İbrahim a.s Örneğinde Kıssaları Hayata Taşımak (Ateşe Atılması)

Kıssalar ile ilgili yazılarımızda vurgulamaya çalıştığımız en önemli konu olan , kıssaların anlatılma amacının sonrakilere örnek olması meselesi, atamız İbrahim as kıssasında da unutulmaması gerekmektedir. Kıssa okumalarında en büyük sorun , anlatılan kıssanın sadece anlatıldığı zaman ve mekan içinde bırakılarak okunması olup, kıssanın mesaj verme özelliğini kaybettirmektedir. "Parmak ayı gösterirken aya değil parmağa bakmak" veya "kıssa içinde dönüp dolaşmak" metodu şeklinde izah edebileceğimiz okuma metodlarını , modernist okumaların bir açmazı olarak gördüğümüzü ifade edelim . Bu şekil bir okuma İbrahim as kıssasındaki onun ateşe atılması konusu etrafındada yapılarak olayın gerçek olarak yaşanmadığı , mecaz bir anlatım olduğu şeklinde düşüncelerin ortaya atıldığı konu ile alakalı olanların malumudur. 

İbrahim as, kavminin hükümdarı , babası ve kavmi ile olan mücadelesinin anlatıldığı ayetleri buraya almaktan ziyade bu mücadelenin bizlere dönük nasıl bir mesaj içermiş olabileceği konusunda düşünmeye çalışarak bu mücadelesinin ateşe atılmak sureti ile sona ermiş olması akabinde gelişen olayların bizler tarafından nasıl anlaşılabileceği konusundaki düşüncelerimizi paylaşmaya çalışacağız. 

İnsanları ve cinleri sadece kendilerine kul olsunlar diye yaratan Allah cc , şeytanın ayartmaları sonucu bir çok kulunun bu yoldan sapması üzerine elçiler gönderip onlara vahyederek yaratılış amaçlarını onlara hatırlatmış ve kendinden başkalarını ilah ve rab olarak kabul etmemelerini istemiştir. Kur'anda kıssası anlatılan elçiler bu yolda canla başla gayret ederek insanlara vahyi tebliğ etmeye çalışmalarına rağmen , bir çok insan bu vahyi red etmiş , red etmekle kalmamış kendi ilahlarını yüceltmeye devam ederek o elçilere güç ile karşı koymuşlardır.

Elçiler ve onlara tabi olanlar bu engellemelere karşı can siperane karşı durarak vazifelerini yerine getirmişlerdir , elçilerin bu sünnetleri bizler için önemli bir mesaj olarak okunması gerekmesine rağmen kıssa içinde anlatılan bazı olayların akli olarak izah edilememesinden hareketle bu olayların olmadığı , anlatımın hakiki değil mecazi olabileceği düşüncesi bir kısım insanlarda hakim olmuştur. Kur'anda mecazın varlığı red edilmeyecek bir olgu olmasına rağmen , hangi anlatımın mecaz olabileceği veya olamayacağı konusuna dikkat edilmesi gerekmektedir.

İbrahim as ın, kendisine tevdi edilen elçilik görevini yılmadan bıkmadan usanmadan sonuna kadar yerine getirmeye çalışarak kavminin şirk koşmakta olduğu putları kırması onun bize örneklik olması açısından okunması gerekmekte , başına gelebilecek muhtemel tehlikeleri hiçe sayarak bunu yapması ve Allah cc nin yolunda canını dahi hiçe saymış olmasını mecaz bir anlatım olarak görmek mümkün değildir. İbrahim as ı ateşe kadar götüren olayları bir bütün olarak okuyup bütün olanları gerçek olarak anlamak kıssayı doğru anlamanın gereğidir , şayet ateşe atılmaya kadar geçen olayları hakiki ateşe atılma ve sonrasını mecaz anlayacak olursak bu çelişkili bir okuma olacaktır. Başına gelen olay canlı ve gerçek olarak yaşanmış olan, kavminin putlarına karşı yapmış olduğu eylem sonucunda olmuş olması ve akıbetinin ateşe atılmış olmasının mecaz görülmesini gerektirecek bir yönü yoktur. İbrahim as ın ateşe atılmasına kadar gelişen olayları doğru bir biçimde okuyup gereki olan mesajı aldıktan sonra onun ateşe atılmasını ve ateşten kurtarılmasını daha kolay anlayabileceğimizi düşünüyoruz.

