile okumaya çalışalım ve bu ayeti uhud harbi ile bir paralellik içinde düşünelim. Allah cc bu kıssa ile bizlere galibiyet için gerekli olan şartlardan birinin komutanın emrine tabi olmak şeklinde gerçekleşeceğini hatırlatmakta olup eğer emre itaatten ayrılındığında düşmana karşı koyacak gücün zayıflayacağını bu kıssa içindeki olaydan canlı olarak anlatmaktadır. Her ordunun içinde emre tabi olmaktan geri duranlar olduğu gibi emre itaat edenlerde bulunmakta olup , galibiyet bu kişilerin emre olan ittibaları neticesinde gelmektedir. Uhud harbini düşünecek olursak bu ayet ile tam bir paralellik arzettiğini görürüz. Uhud da Muhammed as ın koyduğu savaş strajesine uymayıp yerlerini terkeden  müslümanlar yenilgiye sebeb olmuştur. Eğer bu kıssa müslümanlar tarafından doğru okunup hayata tatbik edilip her ne bahasına olursa olsun emir hilafına bir hareket edilmemiş olsaydı mağlubiyet gelmezdi.

[002.250]  Calut ve ordusuna karşı çıktıklarında, «Rabbimiz! Bize sabır ver, sebatımızı artır, inkar eden kavme karşı bize yardım et» dediler.

Talut'un emrine uymayanların "bugün gücümüz yok" demelerine karşın, emre uyanların ona tabi olmanın verdiği moral destek ile söyledikleri söz karşılığını bularak galibiyet gelmiştir. Bu durumu bedir harbi ile bir paralellik içinde okuyacak olursak bu kıssayı bedirde doğru okuyan müslümanlar kendilerinden sayıca kalabalık olan müşrik ordusuna karşı galip gelmişlerdir

[003.146-148]  Nice peygamberlerin yanında Rabbe kul olmuş pek çok kimse savaşmıştır. Allah yolunda başlarına gelenlerden ötürü gevşememişler, yılmamışlar ve boyun eğmemişlerdi. Allah, sabredenleri sever.Sadece: Ey Rabbımız, günahlarımızı ve işimizdeki israfımızı bize bağışla, sebatımızı artır; kafirler güruhuna karşı bize yardım et, diyorlardı.Böylece Allah, dünya sevabını da, ahiret sevabının güzelliğini de onlara verdi. Allah iyilikte bulunanları sever.

Al-i imran s. 146-148. ayetler arasında , Allah cc nin galibiyet için koymuş olduğu kurallar dahilinde savaşıp ve galip gelenlerden örnekler verilerek onların aldıkları sonuç anlatılmakta olup koyulan kurallar gereği içinde yapılan savaşta galip gelineceğine dair olan sözün vuku bulduğu   anlatılmaktadır. Allah cc den sabır , sebat ve yardım isteği sadece sözle ile değil fiiliyata konularak gerçekleşmiş olmasınıda burada hatırlatarak sadece sözlü dua ile bu işlerin gerçekleşmeyeceğini hatırlatalım. Şayet kafirlerden oluşan bir ordu, karşısındaki orduya karşı aynı sabır ve sebatı göstererek savaşsa , karşısındaki ordu aynı sabır ve sebatı göstermese, bu ordu müslümanlardan oluşsa dahi zafer kafir ordusunun olur özellikle bu yüzyılda arap israil savaşlarının neticeleri buna acı bir örnektir.

[002.251]  Onları Allah'ın izniyle bozguna uğrattılar; Davud Calut'u öldürdü, Allah Davud'a hükümranlık ve hikmet verdi ve ona dilediğinden öğretti. Allah'ın insanları birbiriyle savması olmasaydı yeryüzünün düzeni bozulurdu. Fakat Allah alemlere lütufkardır.

Allah'ın izni ile bozguna uğratmaları onun koymuş olduğu kurallara riayet neticesinde gelmiş olup işin doğasında olan bir durumdur. Allah cc nin koymuş olduğu kurallar dahilinde hareket edenlerin savaşta galip gelmesi doğal bir durum olup bu durum müslümanlar için ayrı bir vaziyet arzetmez. Bizler kendimizi israiloğulları gibi seçilmiş kullar zannedip, savaşmadan kafirlerin alt edilebileceğini düşünüp, sadece Allah cc nin onlarla savaşmasını beklemekten başka bir iş yapmadığımız müddetçe bu zelil durumdan kurtulmamız imkansızdır.

