"Tesbih" ve "Salat" , Kur'anın odak kavramlarından ikisidir. Kur'anın bir çok yerinde geçen bu iki kavram aynı zamanda, üzerinde bir takım spekülasyonlar yapılarak, kafalardaki ön yargının kabulü noktasında anlam bindirilmeye çalışılan kavramlardır.
"Tesbih" kavramı , elde 99 veya 999 luk ipe dizilmiş boncuklar ile bazı tarikatlar tarafından belirlenmiş virdlerin çekilmesi noktasında istismar edilirken , "Salat" kavramı ise , bir çok mealde sadece namaza indirgenmiş bir şekilde anlamlandırılmaya çalışılmasına karşın , namaz karşıtları tarafından ise, başta konumuz olan ayet delil gösterilerek "Kuşlar nasıl namaz kılar demek ki salat namaz değilmiş" denilerek namazın olmadığına dair delil olarak sunulmaya çalışılmaktadır.
Şunu hatırlatmak isteriz ki ; Kur'anı okuma ve anlama yöntemimiz , kafamızdaki ön yargıları bu kitaba onaylatmak amaçlı değil , bu kitap içindeki kavramların ifade ettiği anlamları, Kur'an bütünlüğünü gözeterek okumak , anlamak ve hayata aktarmak olmalıdır.
Bu yöntem dahilinde , Nur s. 24. ayetini okumaya çalıştığımızda , "Tesbih" ve "Salat" kavramlarının en geniş anlamda kullanılmasını , aynı zamanda bu anlamı daraltmak veya başka anlamlara çekmenin yanlışlığını görebiliriz.
أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُسَبِّحُ لَهُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ
وَالْأَرْضِ وَالطَّيْرُ صَافَّاتٍ كُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلَاتَهُ
وَتَسْبِيحَهُ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِمَا يَفْعَلُونَ
[024.041] Görmedin mi ki; göklerde ve yerde bulunanlar, saf saf uçan kuşlar
Allah' ı tesbih etmektedir. Her biri kendi salatını ve tesbihini bilir. Allah;
onların yaptıklarını bilendir.
Ayetin "Görmedin mi" diye bir soru ile başlaması , kuşların hayatı örnek gösterilerek , bu örnekten insanın ibret alması gerektiği vurgusu yapılmakta, onların bu yaşantıları tesbih ve salat kavramları özdeşleştirilerek , insanın nasıl bir tesbih ve salat yapması gerektiği gösterilmektedir.
Peki bizlerin, kuşların yaşantılarından ne gibi ibret almamız gerekmektedir ?. Kuş bilimciliğine soyunmak gibi bir iddia sahibi olmadığımızı hatırlatarak kısaca, her sade insanın kuşlar üzerinde gözlemlediği bilgilerin, onların tesbih ve salatı olduğunu söyleyebiliriz.
Kuşlar yaratılışlarından beri havada uçmakta , "Göçmen Kuşlar" olarak bilinen kuşlar ise , her sene sıcak mevsimlerde , serin bölgelere , soğuk mevsimlerde ise daha sıcak bölgelere göç etmekte , yaratılışları gereği bunu her sene tekrarlayarak , " bu mevsimde yerimizde kalalım" veya "Uç uç nereye kadar artık biraz da yerde kalalım" dememekte , yani Allah (c.c) nin onlar için yazmış olduğu yaratılış kaderini harfi harfine yerine getirmektedirler.
Rabbimiz, kendisinin kuşlar üzerinde koyduğu yaratılış kanunlarına yani fıtrata dikkat çekerek , biz insanlara "Kuşlar kadar mı olamayacaksınız" mesajını vermektedir.
"Tesbih" kelimesi ; "Yüzmek" anlamında olup , terim olarak , Allah (c.c) nin yarattığı her şeyin belirlenmiş bir yaratılış kanunu çerçevesinde hayatiyetini devam ettirmek zorunda olduğu , bu çerçeve dışına çıkmak gibi bir lüksleri olmadığı anlamındadır.
Kur'anın bir çok yerinde "Yerde ve gökte olanların hepsi Allah'ı tesbih ederler" şeklindeki ayetler, bu gerçeği haber vermektedir. Yani Allah (c.c) nin mülkü dahilinde olan her ne varsa onun koyduğu yaratılış yasalarına tabi olmak zorundadırlar , bu yasaların dışına çıkmaları asla mümkün değildir.
Kısaca kuşlar , Allah (c.c) nin kendileri için tayin ettiği bir yaşam dairesi içinde hayatiyetlerini sürdürmek mecburiyetindedirler. Bu dairenin adı TESBİH , daire içinde yaptıkları ise onların SALATlarıdır. Bu kavramların insan ile ilgili olan kısmını bu ayet üzerinden okuyabilmek mümkündür.
Burada çok önemli bir noktaya temas etmek istiyoruz ; Eğer kuşlar fıtratları gereğinin dışına çıkacak olurlarsa onların neslinin helak olması mukadderdir. Örneğin ; Soğuklar başladığı zaman sıcak iklimlere göç etmeyerek yerlerinde kaldıkları takdirde sonları ölüm olacak ve nesilleri tükenecektir.
İnsan da aynı şekilde kendisine yüklenen tesbih ve salat görevinin dışına çıktığı zaman , onların bu çıkışları da helak ile sonuçlanacaktır. Kur'an içinde zikri geçen elçi kıssalarındaki kavimlerin helakına baktığımızda, onların tesbih ve salatlarını terk ettikleri , ve bunun sonucunda da helak olduğunu görürüz.
Allah (c.c) kuşları işaret ederek insana " Ey insan, sende kuşlar gibi benim mülküm de yaşayan bir varlık olman nedeniyle , benim senin üzerine koyduğum yasalar dahilinde hayat sürmek zorundasın" demektedir.
İnsan nasıl tesbih ve salat eder ?.
İnsanın tesbih etmesini ikiye ayırarak anlamak mümkündür.
İnsan bedenindeki , göz , kulak , kalp , mide , ciğer vs. gibi azalar , Allah (c.c) nin koyduğu çalışma yasalarına uygun olarak insanın ölümüne kadar çalışmalarını sürdürürler. Bu durum insan azalarının tesbih etmesi demektir. İnsan bedeninin tesbihi insan iradesinin dışında bir durum sergilemekte olup , insan iradesinin dahilinde olan tesbih , onun kulluk ile ilgili vazifeleri noktasındadır. Konumuz olan kavramları , insanın iradesi dahilinde olan kısmı ilgilendirmektedir.
Bir de insanın mükellef bir varlık olması nedeniyle yaşadığı hayat içinde tabi olması gereken kulluk yasaları bulunmaktadır. İnsan , Allah (c.c) nin mülkünde yaşayan bir varlık gurubu olması nedeniyle , onun kendisi için koyduğu yasalara tabi olmak zorundadır.
[091.008] Sonra da ona, hem kötülüğü hem de takvayı ilham edene,
İrade sahibi olması nedeniyle insan , Allah (c.c) tarafından kendisi için konulan kurallara uymak veya uymamak noktasında serbest bırakılmıştır. Bedeni, kendi iradesi dışında olarak Allah'ı koyduğu tesbih yasalarına uyan insan , serbest iradesi ile üzerine vazife olan Allah'ı tesbih etme noktasında acze ve isyana düşmektedir.
Tarih boyunca gelen elçiler , insanın üzerine vazife olan kulluk görevlerini yani salat ve tesbihi onlara hatırlatmaya çalışmışlar , bu vazifelerin nasıl yerine getirileceği konusunda önder olmuşlardır.
İnsanın tesbih ve salatını en geniş anlamda düşünecek olursak , kuşların fıtratları gereği yapması gerekenleri yerine getirmesi demek olmasından hareketle , insanın tesbih ve salatı da aynı şekilde fıtratları gereği olarak Allah (c.c) tarafından kendilerine yüklenen vazifeleri yerine getirmeleri insanın salatı ve tesbihidir.
İnsanın fıtratı gereği karşı cinsle evlilik yolu ile ilişki kurması onun TESBİH ve SALATIdır. (Lut (a.s) kıssası örneği)
İnsanın fıtratı gereği muhtaç olanlara yardım ve infak etmesi onun TESBİH ve SALATIdır. (Bahçe sahipleri kıssası örneği)
İnsanın karşısındakinin hakkına riayet ederek ölçü ve tartıda hile yapmaması onun TESBİH ve SALATIdır. (Şuayb (a.s) kıssası örneği)
İnsanın kendi dışındaki canlı hayatına saygı duyarak bitki ve hayvan neslini yani ekolojik hayatı koruması onun TESBİH ve SALATIdır. (Salih (a.s kıssası örneği)
İnsanın Allah (c.c) dışındaki ilah ve rablara kulluk etmemesi onun TESBİH ve SALATIdır.
(İbrahim (a.s) kıssası örneği)
İnsanın çoluk çocuğuna Allah'a karşı olan vazifelerin öğretmesi onun TESBİH ve SALATIdır.
(Lokman ve İmran ailesi örneği)
İnsanın Allah'a karşı yapılan şirk , isyan , zulme karşı baş kaldırması onun TESBİH ve SALATIdır.
İnsanın fıtratı gereği , kulluğunu ameli ve şekli olarak göstemesi onun TESBİH ve SALATIdır.
Bu örnekleri çoğaltmak mümkündür , elçiler insanlar tarafından unutulan bu tesbih ve salatı onları hatırlatmak için gönderilmişlerdir. Bu örneklere dikkat edecek olursak , kendilerinin vazifeleri olan kulluk görevlerinin dışına çıkan topluluklar Sünnetullah gereği helak edilmişlerdir.