Allah cc bir çok kur'anda ayetinde elçilerine ve inananlara karşı yardım etmesinin kendi üzerine bir vazife olduğunu beyan etmektedir. Allah cc nin üzerine borç olarak beyan ettiği bu yardım bir kurala bağlanmış olup kimseye yattığı yerden gelmemektedir. İbrahim as başta kavmin hükümdarı , babası ve kavmi ile bir ömür mücadele ederek geri adım atmadan vazifesini yerine getirmiş olması Allah cc nin yardım vaadini hak ettiğini göstermektedir.

Kavminin bütün putlarını kırarak en büyük putu hariç tutması , ve putların ne kadar aciz birer varlık olduklarını kendi dilleri  ile kavmine itiraf ettirmiş olması bardağı taşıran son damla olmuş ve kavmi tarafından ateşte yakılmak sureti ile öldürülmek istenmiştir. İbrahim as a yapılacak olan bu korkunç muamele ve onun böyle cezadan kurtulmak için af talep etmemiş olması yine örneklik olarak okunması gerekmektedir. Yaratılmış olan insanların onu yakmak için kurdukları ateş tezgahının büyüklüğünün ahiret ateşi ile mukayesesi bile yapılmayacak kadar küçük olduğunu çok iyi bilen İbrahim as böyle bir cezadan kurtulmak için af dileyip ahirette ebedi olarak ateş içinde kalmaktan kurtulmuştur.

Aynı şekilde Musa as kıssasını hatırlayacak olursak , firavunun büyücüleri karşısındaki galibiyeti sonucunda büyücülerin Musa as iman etmiş olmaları karşısında firavunun öfekelenerek onları korkunç bir şekilde cezalandırma tehditlerine boyun eğmemişler ve dünyadaki saadeti terkederek ahiret saadetini tercih etmişlerdir. Bu anlatımlar bizler için canlı hayat içinde yaşanmış örneklikler olarak okunması gerekirken başka taraflara çekilip mesajından uzaklaştırılarak okunması sonucu kur'an ölü bir metin haline sokulmuş ve yaşanan hayata herhangi bir mesajı olup olmadığı konusu göz ardı edilmiştir.

Allah cc bir çok ayette dünya hayatının geçici olduğu, asıl olanın ahiret yurdu olduğu, dünya hayatındaki kazanımlarımızın ebedi hayatımızdaki yerimizi belirlediğini beyan etmiştir. Dünya hayatındaki hayal edebileceğimiz en büyük servet dahi ahireti satmamıza değecek kadar değerli olmadığı yine kitabın içindeki ayetlerde beyan edilip, canını cennet karşılığı satanların yaptığı alışverişin ne kadar karlı olduğu haberi verilmiştir. Atamız İbrahim as işte böyle bir alışverişe gözünü kırpmadan girmiş ve bizlere örnek olmuştur. Şayet dünya ateşi içinde yanmayı göze almayıp af dilemek yoluyla kurtulmayı seçseydi, kurtulduğu ateşi arayacağı sonsuz bir hayatın onu beklediğini çok iyi biliyordu.

Allah cc nin kendisine dünya ve ahirette yardım edeceği vaadine hiç tereddüt etmeden iman eden İbrahim as ın atıldığı ateş ona "soğuk ve selamet" bir yer olmuş olmasını mecaz olarak görmek Allah cc nin yardım vaadini , İbrahim as ın örnekliğini göz önüne almadan kur'an perspektifinden olaya bakmamanın bir tezahürü olduğunu düşünmekteyiz. Allah cc nin sünneti olarak ifade edilen elçilerine yardım sözünün lafta kalmadığı kimsenin güç yetiremeyeceği bir durumda onlara yardıma koşmuş olmasını ifade eden, ateşin soğuk ve selamet olmasını sünnetullahın çiğnenmesi olarak görmek yapılabilecek en büyük yanlış anlama örneğidir.