251. ayette sahneye düşman ordusunun komutanı olan calud'u öldüren Davud çıkmaktadır. Bir savaşta ordu komutanını öldürme başarısını göstermek sıradan bir askerin yapabileceği bir iş olmayıp oyunu kuralına göre oynayanların yapabileceği bir iştir. Davud as bu başarısı karşılığında Allah cc ona hüküm ve hikmet vererek israiloğullarına elçi kılmış ve ona dilediğinden öğretmiştir. "Dilediğinden öğretmesi" kelimesini biraz açacak olursak "dilemek" kelimesinin karşılığını görmek mümkündür.

Davud as ıs kıssasının anlatıldığı diğer ayetlere baktığımızda ona savaş sanatları ile ilgili bilgilerin verilmiş olduğu anlatılmaktadır. Zırh yapma sanatının ona öğretildiğini beyan eden ayetlere baktığımızda, bu öğretilişin Cibrilin inerek çekiç ve örs ile ona bunu öğretmesinin gerçekleştiğini düşünmek biraz absürt bir düşünce olur. Calut'u öldürecek kadar savaş sanatını hakim olan Davud as ın bu bilgi birikimi savaş için gerekli olan alet edevatı yapma becerisine sahip olduğu ve yeni icatlar peşinde koşarak bilgi birikimi sayesinde savaş ile ilgili bilgi birikimine yeni bilgiler ekleyerek insanlığa örnek olduğu anlaşılabilir. 

Bugün itibarı ile düşünecek olursak savaş veya başka konular ile ilgili bilgi birikimine sahip olan insanların genelde müslümanlar dışındaki insanlardan oluştuğu görülür. Allah bu insanlara çalışıp gayret ettikleri için önlerini açmış ve "dilediğinden öğretmiştir" . Bu dilemesi o kulların çalışıp bir şey üretme şeklinde bir irade beyanının sonucu olup, onların istememelerine rağmen öğretmiştir anlamında değildir. Kafir veya müslüman eğer herhangi bir konuda üretme gayreti iradesini gösterdiklerinde Allah cc "bu kulum kafir ona engel olayım" veya "bu kulum mü'min ona özel bir destek vereyim" demez "HERKESİN ÇALIŞTIĞININ KARŞILIĞI VARDIR" diyerek bu çalışmasının dünyada karşılığını verir.

251. ayetin son cümlesi olan " Allah'ın insanları birbiriyle savması olmasaydı yeryüzünün düzeni bozulurdu. Fakat Allah alemlere lütufkardır." ibaresi Allah cc nin koymuş olduğu sünneti ifade eden bir kelimedir. Fesad çıkarmak yolu ile bazı insanlara zulmeden insanların bu fesadları başka insanların eli ile def edilmesi onun raci olan bir sünnetidir. Hacc s. 40. ayetinde de gördüğümüz bu sünnetin nasıl uygulandığı, israiloğullarına zulmedenlerin Talut'un komutası altında nasıl gerçekleştiğinin canlı örneği olarak bizlere anlatılmaktadır. Bugün merhum akifin deyimiyle ya kendisi ya hızırı gönderip savaşması bizi zalimlerden kurtarması şeklinde sünneti olan bir ilah  yoktur. Alemlerin rabbi olan Allah cc nin raci olan fesadı yeryüzünden kaldırma sünneti diğer kulları eli ile olmasıdır. İsrailoğullarının bu fesad kalkmış fakat onlar isra s. 4-8. ayetlerinde gördüğümüz üzere onlar fesada başladığı zaman ibre onların aleyhine dönmüş ve başka insanlar eli ile israiloğularının fesadları ortadan kalkmıştır. Bu şekil sünnet kıyamete kadar geçerli olacak olup hangi ulus olursa olsun bir gün yapmış oldukları fesadlarına karşılık onları yıkacak başka uluslar gelecektir.

[002.252]  İşte bunlar Allah'ın ayetleridir. Onları sana hak olarak okuyoruz. Şüphesiz ki sen elçilerdensin.

"Allahın ayetleri" deyiminden ne anlamalıyız? sorusuna verilecek ceavp bu kıssayı doğru anlamamıza yardımcı olacak bir cevap olacaktır şöyleki; Allah cc nin ayetleri sadece elçileri vasıtası ile göndermiş olduğu kitapların içinde bulunan pasajlar olmayıp "koymuş olduğu düzen" olarak ifade edebileceğimiz bir kapsama alanıda mecvuttur. "Kan dökücü ve fesad çıkarıcı bir özelliği olanımı kılacaksın?" dediklerinde, meleklere "ben sizin bilmediklerinizi bilirim" cevabını veren rabbimizin , bu kan dökücülüğü ve fesadı diğer kullarının eli ile önlemek gibi bir sünnet koyduğunu ve bu sünnetinin canlı olarak uygulanmış örneklerini kur'anın bir çok ayetinde gördüğümüzü hatırlayarak "Allahın ayetlerinin " neler olduğunuda görmüş olduk. 