Kuşlar nasıl fıtratları dışına çıkacak olduklarında helak olacak iseler , insanlar da fıtratları dışına çıkarak Allah'a olan tesbih ve salatlarını yerine getirmedikleri takdirde helak olarak , yer yüzünden silineceklerdir , bunun canlı örnekleri Kur'an içinde mevcuttur.
Sonuç olarak ; Kuşların tesbih ve salatının nasıl olduğunu merkeze alarak , insanın tesbih ve salatının nasıl olması gerektiği yönünde şunları söylemek mümkündür. Kuşlar , Allah (c.c) nin kendileri için çizdiği yaşam dairesi içinden çıkmayarak yaşamlarını ve nesillerini sürdürmektedirler.
İnsan da , Allah'ın kendisi için çizdiği yaşam dairesinin çıkmadığı müddetçe yani tesbih ve salatını Allah'a göre yaptığı müddetçe hayatiyetini devam ettirecektir. Aksi takdirde geçmiş kavimlerin örneğinde yok olup gidecektir.
SALAT ve TESBİH , Allah (c.c) nin kulları için belirlediği yaşam sınırları olup , bu sınırların aşılması neticesinde bizleri dünya ve ahirette acı bir son beklemektedir.
EN DOĞRUSUNU ALLAH (C.C) BİLİR.
kuşların etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
kuşların etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
11 Haziran 2016 Cumartesi
30 Nisan 2016 Cumartesi
Dağların ve Kuşların Davud (a.s) İle Birlikte Tesbih Etmesinin Günümüze Dönük Mesajı
Davud (a.s) , kendisine mülk ve yönetim gücü verilmiş elçilerdendir. Onun böyle bir güce sahip olmasının Kur'an içinde anlatılmasının sebebi , kendisinden sonra gelen elinde mülk ve güç bulunduranların, bu gücü nasıl kullanmaları gerektiğine dair örneklik teşkil etmesidir.
Davud (a.s) ın kıssası içinde , dağların ve kuşların onunla birlikte tesbih ettiğinden bahsedilmektedir. Onların bu tesbihi nasıl yaptığı konusunda tefsirlerde malumatlar olmasına rağmen , mesaj içerikli bir okuma yapılmadığı için , maalesef masal ve israiliyyat kaynaklı bilgiler verildiğini görmekteyiz. Yazımızda , Kur'anın bu anlatımının , bize dönük nasıl bir mesajı olabileceği konusundaki düşüncelerimizi paylaşmaya çalışacağız.
[021.079] Biz bu hükmü hemen Süleyman'a belletmiştik. Her birine hüküm ve ilim verdik. Davud ile birlikte tesbih etsinler diye dağları ve kuşları buyruk altına aldık. Bunları yapanlar Bizdik.
[034.010] Andolsun ki; Davud'a, katımızdan lutuf ihsan ettik. Ey dağlar; onunla birlikte siz de yönelin ve kuşlar da. Ona demiri yumuşak kıldık.
[038.017-19] Onların söylediklerine sabret; güçlü kulumuz Davud'u an; o, daima Allah'a yönelirdi.Biz dağları onun emrine vermiştik, akşam ve işrak vakti onunla birlikte tesbih ederlerdi.Kuşları da toplu olarak. Her biri ona yönelmişti.
"Tesbih" ; Se-be-ha kökünden türeyen ve "Havada ve suda hareket etmek" anlamında bir kelimedir. Terim anlamı olarak , "Allah (c.c) nin yarattığı her şeyin onun koyduğu kurallar ve yasalar çerçevesinden dışarı çıkamaması" anlamındadır.
[024.041] Göklerde ve yerde olan kimselerin, sıra sıra uçan kuşların Allah'ı tesbih ettiğini görmez misin? Her biri kendi salatını ve tesbihini bilir. Allah, onların yaptıklarını bilendir.
[017.044] Yedi gök, yer ve bunlarda bulunanlar O'nu tesbih eder; O'nu hamd ile tesbih etmeyen hiçbir şey yoktur; fakat siz onların tesbihlerini anlamazsınız. Doğrusu O Halim olandır, Bağışlayan'dır.
Dağların ve kuşların tesbih etmesi , onların yaratılış amaçlarına uygun bir yaşam sürmesi, Allah (c.c) nin onlar için belirlediği yasalar dahilinde hayatiyet sürmeleri anlamındadır. Dağları ve kuşları , insan dışındaki canlı hayatının sembolize edilmiş ismi olarak okumaya çalıştığımızda , Davud (a.s) ile birlikte tesbih etmelerini şu şekilde anlamak mümkündür;
Davud (a.s) kendisine mülk ve yönetim gücü verilmiş bir hükümdar olarak, dünya üzerindeki geniş bir kara parçası üzerinde hakimiyet sahibidir. Onun öncelikle Allah (c.c) nin bir kulu olması , bu kulluğunun gerektirdiklerini yerine getirmesini zorunlu kılmaktadır. Hükümdar bir kul olması ise , elinde bulundurduğu yönetim gücünü ona emredildiği şekli ile yerine getirmesini zorunlu kılmaktadır.
Elinde yönetim gücü bulunan bir kimse , bu gücünü hakka uygun bir biçimde kullanarak , mülkü altında yaşayanlara zulmetmemek , onları hak ve adalete uygun bir biçimde yönetmek zorundadır. Davud (a.s) böyle bir yönetici portesine sahip, hak ve adalete uygun yönetim sergileyen bir hükümdar örneği ile karşımızda durmaktadır.
Davud (a.s) hem kul , hem de yönetici olması nedeniyle , kulluğunun ve yöneticiliğinin gereklerini, hak ve adalet dairesinde uygulayarak, tesbihini yerine getirmektedir. Davud (a.s) ın mülkü içinde yaşayanlar sadece insanlar değildir. Onun mülkü içinde , insan emrine musahhar kılınmış olan dağlar ve kuşlar ismi ile sembolize edilmiş , insanın yaşamı için gerekli olan nimetler de bulunmaktadır.
[031.020] Görmez misiniz ki; Allah, göklerde olanları da, yerde olanları da size müsahhar kılmıştır. Gizli ve açık olarak nimetlerini size bolca vermiştir. İnsanlar arasında hiç bir bilgisi olmadan, hiç bir rehberi ve aydınlatıcı kitabı yokken Allah hakkında tartışanlar vardır.
[014.032] Allah, o dur ki , gökleri ve yeri yarattı; yukarıdan su indirip onunla size rızık olarak çeşitli ürünler çıkardı; emri gereği denizde seyretmesi için size gemileri hizmetinize sundu; nehirleri de size musahhar kıldı.
[045.013] Ve göklerde ne varsa ve yerde ne varsa hepsini sizin için, tarafından musahhar kıldı. Şüphe yok ki, bunda düşünecekler olan bir kavim için elbette alâmetler vardır.
İnsanlar , Allah (c.c) tarafından kendilerine verilen bu nimetleri , nankörce , hoyratça , müsrifçe harcamayarak , bu nimetlerin kendilerine emanet verildiğini , bu nimetlerin kendilerinin ihtiyaçları olduğu gibi , kendilerinden sonra gelecek kuşakların da ihtiyaçları olduğunu , dolayısı ile yeryüzünden olan nimetlerin kullanım hakkına riayet edilmesi gerektiğini bilmek zorundadırlar.
İnsanlar yeryüzünde sadece kendilerinin değil , kendilerinin yaşamı için gerekli olan , kendilerinin dışındaki diğer varlıkların da yaşama hakkı olduğunu bilmek, ve ona göre davranmak zorundadırlar. Davud (a.s) kıssasında "Dağlar ve Kuşlar" ismi ile sembolize edilen, insan dışındaki varlıkların yaşam hakkına saygı duymak, yani onların da tesbih etmelerini sağlamak , insanların en temel görevlerinden birisidir.
[030.041] İnsanların elleriyle işlediklerinden dolayı karada ve denizde Fesad belirdi. Ki yaptıklarının bir kısmını onlara tattırsın. Belki dönerler.
Daha çok yemek , kazanmak , eğlenmek için, başkalarının hakkına tecavüz etmekten çekinmeyen insan , emrine müsahhar kılınan, "Kevni Ayetler" olarak da ifade edebileceğimiz , yeryüzünde olan her şeyi ifsad etmekten çekinmemektedir.
İnsan , kendisinin yaşamını sürdürebilmesi için , kendisinin dışında yaratılmış olan ve kullanımına sunulan nimetleri ölçülü ve dengeli bir biçimde kullanmak zorundadır. Sadece kendisini düşünerek , gelecek nesillerin haklarını gasp eden bir kullanımda bulunmaya kalktığında, yeryüzünde büyük bir fesat meydana çıkacaktır.
Bugün yeryüzünde yaşadığımız ve adına "Çevre sorunları" , "Çevre Felaketleri" denilen bir çok sıkıntı , bizden öncekilerin bizlerin haklarını düşünmeyerek yaptığı hoyratça kullanımın bir neticesidir. Maalesef şimdiki yaşan insanlar da, aynı yolu izleyerek sorunları azaltmak amaçlı değil, sorunların üzerine sorun ilave etmek amaçlı kullanımlar yaparak , yeryüzünü büyük bir felakete doğru sürüklemektedirler.
İnsanlığın kadim bir sorunu olan , kendisini düşünmek sureti ile başkalarının hakkına saygı göstermemek hastalığı , ve bu hastalığa karşı önlem alan bir yönetici hükümdar portresi olarak , kuşların ve dağların Davud (a.s) ile birlikte tesbih etmesinin anlamı şimdi daha kolay anlaşılacaktır.