Sünnetullahı , Allah cc nin değişmez kuralı olarak okuyup ateşin yakma özelliğini göz önüne getirip elçilere ve inananlara yardım sünnetini görmezden gelmek kitabı tersten okumaya bir örnektir. İbrahim as örneğinde insanların tehdidine boyun eğmeyerek canını hiçe sayanların alacakları vaad edilen karşılık yine lafta kalmamış gerçek olduğu göz ile canlı olarak gösterilmiştir. İbrahim as ölümden kurtulmak için dünyadaki ateşte yanmayı göze alarak ahirette "soğuk ve selamet" bir yurtta ebedi olarak yerleşmeye hak kazanmıştır.

Ateşin "soğuk ve selamet" olmasını sünnetullah yasaları gereği yakmama özelliği açısından değilde , kafirlerin tehditlerine boyun eğmeyerek ölümü göze alanların ahirette karşılaşacakları vaad edilen yerin gerçek hayat içinde canlı bir örneği olarak gösterilmesi açısından okuduğumuz zaman "kıssa içinde dönüp dolaşmak" metodu dediğimiz kıssadan herhangi bir mesaj alma kaygısı olmadan okunması yanlışına da düşülmemiş olacaktır.

Ateşin "soğuk ve selamet" olması demek dünya hayatında kafirleri boyun eğmemek suretiyle onlara karşı canını ortaya koyanlara vaad edilen cennetlerin lafta kalmayan kuru iddialar olmadığı , İbrahim as örneğinde canlı bir ispatı olduğunu göstermesi açısından okunduğu zaman , metin üzerinde tahrifat yapma pahasına bile bu olayı aklileştirme çabalarının ne kadar boş olduğunu gösterecektir. İbrahim as ın ateşe atılıp ateşin ona "soğuk ve selamet" olmasını kafirlere itaat etmeyerek ateşten kurtulmayı ve cennet nimetleri ile karşılıklandırılma olarak anlamak kıssayı bağlamı içinde okumak anlamına gelecektir.

Bu göz ile okunan bir kıssa yaşanmış bitmiş bir masal olarak değil ileriye dönük mesajları olan örneklikler olarak görülecek olup kur'anı ölü bir metin haline dönüştürme hatasına düşülmemiş olacaktır. Mecaz olarak okunan bu olay , İbrahim as ı bu olaya götüren eylemleride doğru anlamamayı beraberinde getirecek olup bunun örneği maalesef görülmektedir.Kendilerini özellikle "hanif" olarak lanse eden bir takım insanların İbrahim as ın dün kırdığı putların benzerlerinin önünde secde ve kıyam etmeleri onların bu kıssaları ne kadar anladıklarını !! göstermektedir. 

Sonuç olarak; kur'an kıssaları içinde anlatılan bazı olayların sünnetullah dediğimiz yasalara aykırı olarak görülerek yine sünnetullah olan , Allah cc nin yardım sözünün gerçekleşmesi , kullarına vaad ettiği ahiret nimetlerinin gerçek olduğunun haberi gibi mesajlar içermiş olması gözü ile okunarak, olmuş bitmiş bir olay olmaktan kurtarılıp yaşanan hayata dair mesajları olan örneklikler olarak okunması kitabı ölü bir metin olarak okunmaktan kurtaracaktır. Tarih boyunca elçilerin örnekliğinde gösterilen şirk ile mücadele örneği atamız İbrahim as örnekliğinde bizlere can ve mal noktasında takınmamız gereken tavrı öğreterek insanların ateşine karşı çıkmanın, Allah cc tarafından "soğuk ve selamet" olan bir yurtta edebi olarak yaşamayı beraberinde getirdiği anlatılmaktadır.

                                       EN DOĞRUSUNU ALLAH CC BİLİR.