Arapça orjinal metni, أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ خَرَجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ وَهُمْ أُلُوفٌ حَذَرَ الْمَوْتِ فَقَالَ لَهُمُ اللَّهُ مُوتُوا ثُمَّ أَحْيَاهُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَشْكُرُونَ olan, Türkçeye yapılan çevirileri ise, "Binlerce oldukları halde, ölüm korkusundan dolayı yurtlarından çıkanları görmedin mi? Allah onlara «Ölün!» dedi. Sonra onları diriltti.
Şüphesiz Allah insanlara karşı lütufkârdır. Lâkin insanların çoğu şükretmez." olarak yapılan Bakara s. 243. ayeti, içinde Ölüm ve Diriliş kelimelerini barındırmasından dolayı, bu kelimelerin hakiki anlama mı, yoksa mecazi anlama mı sahip oldukları konusunda üzerinde düşünülmesi gereken bir ayettir.
Bu ayeti okuyan bir kimse, ayet içinde geçen ölüm ve dirilişin keyfiyetini merak edecek, bu olayın nasıl gerçekleştiği konusundaki sorularına cevap arayacaktır.
Bu ayet ile ilgili tefsirlere bakıldığında, Ölüm ve Diriliş kelimelerinin hakiki anlamlara sahip olduğu şeklindeki yorumlar ağırlık kazanmakta, fakat bu ayeti tek bir ayet olarak okuyup anlamaya çalışmak yerine, devam eden ayetlerde anlatılan Talut kıssası ile birlikte bütüncül olarak okuduğumuzda, bu kelimelerin hakiki anlamdan ziyade, mecazi bir anlam taşıdığı görülecektir.
[002.246] Musa'dan sonra, Benî İsrail'den ileri gelen kimseleri görmedin
mi? Nebilerinden birine: «Bize bir hükümdar gönder ki (onun
komutasında) Allah yolunda savaşalım» demişlerdi. «Ya size savaş yazılır da
savaşmazsanız?» dedi. «Yurtlarımızdan çıkarılmış, çocuklarımızdan
uzaklaştırılmış olduğumuz halde Allah yolunda neden savaşmayalım?» dediler.
Kendilerine savaş yazılınca, içlerinden pek azı hariç, geri dönüp kaçtılar.
Allah zalimleri iyi bilir.
Bakara s. 243. ayetinde geçen, binlerce oldukları halde ölüm korkusu ile yurtlarından çıkanları, 246. ayet ile birleştirerek okuduğumuzda, binlerce kişinin yurtlarından çıkma sebebinin, düşmanlarının onlara karşı galip gelmesi neticesinde olduğunu görmekteyiz. 243. ayette onların bu durumları Ölüm olarak tasvir edilmektedir. Talut kıssasını okuduğumuzda ise, İsrailoğullarının Talut'un komutası altında Calut ve ordusuna karşı savaşarak, yeniden yurtlarına döndüklerini görmekteyiz. Talut'un komutası altında Calut ve ordusuna karşı savaşarak galip gelen İsrailoğullarının yurtlarına geri dönmesi ise Diriliş, yani yeniden hayata dönüşleri olarak tasvir edilmektedir.
243. ayeti Talut kıssası ile bağlantılı okuduğumuzda, ayet içinde geçen Ölüm kelimesini Esaret, Diriliş kelimesini ise Özgürlük ile eşitlemenin daha isabetli bir yaklaşım olduğu kanaatindeyiz.
Bakara s. 243. ayetinde topluluğun adının zikredilmemiş olmasına rağmen, bu topluluğun İsrailoğulları olması, ilerleyen ayetler ile bağını kurmaya çalıştığımızda daha muhtemel olduğu görülmektedir. Fakat ayetlerin daha önemli tarafı ise, olayın sadece tek bir topluluğu değil, geçmiş ve gelecek olan bütün toplumları ilgilendirmesidir. Çünkü ayetler, düşmanları tarafından esaret altına alınan bir topluluğun özgürlüklerine nasıl kavuşabileceğini, yaşanmış bir örnek olarak İsrailoğullarının başlarından geçen bir olay üzerinden anlatmaktadır. Bu kıssa aynı zamanda, tüm zamanlarda bu durum ile karşılaşacak olan topluluklara bir mesaj vermektedir.
Bütüncül bir okuma sonucunda Bakara s. 243. ayetinin, Talut kıssasının sonuç ayeti olduğu görülmektedir. Ayet içinde geçen Ölüm ve Diriliş kelimelerinin ise bu bağlamada mecazi bir anlama sahip olduğu daha isabetli bir yaklaşım olacaktır.
Bakara s. 243. ayetine verilecek olan anlamın, Talut kıssası dikkate alınmak sureti ile yapılmaya çalışılması, ayet içinde geçen Ölüm ve Diriliş kelimelerinin üzerinden verilmek istenilen mesajın daha net anlaşılmasını sağlayacaktır.