Kıssalardaki mesajı günümüze aktararak ondan hisse almak gibi bir okuma metodu takip ettiğimizde Talut kıssasının  bizlere şöyle bir mesaj verdiği düşünülebilir. Yeryüzünün herhangi bir kara parçası üzerinde yaşayan insanlar bir sebebten ötürü hakları gasbedilmiş ve zulme uğramış olabilir, zulme uğrayan bu insanlar uğradıkları zulmu ortadan kaldırmak için elleri kolları bağlı  vaziyette, sadece zalimlere beddua şeklinde bir karşılık verdikleri müddetçe bu zalimlerden kurtulmaları mümkün değildir. Talut adlı komutan israiloğullarına gökten zembille inmiş bir insan olmayıp içlerinden yetişmiş bir kişi olması zulme karşı koyamak gerekli olan fertlerin toplum içinde yetiştirilmeleri gerektiği unutulmamalıdır, bizlerde gökten zembille inecek olan İsa veya mehdi türü kişileri bekleyerek kadro oluşturmaksızın kafiri alt edebileceğimizi sanıyorsak aldanıyoruz. Bizlerde müslümanlar olarak zulme ve fesada engel olamk için gerekli olan kadroyu yetiştirerek önderler çıkarmak zorundayız.

Allahın ayetlerinin bize hak yani doğru olarak okunduğunun beyan edilmesinden anlamamız gereken şudur , bu anlatımlardaki gerçekliğin bizler tarafından da görülerek israiloğuları misalinde olduğu gibi , uğradığımız zulmü bertaraf etmemiz için okumamız gereken yani hayata aktarmamız gereken şekil böyle olmalıdırki israiloğulları örneğinde olduğu gibi hak yerini bulsun. 

Alak suresinin ilk ayeti olan "ikra" (oku) emri sadece yazılı bir metini eline alıp okumayı ifade etmez. Hayatın gerçeklerini okumak şeklinde bir anlama sahip olan ayeti maalesef rivayetlere bakacak olursak " ben okuma bilmem" şeklinde bir karşılık verdiğini söyleyerek okumayı sadece yazılı bir metinden okumak şeklinde anlayan müslümanlar hayatın gerçeklerini okuyamamış bu okumayı başkaları yaparak bugünkü ileri seviyeye yükselmişlerdir.

Allahın ayetleri sadece dünya şampiyonu hafızların sesinden dinleyerek manasını anlamadan hayat içinde yeri olduğu bile akla gelmeden gözlerimiz yaşlarla dolarak dinlememiz gereken kuran ayetleri değildir , Allahın ayetleri yedi deniz mürekkeb olsa bir o kadar daha katılsa mürekkebin yetmeyeceği kadar çok olup bunları doğru okumak ve hayata aktarmak bizlerin görevidir. Bu görevi kafir olanlar sadece kevni ayetler bazında okudukları için bu ayetler gereği hak ettiği şeyleri zulum olarak kullanmakta olup bizlerin bu zulme dur diyebilecek  bir hareketimiz maalesef yoktur. 

Kur'an bizlere hayatın dinamiklerini sunan ve bu dinamiklerin geçmiş örneklerini bize anlatarak gerçek olduğunu beyan eden bir kitap olup bu gerçekliklere sadece mushaf bazında iman etmek yeterli değildir. Allahın kainata koymuş olduğu kurallar çerçevesinde hareket ederek bu ayetleri okuyan kafirler, elçiler vasıtası ile gelen kitaptaki hatırlatmaları göz ardı ettikleri için dünya hayatındaki kazanımlarını insanlara zulum ve arz üzerinde fesad olarak uygularayak ebedi azaba hak kazanmaktadırlar. Eğer Allahın ayetlerini bir bütün içinde okuyup dünya hayatı içindeki kazanımlarını insanlara faydalı olmak şeklinde uygulasalardı dünya ve ahirette mutluluğa ulaşırlardı.

Sonuç olarak, Talut kıssası  israiloğulları örneğinde zulme uğrayan bir topluluğun içinde bulundukları durumdan kurtulmak için gerekli olan liyakatli bir komutan yetiştirerek onun komutası altında savaşarak içinde bulundukları durumdan kurtulmalarının Allah cc tarafından konulmuş bir sünnet olduğu gerçeğini canlı olarak anlatan bir kıssadır. İsrailoğulları prototip bir kavim olarak insanlık tarihi içinde onların başından geçen olaylar üzerinden verilen mesajlar bizler için birer ibret vesikası olarak okunması gerekmektedir.

                                       EN DOĞRUSUNU ALLAH CC BİLİR.