Davud (a.s) hem kul hem yönetici olarak , mülkü altında bulunan insanların dışında olan ve Kur'anın "Dağlar ve Kuşlar" olarak genellediği , diğer yaşam sahiplerinin yaşama hakkına saygı duyan ve mülkü altında yaşayan insanların da bu yaşamlara saygı duymalarını sağlayan bir yönetim sergilemektedir.
Yönetici konumunda olan bir insanın görev ve sorumluluk alanı, sadece yönetimi altındaki insanlar ile sınırlı değildir. Yönetici konumunda olan bir insanın görev ve sorumluluk alanı, insanlar ve o insanların yaşamları için gerekli olan bitki ve hayvan neslini korumaktır. Bitki ve hayvan nesli yok olmaya başladığı zaman , insan nesli de yok olmaya başlayacaktır. İnsanlar hayatiyetini devam ettirebilmesi için , yemek , içmek , hava almak gibi ihtiyaçlarını karşılamak zorundadır.
İnsanlık eğer , yaşamı için gerekli olan unsurları kendi eliyle yok etmeye başladığı zaman , yemek , içmek , hava almak gibi ihtiyaçlarını karşılayamayacağı için, yok olma sürecine girecektir. Bugün dünyanın bir çok yerinde yaşanan çevre sorunları, bu yok oluşun bir habercisidir.
Kendisi dışındaki canlı hayatını koruma noktasında herkes , kendi çapında sorumluluk sahibi olup , yönetici konumunda olan kimselerin sorumluluk alanı ise , gerekli kural ve yönetmelikleri hazırlayarak , insan dışındaki canlı hayatının tesbihlerinin devam etmesini sağlamak olmalıdır.
Yönetici konumunda olan kimseler , böyle bir yönetim örneği sergileyerek , aynı zamanda kendilerinin de bu konuda tesbih etmiş olmalarını sağlayacaklardır. Çünkü insanın tesbih görevlerinden birisi de , kendisinin dışındaki hayatlara saygı duyan bir yaşam sürmesidir.
Davud (a.s) , işte böyle bir yönetici hükümdar portesi çizerek , hem insan hayatına , hem de insan dışındaki hayatlara yaşama hakkı sunan bir yönetim sergilemiş , ve kendisinden sonra gelen yöneticilere örneklik teşkil edecek bir yönetim tarzı miras bırakmıştır.
Kur'an , insan hayatı dışındaki canlılara saygı göstermemenin insanlığı nasıl bir sona götüreceğini Salih (a.s) kıssası örneğinde göstermiştir.
İnsan dışındaki canlı hayatını sembolize eden "Dişi Deve" yi ayet olarak Semud kavmine gönderen Allah (c.c) , Semud kavminden bu deveye gereken saygının gösterilmesini istemiştir.
Fakat Semud kavmi deveye gereken saygıyı göstermeyerek helaka uğramıştır. Biz bu kıssayı okurken sadece devenin kayadan çıkıp çıkmadığını tartışmak yerine , mesaj içerikli bir okuma gerçekleştirdiğimiz takdirde , evrensel bir mesaj olarak insan dışındaki hayatlara saygı göstermemenin neticesini okuyabiliriz.
İnsanlık her çağda Davud (a.s) gibi yöneticileri kendisine örnek alan yöneticilere muhtaçtır. Bir yönetici düşünelim ki , kendisinin kul olduğunu bilir ve ona göre davranır , yöneticilik gücünü sadece hak ve adalet yolunda kullanır , mülkü altında bulunan bütün insanlara zulmetmeyen bir yönetim sergiler, mülkü dahilinde bulunan insan harici bitki ve hayvan neslinin yaşama hakkına saygı gösteren kararlar alır ve bunları uygular , böyle bir yöneticinin yönetimi altında yaşayan insanlar ve çevre nasıl bir durumda olacaklardır ?.
Sonuç olarak ; Davud (a.s) , kendisine mülk verilmiş bir elçi olarak , elinde yönetim gücü bulunduranlara üsvetün hasene (en güzel örnek) olan bir kimsedir. Mülkü altında bulunan dağlar ve kuşların onunla birlikte tesbih etmesini , onun gür sesli birisi ve okuduğu ilahileri dağlar ve kuşlar ile birlikte okuduğu şeklinde okumak yerine , evrensel mesajlar olarak okuduğumuz zaman , Davud (a.s) kıssası masal olmaktan çıkarak , yaşanan hayatlara , yaşanmış hayatlardan örnekler olarak bizlere dönecektir.
İnsan ve onun dışındaki canlı hayatı, etle tırnak misali birbiri ile iç içe geçmiş bir şekilde sürmektedir. Bitki ve hayvan nesli olmadan , insanın yaşamını sürdürmesi mümkün değildir. İnsan , kendisinin yaşam hakkı kadar , kendisinin dışındaki canlılarında yaşam hakkı olduğunu düşünmeden yaşayarak , kendi dışındaki canlı hayatı yan ekolojik dengeyi yok ettiğinde ,kendisini de yok etmiş olacaktır.
İnsan hayatının var olması , kendi dışındaki canlıların da var olması ile mümkün olduğuna göre , yaşadığımız dünyada onların da yaşam hakkına saygı duyan yönetimler olması ve bu yönde kurallar ihdas ederek , onların hayatlarını garanti altına almak sureti ile , bizlerin de hayatlarını garanti altına almayı sağlamak , yönetimler asli görevi olmalıdır.
İnsan dışındaki canlı hayatının tesbihini sürdürebilmesi , biz insanların elinde olup , insan olarak tesbih etme görevlerimizden birisi de , bizim dışımızdaki canlı hayatına saygı duymaktır. Bu yönde bir yaşam sergileyen insanlar ve onları yönetenler , yükümlü oldukları tesbih görevini yerine getirmiş sayılacaklardır.
EN DOĞRUSUNU ALLAH (C.C) BİLİR.
Davud (a.s) ın kıssası içinde , dağların ve kuşların onunla birlikte tesbih ettiğinden bahsedilmektedir. Onların bu tesbihi nasıl yaptığı konusunda tefsirlerde malumatlar olmasına rağmen , mesaj içerikli bir okuma yapılmadığı için , maalesef masal ve israiliyyat kaynaklı bilgiler verildiğini görmekteyiz. Yazımızda , Kur'anın bu anlatımının , bize dönük nasıl bir mesajı olabileceği konusundaki düşüncelerimizi paylaşmaya çalışacağız.
[021.079] Biz bu hükmü hemen Süleyman'a belletmiştik. Her birine hüküm ve ilim verdik. Davud ile birlikte tesbih etsinler diye dağları ve kuşları buyruk altına aldık. Bunları yapanlar Bizdik.
[034.010] Andolsun ki; Davud'a, katımızdan lutuf ihsan ettik. Ey dağlar; onunla birlikte siz de yönelin ve kuşlar da. Ona demiri yumuşak kıldık.
[038.017-19] Onların söylediklerine sabret; güçlü kulumuz Davud'u an; o, daima Allah'a yönelirdi.Biz dağları onun emrine vermiştik, akşam ve işrak vakti onunla birlikte tesbih ederlerdi.Kuşları da toplu olarak. Her biri ona yönelmişti.
"Tesbih" ; Se-be-ha kökünden türeyen ve "Havada ve suda hareket etmek" anlamında bir kelimedir. Terim anlamı olarak , "Allah (c.c) nin yarattığı her şeyin onun koyduğu kurallar ve yasalar çerçevesinden dışarı çıkamaması" anlamındadır.
[024.041] Göklerde ve yerde olan kimselerin, sıra sıra uçan kuşların Allah'ı tesbih ettiğini görmez misin? Her biri kendi salatını ve tesbihini bilir. Allah, onların yaptıklarını bilendir.
[017.044] Yedi gök, yer ve bunlarda bulunanlar O'nu tesbih eder; O'nu hamd ile tesbih etmeyen hiçbir şey yoktur; fakat siz onların tesbihlerini anlamazsınız. Doğrusu O Halim olandır, Bağışlayan'dır.
Dağların ve kuşların tesbih etmesi , onların yaratılış amaçlarına uygun bir yaşam sürmesi, Allah (c.c) nin onlar için belirlediği yasalar dahilinde hayatiyet sürmeleri anlamındadır. Dağları ve kuşları , insan dışındaki canlı hayatının sembolize edilmiş ismi olarak okumaya çalıştığımızda , Davud (a.s) ile birlikte tesbih etmelerini şu şekilde anlamak mümkündür;
Davud (a.s) kendisine mülk ve yönetim gücü verilmiş bir hükümdar olarak, dünya üzerindeki geniş bir kara parçası üzerinde hakimiyet sahibidir. Onun öncelikle Allah (c.c) nin bir kulu olması , bu kulluğunun gerektirdiklerini yerine getirmesini zorunlu kılmaktadır. Hükümdar bir kul olması ise , elinde bulundurduğu yönetim gücünü ona emredildiği şekli ile yerine getirmesini zorunlu kılmaktadır.
Elinde yönetim gücü bulunan bir kimse , bu gücünü hakka uygun bir biçimde kullanarak , mülkü altında yaşayanlara zulmetmemek , onları hak ve adalete uygun bir biçimde yönetmek zorundadır. Davud (a.s) böyle bir yönetici portesine sahip, hak ve adalete uygun yönetim sergileyen bir hükümdar örneği ile karşımızda durmaktadır.
Davud (a.s) hem kul , hem de yönetici olması nedeniyle , kulluğunun ve yöneticiliğinin gereklerini, hak ve adalet dairesinde uygulayarak, tesbihini yerine getirmektedir. Davud (a.s) ın mülkü içinde yaşayanlar sadece insanlar değildir. Onun mülkü içinde , insan emrine musahhar kılınmış olan dağlar ve kuşlar ismi ile sembolize edilmiş , insanın yaşamı için gerekli olan nimetler de bulunmaktadır.