Bu ayet ile ilgili olarak bizim yapmaya çalıştığımız anlam çalışması şu şekildedir:
Bakara s. 243- Binlerce kişilik kalabalık topluluk olmalarına rağmen (düşmanları ile savaşmanın verdiği) ölüm korkusu ile yerlerinden yurtlarından çıkanları görmedin mi?. (Düşmanları ile savaşmaktan korkmalarından dolayı yerleri yurtları istila edilerek zelil duruma düştükleri için) Allah onlara Ölün * dedi, sonra onları (düşmanlarına karşı galip getirmek sureti ile yeniden kaybettikleri yurtlarını geri kazandırarak) hayata döndürdü. Allah insanlara lütufkar olmasına rağmen, insanların çoğu buna karşı nankörce davranırlar.
(*) Buradaki Ölün emri, hakiki anlamda bir ölüm değil toplumların düşman istilası karşısında maruz kaldıkları zelil durumu tasvir eden mecazi anlamda bir kullanımdır. Çünkü devamında gelen Talut kıssasındaki hayata döndürülme işlemi de aynı şekilde mecazi anlam taşımaktadır.
Sonuç olarak: Düşmanları tarafından galebe çalınarak yerlerinden ve yurtlarında çıkarılmak sureti ile esaret altına alınan yani ölen bir topluluğun özgürlüğüne kavuşmasının, yani dirilmesinin yegane yolu, düşmanlarına karşı savaşarak galip gelmek sureti ile olacaktır. Esaretin ölüm ile eşitlendiğini dikkate aldığımızda, bugün İslam coğrafyasının bazı bölgelerinin işgal altında olmasının ne kadar acı bir durum olduğu da ortaya çıkacak, bu esaretten kurtuluşun Kur'an'da verilen reçetesi ise, tatbik edilecek günleri beklemektedir.
EN DOĞRUSUNU ALLAH (C.C) BİLİR.
sonra etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
sonra etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
4 Haziran 2018 Pazartesi
12 Şubat 2018 Pazartesi
Bakara s. 55. 56. Ayetleri: İsrailoğulları Allah'ı Görmek İsteyince Öldürüldükten Sonra Diriltildiler mi?
Bakara suresi içinde geçen İsrailoğulları ile ilgili anlatımlarda, onların Allah'ı açıkça görmek istedikleri, ve bu istekleri sonucunda başlarına gelenler anlatılmaktadır. Yazımızda onların bu istekleri sonucunda başlarına gelen olayın anlatıldığı ayetlerde geçen bazı kelimeler üzerinde durarak, o kelimelerin anlamını tespit etmeye çalışacağız.
وَإِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسَىٰ لَنْ نُؤْمِنَ لَكَ حَتَّىٰ نَرَى اللَّهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْكُمُ الصَّاعِقَةُ وَأَنْتُمْ تَنْظُرُونَ
ثُمَّ بَعَثْنَاكُمْ مِنْ بَعْدِ مَوْتِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ
Arapça orjinal metinlerini verdiğimiz ayetler, Bakara s. 55. ve 56. ayetleri olup, Türkçe meallerde bu ayetler, ağırlıklı olarak şu şekilde anlamlandırılmaktadır.
[002.055] Hani bir zamanlar «Ey Musa biz Allah'ı açıkça görmedikçe senin sözünle asla inanmayacağız.» demiştiniz de bunun üzerine sizi yıldırım çarpmıştı ve siz de bakakalmıştınız
[002.056] Ölümünüzden sonra, şükredesiniz diye sizi tekrar diriltmiştik.
Bu ayetleri okuduğumuz zaman, Musa (a.s) dan kendilerine Allah'ı göstermelerini isteyen İsrailoğullarının öldüğü, ölümlerinin ardından yeniden diriltildiği anlaşılmaktadır. Fakat bir çok kimsenin aklına bu ölüm ve yeniden dirilmenin gerçek anlamda bir ölüm ve yeniden diriliş mi, yoksa mecazi anlamda bir ölüm ve diriliş mi olduğu sorusu takılmakta, ve bu sorunun cevabı aranmaktadır.
Öncelikle Kur'an içinde geçen bir kelime veya anlatımın mecaza hamledilebilmesi için, o kelime veya anlatılan olayın hakiki anlama sahip bir kelime veya olay olmasında bir takım soru işaretleri ve problemler olması gerekmektedir ki, kelime veya olay hakiki anlama değil, mecazi anlama hamledilebilsin. Yani Kur'an içindeki bir kelime veya olayın ilk anlamı, hakiki bir anlama sahip olmasıdır.
Öncelikle 55. ayet içinde geçen ve İsrailoğullarının Allah'ı görmek istemelerinin sonucunda karşılaştıkları olayı anlatan Essaika kelimesi üzerinde durulması ve bu kelimenin Kur'an içindeki anlam alanının dikkate alınması gerektiğini düşünmekteyiz.