Bakara s. 286. Ayeti ve Dua Etmenin Anlamı

Alemlere rahmet ve hidayet olarak indirilen kur'an, bizlere hayat içinde uymamız gereken kuralları belirleyen bir kitab'tır, Allah cc bizlere bu kitab'ta "bana dua edene icabet ederim" (2.186) buyurmakta olup, biz kullar her sıkıştığımızda  dua etmek sureti ile taleplerimizi ona arz ederek onun bu talebimizi yerine getirmesini isteriz. Allah cc dua eden kuluna icabet edeceğini vaad etmiştir, Allah cc haşa yalan söylemez, ancak yapmış olduğumuz duaların çoğunun kabul olacak dualar olmadığını da bilmeden, "sen iste nasıl olsa o verir" mantığıyla yapmaktayız. Allah cc her şeye bir kader yani ölçü koyduğuna göre yapılan duaların da kabul olması için koymuş olduğu şartlar vardır , aksi takdirde merhum şair Akif'in deyimiyle Allah cc yi yanaşma  ve ırgat gibi görmekten başka bir şey yapmış olmayız. Bakara s. 286. ayet çerçevesinde Allah cc ye yapmış olduğumuz duanın nasıl olması gerektiği konusunda ayet içinde dua ayetlerini kur'an içindeki karşılıklarını arayarak dua etmek ve duaya icabet edilmesinin nasıl olabileceği konusu hakkında bir tefekkür çalışması yapmaya çalışacağız. 

Lâ yukellifullâhu nefsen illâ vus’ahâ lehâ mâ kesebet ve aleyhâ mektesebet rabbenâ lâ tuâhıznâ in nesînâ ev ahta’nâ, rabbenâ ve lâ tahmil aleynâ ısran kemâ hameltehu alellezîne min kablinâ, rabbenâ ve lâ tuhammilnâ mâ lâ tâkate lenâ bih(bihî), va’fu annâ, vagfir lenâ, verhamnâ, ente mevlânâ fensurnâ alel kavmil kâfirîn(kâfirîne).

 [002.286] Allah Teâlâ bir kimseye takatından başkasını teklif buyurmaz. Herkesin kesbettiği kendi lehinedir. Ve iktisab eylediği de kendi aleyhinedir. «Ey Rabbimiz! Eğer unuttuk ise veya hata ettik ise bizi muaheze buyurma. Ey Rabbimiz! Ve bize, bizden evvelkilere yüklemiş olduğun gibi ağır yük yükleme. Ey Rabbimiz! Bizim için kendisine takat bulunmayan bir şey de yükleme. Ve bizden af buyur ve bizim için mağfiret buyur ve bizlere merhamet kıl, Sen bizim mevlâmızsın. Artık kâfirler olan kavim üzerine bizlere nusret ver.»

                                       Lâ yukellifullâhu nefsen illâ vus’ahâ

                       Allah Teâlâ bir kimseye takatından başkasını teklif buyurmaz.

Bu cümle kulun üzerine yüklenmiş olan yapması yada yapmaması gerekli olan emirler  o kulun gücünü asla aşmayacak olan görevler olduğu hiç bir kulun kendi üzerinde yüklü olan görevleri hakkında "bu benim takatımı aşar" şeklinde bir itiraz ile görevden kaçmak gibi bir lüksü asla olamaz. Yaratıcı olan Allah cc yaratmış olduğu kullarının fıtratını en iyi bilen olması nedeniyle o kula yükledikleride o kulun taşıyabileceği kadar olup istiap haddinin aşılması takdirde bir hayvanın sırtındaki yük onu nasıl çökertiğini bilen hayvan sahibi bile hayvana taşıyacağı kadarını yüklerse (insanı hayvan gibi görmek gibi bir anlam anlaşılmasın ) yaratıcımızda bizleri en iyi bilen olması nedeni ile istiap haddimizi aşmayacak kadar yüklemiştir. 

[006.152]  Yetimin malına, rüşdüne erinceye kadar en güzel şekilden başka türlü yaklaşmayın; ölçeği ve tartıyı tam ve denk tutun. Biz, hiçbir kimseye gücünün yettiğinden başkasını teklif etmeyiz. Söz sahibi olduğunuz zaman yakınlarınıza ait de olsa adaleti gözetin. Allah'a verdiğiniz sözü yerine getirin. Duydunuz ya, O, düşünüp tutasınız diye bunları size emretti.
[007.042]  İnanan ve yararlı iş işleyenler ki kişiye ancak gücünün yeteceği kadar yükleriz işte cennetlikler onlardır, orada temelli kalacaklardır.
[023.062] Biz herkese ancak gücünün yeteceği kadar yükleriz. Katımızda gerçeği söyleyen bir kitap vardır; onlar haksızlığa uğratılmazlar.
[065.007]  İmkânı geniş olan, nafakayı imkânlarına göre versin; rızkı daralmış bulunan da Allah'ın kendisine verdiği kadarından nafaka ödesin. Allah hiç kimseyi verdiği imkândan fazlasıyla yükümlü kılmaz. Allah, bir güçlükten sonra bir kolaylık yaratacaktır.