[031.020] Görmez misiniz ki; Allah, göklerde olanları da, yerde olanları da size müsahhar kılmıştır. Gizli ve açık olarak nimetlerini size bolca vermiştir. İnsanlar arasında hiç bir bilgisi olmadan, hiç bir rehberi ve aydınlatıcı kitabı yokken Allah hakkında tartışanlar vardır.
[014.032] Allah, o dur ki , gökleri ve yeri yarattı; yukarıdan su indirip onunla size rızık olarak çeşitli ürünler çıkardı; emri gereği denizde seyretmesi için size gemileri hizmetinize sundu; nehirleri de size musahhar kıldı.
[045.013] Ve göklerde ne varsa ve yerde ne varsa hepsini sizin için, tarafından musahhar kıldı. Şüphe yok ki, bunda düşünecekler olan bir kavim için elbette alâmetler vardır.
İnsanlar , Allah (c.c) tarafından kendilerine verilen bu nimetleri , nankörce , hoyratça , müsrifçe harcamayarak , bu nimetlerin kendilerine emanet verildiğini , bu nimetlerin kendilerinin ihtiyaçları olduğu gibi , kendilerinden sonra gelecek kuşakların da ihtiyaçları olduğunu , dolayısı ile yeryüzünden olan nimetlerin kullanım hakkına riayet edilmesi gerektiğini bilmek zorundadırlar.
İnsanlar yeryüzünde sadece kendilerinin değil , kendilerinin yaşamı için gerekli olan , kendilerinin dışındaki diğer varlıkların da yaşama hakkı olduğunu bilmek, ve ona göre davranmak zorundadırlar. Davud (a.s) kıssasında "Dağlar ve Kuşlar" ismi ile sembolize edilen, insan dışındaki varlıkların yaşam hakkına saygı duymak, yani onların da tesbih etmelerini sağlamak , insanların en temel görevlerinden birisidir.
[030.041] İnsanların elleriyle işlediklerinden dolayı karada ve denizde Fesad belirdi. Ki yaptıklarının bir kısmını onlara tattırsın. Belki dönerler.
Daha çok yemek , kazanmak , eğlenmek için, başkalarının hakkına tecavüz etmekten çekinmeyen insan , emrine müsahhar kılınan, "Kevni Ayetler" olarak da ifade edebileceğimiz , yeryüzünde olan her şeyi ifsad etmekten çekinmemektedir.
İnsan , kendisinin yaşamını sürdürebilmesi için , kendisinin dışında yaratılmış olan ve kullanımına sunulan nimetleri ölçülü ve dengeli bir biçimde kullanmak zorundadır. Sadece kendisini düşünerek , gelecek nesillerin haklarını gasp eden bir kullanımda bulunmaya kalktığında, yeryüzünde büyük bir fesat meydana çıkacaktır.
Bugün yeryüzünde yaşadığımız ve adına "Çevre sorunları" , "Çevre Felaketleri" denilen bir çok sıkıntı , bizden öncekilerin bizlerin haklarını düşünmeyerek yaptığı hoyratça kullanımın bir neticesidir. Maalesef şimdiki yaşan insanlar da, aynı yolu izleyerek sorunları azaltmak amaçlı değil, sorunların üzerine sorun ilave etmek amaçlı kullanımlar yaparak , yeryüzünü büyük bir felakete doğru sürüklemektedirler.
İnsanlığın kadim bir sorunu olan , kendisini düşünmek sureti ile başkalarının hakkına saygı göstermemek hastalığı , ve bu hastalığa karşı önlem alan bir yönetici hükümdar portresi olarak , kuşların ve dağların Davud (a.s) ile birlikte tesbih etmesinin anlamı şimdi daha kolay anlaşılacaktır.
Davud (a.s) hem kul hem yönetici olarak , mülkü altında bulunan insanların dışında olan ve Kur'anın "Dağlar ve Kuşlar" olarak genellediği , diğer yaşam sahiplerinin yaşama hakkına saygı duyan ve mülkü altında yaşayan insanların da bu yaşamlara saygı duymalarını sağlayan bir yönetim sergilemektedir.
Yönetici konumunda olan bir insanın görev ve sorumluluk alanı, sadece yönetimi altındaki insanlar ile sınırlı değildir. Yönetici konumunda olan bir insanın görev ve sorumluluk alanı, insanlar ve o insanların yaşamları için gerekli olan bitki ve hayvan neslini korumaktır. Bitki ve hayvan nesli yok olmaya başladığı zaman , insan nesli de yok olmaya başlayacaktır. İnsanlar hayatiyetini devam ettirebilmesi için , yemek , içmek , hava almak gibi ihtiyaçlarını karşılamak zorundadır.
İnsanlık eğer , yaşamı için gerekli olan unsurları kendi eliyle yok etmeye başladığı zaman , yemek , içmek , hava almak gibi ihtiyaçlarını karşılayamayacağı için, yok olma sürecine girecektir. Bugün dünyanın bir çok yerinde yaşanan çevre sorunları, bu yok oluşun bir habercisidir.
Kendisi dışındaki canlı hayatını koruma noktasında herkes , kendi çapında sorumluluk sahibi olup , yönetici konumunda olan kimselerin sorumluluk alanı ise , gerekli kural ve yönetmelikleri hazırlayarak , insan dışındaki canlı hayatının tesbihlerinin devam etmesini sağlamak olmalıdır.
Yönetici konumunda olan kimseler , böyle bir yönetim örneği sergileyerek , aynı zamanda kendilerinin de bu konuda tesbih etmiş olmalarını sağlayacaklardır. Çünkü insanın tesbih görevlerinden birisi de , kendisinin dışındaki hayatlara saygı duyan bir yaşam sürmesidir.
Davud (a.s) , işte böyle bir yönetici hükümdar portesi çizerek , hem insan hayatına , hem de insan dışındaki hayatlara yaşama hakkı sunan bir yönetim sergilemiş , ve kendisinden sonra gelen yöneticilere örneklik teşkil edecek bir yönetim tarzı miras bırakmıştır.
Kur'an , insan hayatı dışındaki canlılara saygı göstermemenin insanlığı nasıl bir sona götüreceğini Salih (a.s) kıssası örneğinde göstermiştir.
İnsan dışındaki canlı hayatını sembolize eden "Dişi Deve" yi ayet olarak Semud kavmine gönderen Allah (c.c) , Semud kavminden bu deveye gereken saygının gösterilmesini istemiştir.
Fakat Semud kavmi deveye gereken saygıyı göstermeyerek helaka uğramıştır. Biz bu kıssayı okurken sadece devenin kayadan çıkıp çıkmadığını tartışmak yerine , mesaj içerikli bir okuma gerçekleştirdiğimiz takdirde , evrensel bir mesaj olarak insan dışındaki hayatlara saygı göstermemenin neticesini okuyabiliriz.
İnsanlık her çağda Davud (a.s) gibi yöneticileri kendisine örnek alan yöneticilere muhtaçtır. Bir yönetici düşünelim ki , kendisinin kul olduğunu bilir ve ona göre davranır , yöneticilik gücünü sadece hak ve adalet yolunda kullanır , mülkü altında bulunan bütün insanlara zulmetmeyen bir yönetim sergiler, mülkü dahilinde bulunan insan harici bitki ve hayvan neslinin yaşama hakkına saygı gösteren kararlar alır ve bunları uygular , böyle bir yöneticinin yönetimi altında yaşayan insanlar ve çevre nasıl bir durumda olacaklardır ?.
Sonuç olarak ; Davud (a.s) , kendisine mülk verilmiş bir elçi olarak , elinde yönetim gücü bulunduranlara üsvetün hasene (en güzel örnek) olan bir kimsedir. Mülkü altında bulunan dağlar ve kuşların onunla birlikte tesbih etmesini , onun gür sesli birisi ve okuduğu ilahileri dağlar ve kuşlar ile birlikte okuduğu şeklinde okumak yerine , evrensel mesajlar olarak okuduğumuz zaman , Davud (a.s) kıssası masal olmaktan çıkarak , yaşanan hayatlara , yaşanmış hayatlardan örnekler olarak bizlere dönecektir.
İnsan ve onun dışındaki canlı hayatı, etle tırnak misali birbiri ile iç içe geçmiş bir şekilde sürmektedir. Bitki ve hayvan nesli olmadan , insanın yaşamını sürdürmesi mümkün değildir. İnsan , kendisinin yaşam hakkı kadar , kendisinin dışındaki canlılarında yaşam hakkı olduğunu düşünmeden yaşayarak , kendi dışındaki canlı hayatı yan ekolojik dengeyi yok ettiğinde ,kendisini de yok etmiş olacaktır.
İnsan hayatının var olması , kendi dışındaki canlıların da var olması ile mümkün olduğuna göre , yaşadığımız dünyada onların da yaşam hakkına saygı duyan yönetimler olması ve bu yönde kurallar ihdas ederek , onların hayatlarını garanti altına almak sureti ile , bizlerin de hayatlarını garanti altına almayı sağlamak , yönetimler asli görevi olmalıdır.
İnsan dışındaki canlı hayatının tesbihini sürdürebilmesi , biz insanların elinde olup , insan olarak tesbih etme görevlerimizden birisi de , bizim dışımızdaki canlı hayatına saygı duymaktır. Bu yönde bir yaşam sergileyen insanlar ve onları yönetenler , yükümlü oldukları tesbih görevini yerine getirmiş sayılacaklardır.
EN DOĞRUSUNU ALLAH (C.C) BİLİR.
4 Temmuz 2013 Perşembe
Bakara s. 260. Ayeti ve Kuşların Alıştırılması
Ölümden sonra diriliş
haberi kur'anın en büyük haberlerinden bir olması hasebiyle kur'anın pek çok
ayeti bu konu ile ilgili olarak ahiret hakkında bilgiler içermektedir. Ölümden
sonra diriliş ile ilgili ayetlere baktığımız sadece iddia sadedinde olduğu
görülmektedir. Kalkıp birisi "gidiptegörenmi var?" diye sorduğu zaman
"evet gören var" şeklinde bir cevap vermemiz mümkün değildir. Bizler
islam olmuş (teslim olmuş) kullar olarak Allah cc nin kitabına kayıtsız şartsız
iman etme gereği olarak ölümden sonraki hayatın kur'anda nasıl anlatılıyor ise
ona iman ediyoruz ,ancak Allah cc kur'anda ölümden sonra dirilişin gerçek
olduğunu dünya hayatındaki bazı kıssalarda bizlere anlatarak ölümden sonraki
dirilişi "ayn'elyakin (göz ile) göstermiştir.
Bakara s. 260. ayeti ölümden sonra dirilişin ibrahim as üzerinden göz ile gösterilmesini anlatan bir ayet olması ile dikkat çekicidir.
"Ve iz kâleibrâhîmurabbîerinî keyfe tuhyilmevtâkâle e ve lemtu’minkâle belâ ve lâkin liyatmainne kalbî kâle fe huzerbeatenminettayri fe surhunneileykesummec’alalâkulli cebelin minhunnecuz’ensummed’uhunneye’tînekesa’yâ(sa’yen), va’lemennallâheazîzun hakîm(hakîmun) "
"Hani İbrahim: Rabbım, ölüleri nasıl dirilttiğini bana göster, deyince. İnanmıyor musun? demişti. O da: Hayır öyle değil, ama kalbim iyice mutmain olsun, demişti. Öyleyse dört çeşit kuş al; onları kendine alıştır, sonra her dağ başına onlardan birer parça koy. Sonra onları, çağır, koşarak sana gelirler. Ve bil ki şüphesiz Allah, Aziz'dir, Hakim'dir. "
Ayet ilk bakışta ibrahim as ile Allah cc arasında geçen bu konuşmanın sanki karşılıklı bir şekilde cereyan ettiği imajını vermektedir. Şura s. 51 .de "Allah bir insanla ancak vahiy suretiyle veya perde arkasından konuşur, yahut bir elçi gönderir; izniyle, dilediğini vahyeder. Doğrusu O yücedir, Hakim'dir."buyurularak Allah cc nin insan ile konuşmasının keyfiyeti hakkında verilen bilgiler içinde elçisiz olarak sadece musa as ile konuştuğuna şahid oluyoruz. 260. ayette bu konuşmanın nasıllığından ziyade konuşmada verilen mesaja odaklanmak gerektiğini düşünmekteyiz. Bir önceki 259. ayettede birebir cereyan ettiği imajı bir konuşmada ismi belirsiz bir kul ile yapılmakta olup orada yapılan konuşmanın konusuda ölümden sonra dirilişin aynelyakin olarak dünyada gösterilmesidir. Öyleyse ayeti okurken ibrahim as ile Allah cc nin konuşması keyfiyetinin değil ayetin verdiği mesajın öne çıkarılarak anlaşılması gerektiğini düşünmekteyiz.
İbrahim as ın "Rabbım, ölüleri nasıl dirilttiğini bana göster" şeklindeki isteğin ayet içindeki kuşların durumu ile ilgili bilgi vermesi açısından önemlidir. Bazı meallerde gördüğümüz şekli ile kuşların canlı olarak dağa salınması anlamında yapılan meallerin ibrahim as ın bu isteğinin doğrultusunda uygun olmadığını,uygun olan anlamın kuşların üzerinden yeniden dirilişin aynelyakin olarak gösterilmesi gereği kuşların önce ölmüş olmasıdır.
İbrahim as, bu isteğini ölümden sonra dirilmeye inandığını fakat kalbinin mutmain olması için böyle bir istekte bulunduğunu söyledikten sonra Allah cc ona 4 tane kuş alıp kendisine alıştırmasını emrediyor. "fesurhünne" kelimesi, bizlere bu kelimenin kullanıldığı diğer ayetleri gördüğümüz zaman ölülerin diriltilmesi ile ilgili olarak kullanılan "sur" kelimesi ile aynı olduğu görülecektir.
Kıyamet saati ile ilgili anlatımlara bakacak olursak sura üfürülerek herkesin bir araya getirileceği haberi bir çok ayette bizlere bildirilmekte olup sura üfürülmesi müteşabih bir anlatımdır. 260. ayette kuşlar için kullanılan "fesurhünne" kelimeside kıyamet saati ile ilgili olarak anlatılan ayetlerin muhkem bir açılım ayetidir şöyleki:
Kuşların kendine alıştırılmasından kastedilen onların alışmış oldukları çağırıcının dışında kimsenin çağrısına kulak asmadan çağrısına uymak zorunda oldukları kişinin çağrısına icabet etmeleri olup bu tür anlatımlar kıyamet saati ile ile ilgili olarakda anlatılmaktadır.
-----050.041.42 Bir çağırıcının yakın bir yerden çağıracağı güne kulak ver. O gün insanlar bu sesi gerçekten işiteceklerdir. İşte bu, çıkış günüdür.
-----054.006.7.8Öyleyse onlardan yüz çevir; çağıran, görülmemiş ve tanınmamış bir şeye çağırdığı gün;Sanki etrafa yayılmış çekirge sürüsü gibi bakışları perişan (utançtan yere bakar) bir halde ve dâvetçiye koşarak kabirlerden çıkarlar. O esnada kâfirler: Bu, çok çetin bir gündür! derler.
-----020.108 O gün, hiçbir tarafa sapmadan o davetçiye (Sûr'a üfleyenin çağrısına) uyarlar. Öyleki, Rahmân'ın heybetinden sesler kısılmıştır. Artık bir fısıltıdan başka hiçbir şey işitemezsin.
Kıyamet günü çağırıcının sura üfürerek yapacak olduğu çağrının bir benzeri ibrahim as ın kuşları çağırarak o kuşların ibrahim as a alışmış olmları hasebiyle direk ona gelmeleri bizlerin kıyamet günündeki ahvalimizin muhkem bir anlatımıdır.
-----006.073 Gökleri ve yeri gerçekle yaratan O'dur ki «Ol» dediği gün (an) hemen olur; sözü gerçektir. Sura üfleneceği gün hükümranlık O'nundur. Görülmeyeni de görüleni de bilir. O Hakim'dir, haberdardır.
-----018.099 Biz o gün onları bırakırız, dalgalar halinde birbirlerine girerler. Sura üflenince hepsini bir araya toplarız.
-----020.102 Sura üflendiği gün, işte o gün, suçluları gözleri korkudan göğermiş olarak toplarız.
-----023.101 Sura üflendiği zaman, o gün, aralarındaki soy yakınlığı fayda vermez ve birbirlerine de birşey soramazlar.
-----027.087 Sura üfürüldüğü gün, Allah'ın diledikleri bir yana, göklerde olanlar da yerde olanlar da, korku içinde kalırlar. Hepsi Allah'a boyunları bükülmüş olarak gelirler.
-----036.051 Sura üflenince, kabirlerinden Rablerine koşarak çıkarlar.
-----039.068 Sura üflenince, Allah'ın dilediği bir yana, göklerde olanlar, yerde olanlar hepsi düşüp ölür. Sonra Sura bir daha üflenince hemen ayağa kalkıp bakışır dururlar.
-----050.020 Sura üfürülür. İşte bu geleceği söz verilen gündür.
-----069.013-4 Vaktâ ki Sûr'a bir üfürülme ile üfürülmüş olur. Ve yer ve dağlar yerlerinden kaldırılmış ve birbirine bir çarpışla çarpmış, darmadağın olmuş bulunur.
-----078.018 Sur'a üfürüleceği gün, artık siz dalga dalga geleceksiniz.
Ayette "sana koşarak gelirler" cümlesi üzerindede biraz durmak gerekmektedir. Klasik tefsirlere bktığımızzamak "kuşların koşarak gelmesi" üzerinde yorum yapan tefsirciler mesajın içeriğinden uzaklaşarak kuşların cinsi üzerinde yorumlar yapmışlar ibrahim as ın kuşlarının cinsi üzerinde derin ve ilmi!! müzakerelere girişerek tavuk,devekuşu gibi yürüyen kuş cinslerinden hangisi olabileceğini konuşarak sayfaları doldurmuşlardır.
Ayetin mesajı gereği ayet içinde geçen "sa'yen" kelimesinin kıyamet günü ahvali ile ilgili kullanımlarına bakacak olursak kuşların koşarak gelmeleri ile insanların koşarak gelmeleri ve amellerinin karşılığını görmeleri arasındaki bağ aynı kelime olan "saa" kelimesinin kullanımında görülecektir.
-----017.019 Ahireti isteyip, inanmış olarak onun için gerekli çalışmada bulunan kimselerin, işte onların çalışmaları(sa'yuhum) şükre değer.
-----053.039 İnsan ancak çalıştığına erişir.(sa a)
-----053.040 Onun çalışması şüphesiz görülecektir.(sa'yuhum)
-----079.035 O insanın neye koştuğunu(sa a) anlıyacağı gün.
-----020.015 Herkes işlediğinin (tes'a) karşılığını görsün diye, zamanını gizli tuttuğum kıyamet mutlaka gelecektir.
-----076.022 «İşte bu sizin işlediklerinizin(sa'yukum) karşılığıdır, çalışmalarınız şükre değer» denir.
-----092.004 Doğrusu sizin çalışmalarınız (sa'yukum) çeşitlidir.