                                                 lehâ mâ kesebet ve aleyhâ mektesebet

                     Herkesin kesbettiği kendi lehinedir. Ve iktisab eylediği de kendi aleyhinedir.

Bu cümleyide kur'anda pek çok ayette "la teziru vaziretun vizra uhra"(hiç bir yüklenici başka birinin yükünü yüklenmez) ayetleri çerçevesinde düşünmek gerekmekte olup, kişinin yaptığı her amel sadece kendisi için fayada ve zarar verecek olup başkasına yüklenmez.

                                          rabbenâ lâ tuâhıznâ in nesînâ ev ahta’nâ,

                     «Ey Rabbimiz! Eğer unuttuk ise veya hata ettik ise bizi muaheze buyurma

Unutmak ve hata yapmak insanın iki özelliği olup , bu özellikler Allah cc nin emirleri noktasında gerçekleştiği zaman insan sorumlu tutularak yaptıklarının hesabını verecektir. Hatasını anlayıp geri dönmek insana açılmış olan bir kapı olup bu kapıdan ihlas sahibi kullardan başkası girmez, bir kısım kullar ise hatada ısrar ederek ahiret günü karşılıklarını alırlar. Unutma da ısrar edenlerin karşılaşacakları durum bizlere bir çok ayette hatırlatılmıştır.  Kul böyle dua etmekle unutma sonucu yaptıklarının affedilmesi talebini bir anlık hata sonucu olduğunu , hatasını anlayınca tevbe edip döndüğünü beyan ederek , rabbinin kendisini bilerek unutan hata eden ve ısrar edenlerle bir tutmamasını ister, bu isteyiş aynı zamanda hayat içinde bir karşılığınıda bularak samimi ve içten bir tevbe ve hatayı tekrarlamamak şeklinde olur. 

Kul her gün yatsı namazlarınınsonunda bunu okur fakat gereği olan ihlası hayatı içinde gerçekleştirmez ise sadece dil ile yapılan bu dua onu kurtarmaz, çünkü dil ile söze dökülmesi dildeki sözün fiile dökülmesi için yapılan bir hatırlamadır.

[018.057]  Rabbinin ayetleri kendisine hatırlatılmışken onlardan yüz çeviren ve önceden yaptıklarını unutan kimseden daha zalim var mıdır? Kuran'ı anlarlar diye kalblerine örtüler, kulaklarına da ağırlık koyduk. Sen onları doğru yola çağırsan da asla doğru yola gelmezler.
 [039.008] İnsanın başına bir sıkıntı gelince Rabbine yönelerek O'na yalvarır. Sonra Allah, katından bir nimet verince önceden kime yalvarmış olduğunu unutuverir; Allah'ın yolundan saptırmak için O'na eşler koşar. De ki: «İnkarınla az bir müddet zevklen, şüphesiz sen cehennemliksin.»
[005.013-14]  Sözlerini bozdukları için onlara lanet ettik, kalblerini katılaştırdık. Onlar sözleri yerlerinden değiştirirler. Kendilerine belletilenin bir kısmını unuttular. İçlerinden pek azından başkasının daima hainliklerini görürsün, onları affet ve geç. Allah iyilik yapanları şüphesiz sever.«Biz hıristiyanız» diyenlerden de söz almıştık; onlar, kendilerine belletilenin bir kısmını unuttular, bu yüzden aralarına kıyamete kadar düşmanlık ve kin saldık. Allah, yapmakta olduklarını kendilerine haber verecektir.
[006.044]  Kendilerine hatırlatılanı unuttuklarında, onlara her şeyin kapısını açtık; kendilerine verilene sevinince ansızın onları yakaladık da umutsuz kalıverdiler.
[007.051]  O kâfirler ki, dinlerini bir eğlence ve oyun edindiler de dünya hayatı onları aldattı. Onlar, bu günleri ile karşılaşacaklarını unuttukları ve âyetlerimizi bile bile inkâr ettikleri gibi biz de bugün onları unuturuz.
[007.165]  Kendilerine yapılan öğütleri unutunca, Biz fenalıktan menedenleri kurtardık ve zalimleri, Allah'a karşı gelmelerinden ötürü şiddetli azaba uğrattık.
[009.067] İkiyüzlü erkek ve kadınlar da birbirlerindendir: Kötülüğü emreder, iyiliğe engel olurlar; elleri de sıkıdır; Allah'ı unuttular, bu yüzden Allah da onları unuttu. Doğrusu ikiyüzlüler fasıktırlar.
[025.018]  Onlar: «Haşa; Seni bırakıp başka dostlar edinmek bize yaraşmaz; fakat Sen onlara ve babalarına nimetler verdin de sonunda Seni anmayı unuttular ve helaki hak eden bir millet oldular» derler.
[038.026]  Ey Davud! Seni şüphesiz yeryüzünde hükümran kıldık, o halde insanlar arasında adaletle hükmet, hevese uyma yoksa seni Allah'ın yolundan saptırır. Doğrusu, Allah'ın yolundan sapanlara, onlara, hesap gününü unutmalarına karşılık çetin azap vardır.