-----021.094 İnanmış olarak yararlı iş işleyenin ameli (sa'yihi)inkar edilmeyecektir. Biz onu yazmaktayız.
Bakara s. 260. ayetinde geçen "sa'yen" - "sur"- "da'a" kelimelerinin kıyamet saati ile ilgili kullanımları ile bağını kuracak olursak ibrahim as ın kuşları alıştırarak sonra onları çağırması kıyamet günü insanların yeniden diriltilerek çağrılmasının muhkem bir anlatımıdır.
Şimdi geldi o kuşların dağlara ölümü yoksa dirimi bırakıldıkları konusuna, bazı meallerde kuşların ölü olarak değilde diri olarak dağa bırakıldıkları şeklinde yapılan meallere katılmadığımızı hatta bu şekilde yapılan meallerin ayetteki verilmek istenen mesajı anlamadan birazda hayvanseverlik! tarafı ağır basan bir anlayış içinde yapılmış olduğunu düşünüyoruz.
"sonra her dağ başına onlardan birer parça koy" cümlesinde geçen "cüz'en" kelimesi , "bir nesnenin bütününü oluşturan parçalar" anlamında olup kuşların cüz haline getirildiği zaman onların diri kalması nasıl mümkün olabilir? . Ayetin mesajı ölümden sonra dirilişin dünya gözü ile ibrahim as üzerinden gösterilmesi olduğuna göre kuşların ölmeden diri olarak dağlara salındığını iddia etmek doğru bir iddia değildir.
Muhammed esed ve mustafaislamoğlunun bu şekilde yaptıkları mealden bir örnek vererek mealdeki hatayıda göstermek istiyoruz.
Muhammed esed meali:
Hani İbrahim, "Ey Rabbim! Ölüye nasıl hayat verdiğini bana göster!" demişti. O da, "Yoksa inancın yok mu?" diye sormuştu. (İbrahim) cevap vermişti: "Hayır, ama (görmeme izin ver) ki kalbim tamamen mutmain olsun." "Öyleyse" demişti Allah, "Dört kuş al ve onlara sana itaat etmeyi öğret; sonra onları (etrafındaki) her tepeye ayrı ayrı sal; sonra da çağır: uçarak sana gelecekler. Bil ki Allah her şeye kadirdir, hikmet sahibidir."
Mustafa islamoğlu meali :
Hani ibrahimdemiştiki , rabbim ölüyü nasıl dirlittiğini bana göster. O
da yoksa inanmadınmı ?diye sordu. Cevap verdi ,hayır fakat fakat kalbim mutmain olsun diye. O
da o halde dört kuş al onları kendine (itaate) alıştır., bunun ardından onları ayrı ayrı bir tepeye sal onları çağır uçarak sana gelecekler. iyibil'ki Allah her işinde mükemmmeldir, her işinde tam isabet edendir.
Her iki mealde birbirinin aynı şekilde yapıldığı görülüyor. "sa'yen" kelimesini "uçarak" şeklinde çevirmeleri bu kelimenin kıyamet günü ile ilgili kullanımları arasındaki bağı hesaba katmadan sadece kuşun uçması gerektiği mantığı içinde yapılmış bir meal olduğu göze çarpmaktadır.
"onları ayrı ayrı bir tepeye sal" şeklinde meal verilen cümlenin metni "summec’alalâkulli cebelin minhunnecuz’en" dir. Cüz kelimesinin anlamı bütünün bir parçası olduğuna göre "onları ayrı ayrı bir tepeye sal" olarak verdiği anlamdan kastettiği kuşların ayrı ayrı olarak canlı olarak salınması şeklinde verdiği anlam cüz kelimesini 4 kuşu bütün sayarak birer birer tepeye sal anlamını verdiğini gösterirki cüz kelimesi bir kuşun parçası olmasını gerektirmektedir, ancak islamoğlu hoca kuşların öldürülmesine gönlünün razı olmayarak! onları canlı dağa salınması gerektiğini düşünmüş olacakki bu şekilde bir anlamı tercih etmektedir.
"Cüz" kelimesinin nasıl bir anlama geldiğini yine bize atamız İbrahim as ın kıssasının anlatıldığı enbiya s. 58. ayeti anlatmaktadır.
Fe cealehumcuzâzen illâ kebîrenlehumleallehumileyhiyerciûn
"Derken onları parça parça etti, ancak bir büyüklerini bıraktı ki belki ona müracaat ederler."
İbrahim as ın kavminin putlarını kırmasını anlatan bu ayetteki "cuzazen" (cüzler) kelimesi putların kırılarak parçalanmasını ifade etmektedir. Bakara s. 260. ayetinin mesajını kur'an bütünlüğünde anlamak için enbiya s. 58. ayetindeki putların cüzlere ayrılması ile kuşların cüzlere ayrılmasını birlikte düşünerek kuşların nasıl cüzlere ayrılmış olduklarını öğrenmek mümkündür. İbrahim as putları kırarak cüzlere nasıl ayırdıysa kuşlarıda parçalayarak cüzlere öyle ayırmıştır. Bakara s. 260. ayet mealini "cüz" kelimesinden yola çıkarak kuşların ayrı ayrı dağıtılması şeklinde anlayanlar neden İbrahim as ın putları parçalamadan ayrı ayrı yerlere koyduğu söylemezler, tabikisöylemyemezler ayet putların parçalandığını anlatmaktadır, öyleyse bakara s. 260. ayeti ile enbiya s. 58. ayeti arasında bir paralellik kurup ayetin mesajını kur'an bütünlüğünde anlamaya gidilmemektedir?.
İslamoğlu hoca bu ayet ile ilgili gerekçe notunun 2. de , " Bununla hzibrahime söylenmek istenen hakikat zımmen şudur, "sen çağırınca terbiye ettğin kuşlar nasıl uçarak sana geliyorlarsa Allah'da RUHLARI ÇAĞIRDIĞINDA onlarda kuşlar gibi uçarak kendilerini terbiye eden rabbe varacaklar" demektedir .Kur'anın hiç bir ayeti insanı beden ve ruh şeklinde ikiye ayırmamasına rağmen sayın hocanın kabirlerden kalkanların beden ile değil "RUHLARI ÇAĞIRDIĞINDA" şeklindeki ifadesine uygun olarak beden olarak yeniden dirilişe inanıp inanmadığı sorusunu beraberinde getirmektedir. Sayın hoca eğer bedenen dirilişe inanıyorsa ki şahsen inandığını sanıyorum "ruhları çağırması" ifadesi çelişkili ve kur'ana uymayan bir ifadedir, çünkü kıyamet günü çağrılan insanlar etli kemikli olarka dirilerek çağrıya koşacaklardır.
Kur'anın ölümden sonraki yeniden dirilişi bakara s. 260. ayeti örneğinde ibrahim as gözü ile hem ona hemde bizlere aynelyakin olarak gösterilmesi ile ilgili olan bu ayet, bazı modernist mülahazalara kurban edilmeye çalışılarak kuşların ölmediği diri olarak salındığı gibi düşünceler etrafında ana mesajın kavranmasını güçlendirmiştir. İnsanı beden ve ruh olarak ikiye ayıran ve kur'andan onay almayan bazı düşünceler kabir azabı olgusunu yerleştirerek azab görenin beden değilde ruh olduğunu iddia etmişlerdir. Bazı islam düşünürlerinin bedenen dirilişi red etme noktasına getiren beden-ruh şeklindeki ayrımı islamoğlu hocanın gerekçe notunda görmemiz ve "ruhları çağırdığında" şeklinde bir ifadesi sayın hocanın bedenen diriliş konusunda çekinceleri olup olmadığı konusunda bizleri düşünceye sevketmiştir. Sayın hoca eğer bedenen dirilişe inanıyor ise "ruhları çağırması" ifadesi çelişkili bir ifadedir. İnsanda ruh diye bir olguya inanıyor ise ve ruhun kabirde azab görerek ölmediğine inanıyor ve diriliş olayının bu ruhla olacağına inanıyor ise sayın hoca ayır bir yanlışın içinde demektir.
Sayın hoca 3. nolu gerekçede ise şunları demektedir; " Öldükten sonra dirilmenin mahiyetin kavramak için nasıl bir zihni yöntem izlenmesi gerektiğini Hz ibrahim' in şahsında öğreten kur'an bu pasajda RUHLARIN DİRİLİŞİNDEN" insanın Allah için yaptığı eyemlerin dirilişine getiriyor."
3. nolu gerekçe bakara s. 261. ayeti ile ilgili olmasına rağmen 260. ayet ile bağlantı kurmakta ve 260. ayette anlatılan konunun ölümden sonra dirilişin mahiyetinin "ruhların dirilmesi" şeklinde olduğu iddiasını öne sürmektedir. Kur'ana aykırı olarak beden-ruh ayrımına giden islam düşünürleri ruhların hiçbir zaman ölmediğini iddia etmelerine rağmen sayın hoca "ruhların dirilmesi" ifadesini kullanarak ruhu öldürmesi çelişkili bir yanlıştır. Sayın hocanın yeniden dirilişin bedenen olduğunu düşündüğünü zannettiğimiz için "ruhun dirilişi" gibi bir deyim üzerinde tekrar düşünmesini tavsiye ediyoruz.
Sonuç olarak, ibrahim as üzerinden ölüm sonrası yeniden dirilişin muhkem bir anlatımı olan bu ayet gaybi bir haberi aynelyakin ile bizlere gösterilmesidir. Kuşların ibrahim as a koşarak gelmesi onların daha önce ölmüş bir halde dağa bırakılmış olması daha uygun bir anlam olması gerekir'ki, kur'anın ölümden sonra yeniden dirilişin gözle görülerek hakikat olduğunun gereçek olduğu bilinebilsin. Aksi takdirde kuşlar canlı olarak dağ başlarına bırakılarak çağırma ile geldiği şeklinde çıkarılan bir anlam, beden -ruh ayrımına gidilerek ruhun ölümsüzlüğü ve yeniden dirilişin bedenen olmayacağı düşüncesine delil olarak dahi getirilebilir'ki bu düşünce kur'an ile taban tabana zıt bir düşüncedir.