Yukarda verdiğimiz ayet örneklerinden anlaşılacağı üzere, kendilerine hatırlatılanı unutarak Allah cc nin azabına hak kazananlar dan olmamamız bizlere hatırlatılmakta olup dua öğretilmesi ile bu hatırlatmayı zihinlerde tutmamız sağlanmaktadır. Kul böyle bir duada bulunmakla unutma yolu ile yaptığı hatanın bilerek ve ısrarcı bir hata olmadığını ve bu hatadan döndüğünü rabbine beyan eder.

                      rabbenâ ve lâ tahmil aleynâ ısran kemâ hameltehu alellezîne min kablinâ,

                Ey Rabbimiz! Ve bize, bizden evvelkilere yüklemiş olduğun gibi ağır yük yükleme.

Bu dua cümlesini biraz düşünecek olursak kafamıza şöyle bir soru takılması gayet doğaldır. Allah cc kullarına olan bildirisi bu kitabın nazil olmaya devam ettiği süreç içindedir , kur'an ın nazil olması diye bir şey söz konusu olmadığı halde bizlerin böyle bir dua etmesinin anlamı nedir? çünkü eğer Allah cc bize evvelkilere yüklediği gibi bir yük yükleyecekse bu kur'anın nazil olması sürecinde olur şimdi böyle bir yükleme  mümkün olmadığı halde böyle bir dua kıyamete kadar neden edilsin?.

Bu dua cümlesi bizlerin kul olarak nasıl hareket etmemiz gerektiği konusunda eskilerin yaptıklarından örnekler verilerek , " ey rabbimiz biz eskiler gibi olmayacağız" demek anlamına gelmektedir şöyleki;

İsrailoğulları prototip bir kavim olarak  , Allah cc nin emirleri konusunda insanların nasıl davrandıkları ve nasıl davranabilecekleri konusunda yaşanmış  hayat içinden kesitler sunulan insan topluluğudur. Bu kavme verilen nimetler karşılığında o kavmin bu nimete karşı yaptıkları kur'an da geniş geniş anlatılarak bizlerin bu şekil bir davranışta bulunmamız hatırlatılmaktadır. Allah cc israiloğullarının yapmış oldukları bu zulümlerine karşı onlara vaad ettiği ahiret cezasından önce dünya hayatında bir takım cezalar vermiştir, bu cezalardan biriside daha önceden helal olan bazı yiyeceklerin bu zulumlerine karşılık bir ceza olarak haram kılınmasıdır. Bu ayetlerde bizlere şöyle anlatılmaktadır. 

 [004.160-161] Yahudilerin zalimlikleri ve Allah yolundan çevirmeleri sebebiyle onlara helal edilmiş olan bir çok temiz ve hoş nimetleri kendilerine yasakladık. Bir de kendilerine yasaklanmış olduğu halde faiz almaları ve halkın mallarını halsızlıkla yemeleri sebebiyle. Onların kafir olarak kalanlarına acı bir azap hazırladık.

Helal olan yiyeceklerin ceza olarak haram kılınması " ısr" olarak adlandırılmış olup israiloğulların bu "ısr" ların bir kısmı isa as ile kalkmış olup A-li imran s. 50. ayetinde beyan edilmiş geri kalanlar ise Muhammed as  ile kaldırılmış olup (nesih olgusunu bu konu içinde değerlendirebiliriz) araf s. 157. ayet içinde " Ve onlardan ağır yüklerini (ISRAHUM)ve üzerlerinde bulunan bağları kaldırır," cümlesi bu durumu anlatmaktadır. 