EN DOĞRUSUNU ALLAH CC BİLİR.
Bakara s. 260. ayeti ölümden sonra dirilişin ibrahim as üzerinden göz ile gösterilmesini anlatan bir ayet olması ile dikkat çekicidir.
"Ve iz kâleibrâhîmurabbîerinî keyfe tuhyilmevtâkâle e ve lemtu’minkâle belâ ve lâkin liyatmainne kalbî kâle fe huzerbeatenminettayri fe surhunneileykesummec’alalâkulli cebelin minhunnecuz’ensummed’uhunneye’tînekesa’yâ(sa’yen), va’lemennallâheazîzun hakîm(hakîmun) "
"Hani İbrahim: Rabbım, ölüleri nasıl dirilttiğini bana göster, deyince. İnanmıyor musun? demişti. O da: Hayır öyle değil, ama kalbim iyice mutmain olsun, demişti. Öyleyse dört çeşit kuş al; onları kendine alıştır, sonra her dağ başına onlardan birer parça koy. Sonra onları, çağır, koşarak sana gelirler. Ve bil ki şüphesiz Allah, Aziz'dir, Hakim'dir. "
Ayet ilk bakışta ibrahim as ile Allah cc arasında geçen bu konuşmanın sanki karşılıklı bir şekilde cereyan ettiği imajını vermektedir. Şura s. 51 .de "Allah bir insanla ancak vahiy suretiyle veya perde arkasından konuşur, yahut bir elçi gönderir; izniyle, dilediğini vahyeder. Doğrusu O yücedir, Hakim'dir."buyurularak Allah cc nin insan ile konuşmasının keyfiyeti hakkında verilen bilgiler içinde elçisiz olarak sadece musa as ile konuştuğuna şahid oluyoruz. 260. ayette bu konuşmanın nasıllığından ziyade konuşmada verilen mesaja odaklanmak gerektiğini düşünmekteyiz. Bir önceki 259. ayettede birebir cereyan ettiği imajı bir konuşmada ismi belirsiz bir kul ile yapılmakta olup orada yapılan konuşmanın konusuda ölümden sonra dirilişin aynelyakin olarak dünyada gösterilmesidir. Öyleyse ayeti okurken ibrahim as ile Allah cc nin konuşması keyfiyetinin değil ayetin verdiği mesajın öne çıkarılarak anlaşılması gerektiğini düşünmekteyiz.
İbrahim as ın "Rabbım, ölüleri nasıl dirilttiğini bana göster" şeklindeki isteğin ayet içindeki kuşların durumu ile ilgili bilgi vermesi açısından önemlidir. Bazı meallerde gördüğümüz şekli ile kuşların canlı olarak dağa salınması anlamında yapılan meallerin ibrahim as ın bu isteğinin doğrultusunda uygun olmadığını,uygun olan anlamın kuşların üzerinden yeniden dirilişin aynelyakin olarak gösterilmesi gereği kuşların önce ölmüş olmasıdır.
İbrahim as, bu isteğini ölümden sonra dirilmeye inandığını fakat kalbinin mutmain olması için böyle bir istekte bulunduğunu söyledikten sonra Allah cc ona 4 tane kuş alıp kendisine alıştırmasını emrediyor. "fesurhünne" kelimesi, bizlere bu kelimenin kullanıldığı diğer ayetleri gördüğümüz zaman ölülerin diriltilmesi ile ilgili olarak kullanılan "sur" kelimesi ile aynı olduğu görülecektir.
Kıyamet saati ile ilgili anlatımlara bakacak olursak sura üfürülerek herkesin bir araya getirileceği haberi bir çok ayette bizlere bildirilmekte olup sura üfürülmesi müteşabih bir anlatımdır. 260. ayette kuşlar için kullanılan "fesurhünne" kelimeside kıyamet saati ile ilgili olarak anlatılan ayetlerin muhkem bir açılım ayetidir şöyleki:
Kuşların kendine alıştırılmasından kastedilen onların alışmış oldukları çağırıcının dışında kimsenin çağrısına kulak asmadan çağrısına uymak zorunda oldukları kişinin çağrısına icabet etmeleri olup bu tür anlatımlar kıyamet saati ile ile ilgili olarakda anlatılmaktadır.
-----050.041.42 Bir çağırıcının yakın bir yerden çağıracağı güne kulak ver. O gün insanlar bu sesi gerçekten işiteceklerdir. İşte bu, çıkış günüdür.
-----054.006.7.8Öyleyse onlardan yüz çevir; çağıran, görülmemiş ve tanınmamış bir şeye çağırdığı gün;Sanki etrafa yayılmış çekirge sürüsü gibi bakışları perişan (utançtan yere bakar) bir halde ve dâvetçiye koşarak kabirlerden çıkarlar. O esnada kâfirler: Bu, çok çetin bir gündür! derler.
-----020.108 O gün, hiçbir tarafa sapmadan o davetçiye (Sûr'a üfleyenin çağrısına) uyarlar. Öyleki, Rahmân'ın heybetinden sesler kısılmıştır. Artık bir fısıltıdan başka hiçbir şey işitemezsin.
Kıyamet günü çağırıcının sura üfürerek yapacak olduğu çağrının bir benzeri ibrahim as ın kuşları çağırarak o kuşların ibrahim as a alışmış olmları hasebiyle direk ona gelmeleri bizlerin kıyamet günündeki ahvalimizin muhkem bir anlatımıdır.
-----006.073 Gökleri ve yeri gerçekle yaratan O'dur ki «Ol» dediği gün (an) hemen olur; sözü gerçektir. Sura üfleneceği gün hükümranlık O'nundur. Görülmeyeni de görüleni de bilir. O Hakim'dir, haberdardır.
-----018.099 Biz o gün onları bırakırız, dalgalar halinde birbirlerine girerler. Sura üflenince hepsini bir araya toplarız.
-----020.102 Sura üflendiği gün, işte o gün, suçluları gözleri korkudan göğermiş olarak toplarız.
-----023.101 Sura üflendiği zaman, o gün, aralarındaki soy yakınlığı fayda vermez ve birbirlerine de birşey soramazlar.
-----027.087 Sura üfürüldüğü gün, Allah'ın diledikleri bir yana, göklerde olanlar da yerde olanlar da, korku içinde kalırlar. Hepsi Allah'a boyunları bükülmüş olarak gelirler.
-----036.051 Sura üflenince, kabirlerinden Rablerine koşarak çıkarlar.
-----039.068 Sura üflenince, Allah'ın dilediği bir yana, göklerde olanlar, yerde olanlar hepsi düşüp ölür. Sonra Sura bir daha üflenince hemen ayağa kalkıp bakışır dururlar.
-----050.020 Sura üfürülür. İşte bu geleceği söz verilen gündür.
-----069.013-4 Vaktâ ki Sûr'a bir üfürülme ile üfürülmüş olur. Ve yer ve dağlar yerlerinden kaldırılmış ve birbirine bir çarpışla çarpmış, darmadağın olmuş bulunur.
-----078.018 Sur'a üfürüleceği gün, artık siz dalga dalga geleceksiniz.
Ayette "sana koşarak gelirler" cümlesi üzerindede biraz durmak gerekmektedir. Klasik tefsirlere bktığımızzamak "kuşların koşarak gelmesi" üzerinde yorum yapan tefsirciler mesajın içeriğinden uzaklaşarak kuşların cinsi üzerinde yorumlar yapmışlar ibrahim as ın kuşlarının cinsi üzerinde derin ve ilmi!! müzakerelere girişerek tavuk,devekuşu gibi yürüyen kuş cinslerinden hangisi olabileceğini konuşarak sayfaları doldurmuşlardır.
Ayetin mesajı gereği ayet içinde geçen "sa'yen" kelimesinin kıyamet günü ahvali ile ilgili kullanımlarına bakacak olursak kuşların koşarak gelmeleri ile insanların koşarak gelmeleri ve amellerinin karşılığını görmeleri arasındaki bağ aynı kelime olan "saa" kelimesinin kullanımında görülecektir.
-----017.019 Ahireti isteyip, inanmış olarak onun için gerekli çalışmada bulunan kimselerin, işte onların çalışmaları(sa'yuhum) şükre değer.
-----053.039 İnsan ancak çalıştığına erişir.(sa a)
-----053.040 Onun çalışması şüphesiz görülecektir.(sa'yuhum)
-----079.035 O insanın neye koştuğunu(sa a) anlıyacağı gün.
-----020.015 Herkes işlediğinin (tes'a) karşılığını görsün diye, zamanını gizli tuttuğum kıyamet mutlaka gelecektir.
-----076.022 «İşte bu sizin işlediklerinizin(sa'yukum) karşılığıdır, çalışmalarınız şükre değer» denir.
-----092.004 Doğrusu sizin çalışmalarınız (sa'yukum) çeşitlidir.
-----021.094 İnanmış olarak yararlı iş işleyenin ameli (sa'yihi)inkar edilmeyecektir. Biz onu yazmaktayız.
Bakara s. 260. ayetinde geçen "sa'yen" - "sur"- "da'a" kelimelerinin kıyamet saati ile ilgili kullanımları ile bağını kuracak olursak ibrahim as ın kuşları alıştırarak sonra onları çağırması kıyamet günü insanların yeniden diriltilerek çağrılmasının muhkem bir anlatımıdır.