Kısaca özetlemeye çalıştığımız, ceza olarak bazı şeyler yüklenmesi şeklinde verilen karşılığı hatırlayarak rabbimize " EY RABBİMİZ BİZE EVVELKİLERE YÜKLEDİĞİN GİBİ AĞIR YÜK YÜKLEME" şeklinde dua etmemiz şu anlama gelmesi gerekmektedir. "EY RABBİMİZ BİZLER SENİN EMİRLERİNE EVVELKİLER GİBİ İSYAN ETMEDEN BOYUN EĞİYORUZ" 

Kul böyle bir cezayı hatırlayarak böyle bir cezanın artık vahiy şeklinde gelmeyeceğini bilir ancak , böyle bir dua etmekle evvelkilerin yaptıkları hatayı tekrarlamayacağını , tekrarlamamamsı gerektiğini rabbimizin bize böyle bir dua öğretmesi ile bilir.

"Duanın mantığı budur" diyebileceğimiz esas nokta bu cümlede beyan edilmiş olup dua etmek sadece el açıp yalvarmak anlamında değil ,Allah cc den bize layık görmesini istemediğimiz cezaları önce kendimizin HAKETMEMESİ gerektiğini bilmiş olur ve böyle bir istekte bulunmakla önce böyle bir cezayı hak edecek davranışlarda bulunmayacağımızı hatırlamış ve rabbmize bunu beyan etmiş oluruz. Rabbimiz aynı ayet içinde ve diğer ayetlerde herkesin kendi kazandığı ile karşılık göreceğini hatırlatmış olup bizlere EVVELKİLERİN HATALARINI tekrarlamamızı öğütlemektedir.

                             rabbenâ ve lâ tuhammilnâ mâ lâ tâkate lenâ bih(bihî)

                  Ey Rabbimiz! Bizim için kendisine takat bulunmayan bir şey de yükleme.

Bu dua cümlesi de yukardaki cümle gibi bir soruya muhatap olabilir  ; Rabbimiz aynı ayet içinde " gücünün yettiğinden başkasını yüklemez" buyuruyor, hemde aynı ayet içinde bize böyle bir duada bulunmamızı istiyor bu ne anlama gelir ?. Bu sorunun cevabını yine örnek kavim olarak israiloğullarının başından geçen bir olay içinden alacağımız ders ile alabiliriz şöyleki;

Bakara s içinde anlatılan talut kıssasını hatırlayacak olursak , israiloğullarının başına geçen talut , ordusu ile yola çıkınca onlara bir takım emirler verir ve kendisine olan sadakatlerini görmek ister , fakat israiloğullarının bir kısmı bu sadakati göstermezler . Sadakat göstermeyen tarafta olan askerlerin şu sözü yukardaki dua cümlesini anlamamıza yardımcı olacaktır. " «bizim bu gün Calut ile ordusuna takatımız yok»" diyerek sadakat'ten ayrılma yolunu seçen askerlerin bu sözü söylemelerine sebeb olan sadakatsizliğin bizler tarafından tekrarı istenmemekte olup yine daha önceki dua cümlesindeki HAKETMEK ile yakından alakalıdır. 

Şimdi soralım; bu takatsızlık nasıl olduda gerçekleşti çünkü sadakat gösteren tarafta olanların söyledikleri söz olan "«Nice az topluluk çok topluluğa Allah'ın izniyle üstün gelmiştir, Allah sabredenlerle beraberdir»"sözü onların takatları olduğunu ve bu takat ile düşmana galebe çalacaklarına dair olan inançlarını dile getirmektedir. Allah kişiye gücünün yüklemediğini söylerken yalan söylemediğine göre bu takatsızlık nasıl oldu gerçekleşti diye soracak olursak, komutana riayet etmek gerektiğini bilipte bu itaatten geri duranların yaptıkları hatayı anlayınca böyle bir demoralize olmaları olarak görebiliriz. 

Kur'an ayetlerinin birbiri ile nasıl bir anlam bütünlüğü olduğunu hatırlattıktan sonra, bu anlam bütünlüğünü , israiloğullarının yaptıkları hatalar üzerinden sonraki gelenlerin tekrarlamamaları hatırlatılmaktadır. İsrailoğulları gördükleri zulum üzerine bir komutan talep edip bu zulmü bertaraf etme isteklerini elçilerine bildirmişler , Allah cc de onlara talut'u göndermiş fakat savaşmak israiloğullarına güç gelmiştir. Aynı durumun enfal,tevbe,ali imran gibi özellikle medine de nazil olan sureleri okuduğumuzda müslümanlar arasındada meydana çıktığı görülür. İsrailoğulları ve müslümanlar arasındaki ortak bağ hepsinin insan olması ve insanın özelliklerinden biriside zoru gördümü yan çizmek olduğu bilinen bir gerçektir. 