Şimdi geldi o kuşların dağlara ölümü yoksa dirimi bırakıldıkları konusuna, bazı meallerde kuşların ölü olarak değilde diri olarak dağa bırakıldıkları şeklinde yapılan meallere katılmadığımızı hatta bu şekilde yapılan meallerin ayetteki verilmek istenen mesajı anlamadan birazda hayvanseverlik! tarafı ağır basan bir anlayış içinde yapılmış olduğunu düşünüyoruz.
"sonra her dağ başına onlardan birer parça koy" cümlesinde geçen "cüz'en" kelimesi , "bir nesnenin bütününü oluşturan parçalar" anlamında olup kuşların cüz haline getirildiği zaman onların diri kalması nasıl mümkün olabilir? . Ayetin mesajı ölümden sonra dirilişin dünya gözü ile ibrahim as üzerinden gösterilmesi olduğuna göre kuşların ölmeden diri olarak dağlara salındığını iddia etmek doğru bir iddia değildir.
Muhammed esed ve mustafaislamoğlunun bu şekilde yaptıkları mealden bir örnek vererek mealdeki hatayıda göstermek istiyoruz.
Muhammed esed meali:
Hani İbrahim, "Ey Rabbim! Ölüye nasıl hayat verdiğini bana göster!" demişti. O da, "Yoksa inancın yok mu?" diye sormuştu. (İbrahim) cevap vermişti: "Hayır, ama (görmeme izin ver) ki kalbim tamamen mutmain olsun." "Öyleyse" demişti Allah, "Dört kuş al ve onlara sana itaat etmeyi öğret; sonra onları (etrafındaki) her tepeye ayrı ayrı sal; sonra da çağır: uçarak sana gelecekler. Bil ki Allah her şeye kadirdir, hikmet sahibidir."
Mustafa islamoğlu meali :
Hani ibrahimdemiştiki , rabbim ölüyü nasıl dirlittiğini bana göster. O
da yoksa inanmadınmı ?diye sordu. Cevap verdi ,hayır fakat fakat kalbim mutmain olsun diye. O
da o halde dört kuş al onları kendine (itaate) alıştır., bunun ardından onları ayrı ayrı bir tepeye sal onları çağır uçarak sana gelecekler. iyibil'ki Allah her işinde mükemmmeldir, her işinde tam isabet edendir.
Her iki mealde birbirinin aynı şekilde yapıldığı görülüyor. "sa'yen" kelimesini "uçarak" şeklinde çevirmeleri bu kelimenin kıyamet günü ile ilgili kullanımları arasındaki bağı hesaba katmadan sadece kuşun uçması gerektiği mantığı içinde yapılmış bir meal olduğu göze çarpmaktadır.
"onları ayrı ayrı bir tepeye sal" şeklinde meal verilen cümlenin metni "summec’alalâkulli cebelin minhunnecuz’en" dir. Cüz kelimesinin anlamı bütünün bir parçası olduğuna göre "onları ayrı ayrı bir tepeye sal" olarak verdiği anlamdan kastettiği kuşların ayrı ayrı olarak canlı olarak salınması şeklinde verdiği anlam cüz kelimesini 4 kuşu bütün sayarak birer birer tepeye sal anlamını verdiğini gösterirki cüz kelimesi bir kuşun parçası olmasını gerektirmektedir, ancak islamoğlu hoca kuşların öldürülmesine gönlünün razı olmayarak! onları canlı dağa salınması gerektiğini düşünmüş olacakki bu şekilde bir anlamı tercih etmektedir.
"Cüz" kelimesinin nasıl bir anlama geldiğini yine bize atamız İbrahim as ın kıssasının anlatıldığı enbiya s. 58. ayeti anlatmaktadır.
Fe cealehumcuzâzen illâ kebîrenlehumleallehumileyhiyerciûn
"Derken onları parça parça etti, ancak bir büyüklerini bıraktı ki belki ona müracaat ederler."
İbrahim as ın kavminin putlarını kırmasını anlatan bu ayetteki "cuzazen" (cüzler) kelimesi putların kırılarak parçalanmasını ifade etmektedir. Bakara s. 260. ayetinin mesajını kur'an bütünlüğünde anlamak için enbiya s. 58. ayetindeki putların cüzlere ayrılması ile kuşların cüzlere ayrılmasını birlikte düşünerek kuşların nasıl cüzlere ayrılmış olduklarını öğrenmek mümkündür. İbrahim as putları kırarak cüzlere nasıl ayırdıysa kuşlarıda parçalayarak cüzlere öyle ayırmıştır. Bakara s. 260. ayet mealini "cüz" kelimesinden yola çıkarak kuşların ayrı ayrı dağıtılması şeklinde anlayanlar neden İbrahim as ın putları parçalamadan ayrı ayrı yerlere koyduğu söylemezler, tabikisöylemyemezler ayet putların parçalandığını anlatmaktadır, öyleyse bakara s. 260. ayeti ile enbiya s. 58. ayeti arasında bir paralellik kurup ayetin mesajını kur'an bütünlüğünde anlamaya gidilmemektedir?.
İslamoğlu hoca bu ayet ile ilgili gerekçe notunun 2. de , " Bununla hzibrahime söylenmek istenen hakikat zımmen şudur, "sen çağırınca terbiye ettğin kuşlar nasıl uçarak sana geliyorlarsa Allah'da RUHLARI ÇAĞIRDIĞINDA onlarda kuşlar gibi uçarak kendilerini terbiye eden rabbe varacaklar" demektedir .Kur'anın hiç bir ayeti insanı beden ve ruh şeklinde ikiye ayırmamasına rağmen sayın hocanın kabirlerden kalkanların beden ile değil "RUHLARI ÇAĞIRDIĞINDA" şeklindeki ifadesine uygun olarak beden olarak yeniden dirilişe inanıp inanmadığı sorusunu beraberinde getirmektedir. Sayın hoca eğer bedenen dirilişe inanıyorsa ki şahsen inandığını sanıyorum "ruhları çağırması" ifadesi çelişkili ve kur'ana uymayan bir ifadedir, çünkü kıyamet günü çağrılan insanlar etli kemikli olarka dirilerek çağrıya koşacaklardır.
Kur'anın ölümden sonraki yeniden dirilişi bakara s. 260. ayeti örneğinde ibrahim as gözü ile hem ona hemde bizlere aynelyakin olarak gösterilmesi ile ilgili olan bu ayet, bazı modernist mülahazalara kurban edilmeye çalışılarak kuşların ölmediği diri olarak salındığı gibi düşünceler etrafında ana mesajın kavranmasını güçlendirmiştir. İnsanı beden ve ruh olarak ikiye ayıran ve kur'andan onay almayan bazı düşünceler kabir azabı olgusunu yerleştirerek azab görenin beden değilde ruh olduğunu iddia etmişlerdir. Bazı islam düşünürlerinin bedenen dirilişi red etme noktasına getiren beden-ruh şeklindeki ayrımı islamoğlu hocanın gerekçe notunda görmemiz ve "ruhları çağırdığında" şeklinde bir ifadesi sayın hocanın bedenen diriliş konusunda çekinceleri olup olmadığı konusunda bizleri düşünceye sevketmiştir. Sayın hoca eğer bedenen dirilişe inanıyor ise "ruhları çağırması" ifadesi çelişkili bir ifadedir. İnsanda ruh diye bir olguya inanıyor ise ve ruhun kabirde azab görerek ölmediğine inanıyor ve diriliş olayının bu ruhla olacağına inanıyor ise sayın hoca ayır bir yanlışın içinde demektir.
Sayın hoca 3. nolu gerekçede ise şunları demektedir; " Öldükten sonra dirilmenin mahiyetin kavramak için nasıl bir zihni yöntem izlenmesi gerektiğini Hz ibrahim' in şahsında öğreten kur'an bu pasajda RUHLARIN DİRİLİŞİNDEN" insanın Allah için yaptığı eyemlerin dirilişine getiriyor."
3. nolu gerekçe bakara s. 261. ayeti ile ilgili olmasına rağmen 260. ayet ile bağlantı kurmakta ve 260. ayette anlatılan konunun ölümden sonra dirilişin mahiyetinin "ruhların dirilmesi" şeklinde olduğu iddiasını öne sürmektedir. Kur'ana aykırı olarak beden-ruh ayrımına giden islam düşünürleri ruhların hiçbir zaman ölmediğini iddia etmelerine rağmen sayın hoca "ruhların dirilmesi" ifadesini kullanarak ruhu öldürmesi çelişkili bir yanlıştır. Sayın hocanın yeniden dirilişin bedenen olduğunu düşündüğünü zannettiğimiz için "ruhun dirilişi" gibi bir deyim üzerinde tekrar düşünmesini tavsiye ediyoruz.
Sonuç olarak, ibrahim as üzerinden ölüm sonrası yeniden dirilişin muhkem bir anlatımı olan bu ayet gaybi bir haberi aynelyakin ile bizlere gösterilmesidir. Kuşların ibrahim as a koşarak gelmesi onların daha önce ölmüş bir halde dağa bırakılmış olması daha uygun bir anlam olması gerekir'ki, kur'anın ölümden sonra yeniden dirilişin gözle görülerek hakikat olduğunun gereçek olduğu bilinebilsin. Aksi takdirde kuşlar canlı olarak dağ başlarına bırakılarak çağırma ile geldiği şeklinde çıkarılan bir anlam, beden -ruh ayrımına gidilerek ruhun ölümsüzlüğü ve yeniden dirilişin bedenen olmayacağı düşüncesine delil olarak dahi getirilebilir'ki bu düşünce kur'an ile taban tabana zıt bir düşüncedir.
EN DOĞRUSUNU ALLAH CC BİLİR.
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)