Ayet içindeki dua cümlesi ile bizlere yine şu hatırlatılmaktadır; "Allahın size gücünüz üstünde yük yüklememesi her zaman geçerli bir söz olup sizler gereki olan şartları yerine getirmeyip itaatten ayrıldığınız zaman bu güçten mahrum kalırsınız ve karşınızdaki sorunun sizin takatinizi aştığınızı sanırsınız.

Bizler Allah cc ye bu şekilde bir dua etmekle şunu teyid etmiş olmaktayız. " Ey rabbimiz senin bize verdiğin sözün geçerli olması için senin bizim için koymuş olduğun ölçüler dahilinde hareket ederek senden yardım istiyoruz" , aksi takdirde elimizi kolumuzu bağlayarak herhangi bir işin gerçekleşmesi için konulan ölçülere riayet etmeden sadece dua etmek ile Allah cc bizleri hiç bir işimizde muvaffak kılmaz, aksine eğer kafirler Allah cc nin koyduğu ölçüler dahilinde hareket ederse muvaffakiyet bugün bir çok konuda olduğu gibi onların olur.

                                               va’fu annâ, vagfir lenâ, verhamnâ

               Ve bizden af buyur ve bizim için mağfiret buyur ve bizlere merhamet kıl

Bu dua cümlesi içinde geçen  af ,mağfiret ve merhamet isteği kulun rabbi karşısında olan acziyetini ifade etmekte olup bu isteklerin gerçekleşmesi sadece sözde bir dua ile değil bu dualardaki isteğin önce kul tarafından hayat içinde yerine getirilmesi şeklinde olması gerekir. Allah cc affedici olduğunu bizlere bir çok ayetinde beyan etmekte ancak bu af, kulun nasılsa af var deyip her günahı işlemesine kapı aralamamaktaolup unutma sonucu meydana gelen günahların hatayı anlayıp bir daha ona göre dönmemek şartı ile olduğu unutulmamalıdır. Kul yaşamış olduğu hayat içinde af ve mağfirete layık olacak bir amel işlemesi gerektiğini bu dua ile hatırlar ve her an günah işleyebileceğini unutmadan böyle bir günah içine düşmemeye gayret eder.

                                     ente mevlânâ fensurnâ alel kavmil kâfirîn(kâfirîne).

                     Sen bizim mevlâmızsın. Artık kâfirler olan kavim üzerine bizlere nusret ver.»

Kafir kavim üzerine nusret taleb etmenin belirli şartları yerine getirmek sureti ile olduğu hiç bir zaman unutulmamalıdır. El açıp sadece dua etmek ile Allah cc nin kafirleri helak edeceğini zannetmek tıpkı israiloğullarının Musa as a dediği gibi " sen ve rabbin gidin savaşın" demek anlamına gelmektedir. Allah cc için seçilmiş bir ırk veya din mensubu olmuş olmayıp koyduğu ölçülere riayet edenlere yardımı gerçekleşir. Eğer kafir bir kavim gerekli şartları yerine getirir ise yardım onların üzerine olur , rabbimiz " onlar bana iman etmiyor" diyerek onlara yardım etmeme gibi bir durumu yoktur. Bugün müstekbirler bütün güçleri ile mazlumlar üzerindeki sömürülerini devam ettiriyor ise onların elini açarak "Allahım mazlumlara karşı bize yardım et" demeleri şeklinde değil onun koyduğu ölçülere hareket eden müstekbirlerin çalışma dili ile " Allahım bize onlara karşı yardım et" şeklindeki dualarının karşılığıdır. Bizler Allah cc nin koyduğu ölçülere riayet etmeksizin gökten meleklerin inip kafirleri helak etmesini bekler isek daha çooook bekleriz. 

Sonuç olarak; bilmediklerimize bize öğreten alemlerin rabbi olan Allah cc , bizlerin ondan dua etmek yolu ile olan taleplerini karşılamak belli ölçüler koymuştur. Cehennemden kurtulmak için sadece "beni cehennemden kurtar" diye dua etmek yeterli olmayıp oraya girmeyi gerektirecek amellerdende uzak durmak gerekmektedir. Fakir olana gökten para yağdırmayan Allah cc bu parayı kazanmak için çalışmak gerektiği ölçüsünü koymuştur. Kafirlerin zulmunden kurtulmak için elleri semaya kaldırıp sadece dil dua etmek yeterli olmayıp bu zulme engel olacak tedbirleri almak gereklidir. Allah cc rahman ismi gereğince mü'min kafir ayrımı yapmadan koyduğu ölçülere riayet edenleri başarıya ulaştırmakta olup seçilmiş kul şeklinde bir ayrımı yoktur .

                                     EN DOĞRUSUNU ALLAH CC BİLİR.