Saika; Bir nesnenin yere düşmesi sonucunda ortaya çıkan ses anlamına gelmektedir. Saikanın sonucu ortaya çıkan 1- Azap, 2- Ölüm, 3- Ateş, 4- baygınlık, bu kelimenin Kur'an içinde geçtiği ayetlerde görülebilir.
[039.068] Sûr'a üfürüldü; böylece Allah'ın diledikleri dışında, göklerde ve yerde olanlar çarpılıp-yıkılıverdi(fesaika). Sonra bir daha ona üfürüldü, artık onlar ayağa kalkmış durumda gözetiyorlar.
[052.045] Öyleyse sen onları kendisinde (en dayanılmaz azabla) çarpılacakları (yus'ekune)günlerine kavuşuncaya kadar bırak.
[004.153] Ehl-i kitap senden, kendilerine gökten bir kitap indirmeni istiyor. Onlar Musa'dan, bunun daha büyüğünü istemişler de, «Bize Allah'ı apaçık göster» demişlerdi. Zulümleri sebebiyle hemen onları yıldırım çarptı(essaikatü).Bilâhare kendilerine açık deliller geldikten sonra buzağıyı (tanrı) edindiler. Biz bunu da affettik. Ve Musa'ya apaçık delil (ve yetki) verdik.
[041.013] Eğer yüz çevirirlerse onlara de ki: «İşte sizi, Ad ve Semud'un başına gelen yıldırıma(essaikatü) benzer bir azap ile uyardım.»
[041.017] Semûd'a gelince onlara doğru yolu gösterdik, ama onlar körlüğü doğru yola tercih ettiler. Böylece yapmakta oldukları kötülükler yüzünden alçaltıcı azabın yıldırımı(essaikatü) onları çarptı.
[051.044] Onlar Rablerinin buyruğundan çıkmışlardı; bunun üzerine kendilerini gözleri göre göre yıldırım(essaikatü) çarptı.
[002.019] Bir kısmı da, karanlıklarda, gök gürlemeleri ve şimşek arasında gökten boşanan sağanağa tutulup, yıldırımlardan(essevaika) ölmek korkusu ile parmaklarını kulaklarına tıkayan kimseye benzer.
[013.013] O'nu, gök gürlemesi hamd ile, melekler de korkularından tesbih ederler. Onlar pek kuvvetli olan Allah hakkında çekişirken, O, yıldırımları(essevaika) gönderir de onlarla dilediğini çarpar.
[007.143] Musa, tayin ettiğimiz vakitte gelip Rabbi onunla konuşunca, Musa: «Rabbim! Bana Kendini göster, Sana bakayım» dedi. Allah: «Sen Beni göremezsin ama dağa bak, eğer o yerinde kalırsa sen de Beni göreceksin» buyurdu. Rabbi dağa tecelli edince onu yerle bir etti ve Musa da baygın düştü(saikan); ayağa kalkınca «Yarabbi, münezzehsin, Sana tevbe ettim, ben inananların ilkiyim» dedi.
Araf s. 143. ayetinde Bakara suresinde geçen olayın bir benzeri geçmektedir. Bakara suresinde geçen olayda Allah'ı görmek isteyenler İsrailoğulları iken, Araf s. 143. ayetinde ise Musa (a.s) dır. Ayetlerde geçen ortak kelime Saika olup, bu kelimenin Bakara s. 56. ayetinde hangi anlama gelebileceğini, Araf s. 143. ayetinden anlamak mümkündür.
Araf s. 143. ayetinde Allah'ı görmek isteyen Musa (a.s) ın başına gelen olayın ardından gelen Felemma efaka (ayağa kalkınca) kelimesi, Bakara s. 55. ayetinde geçen Essaika kelimesinin Ölmek anlamına gelemeyeceğini göstermektedir. Bu kelime, yürüyen bir kimse için kullanılan bir kelime olup, saikanın baygınlık geçirmek şeklinde bir anlamına geldiğini göstermektedir.
Kur'an'da Mevt kelimesinin geçtiği geçtiği her yerde kelimenin hakiki anlamda kullanılmayarak, mecazi anlamda kullanılmış olduğunu da dikkate almak gerekmektedir.
[002.243] Binlerce kişinin memleketlerinden ölüm korkusuyla çıktıklarını görmedin mi? Allah onlara «Ölün» dedi. Sonra onları diriltti. Allah insanlara bol nimet verir, fakat insanların çoğu şükretmezler.
[002.164] Göklerin ve yerin yaratılmasında, gece ile gündüzün birbiri ardınca gelmesinde, insanlara yararlı şeylerle denizde süzülen gemilerde, Allah'ın gökten indirip yeri ölümünden sonra dirilttiği suda, her türlü canlıyı orada yaymasında, rüzgarları ve yerle gök arasında emre amade duran bulutları döndürmesinde, düşünen kimseler için deliller vardır.
Bakara s. 56. ayetinde geçen Bease kelimesi; Bir şeyi kaldırmak, harekete geçirmek ve göndermek anlamına gelmektedir. Kelimenin ölümden sonra yeniden diriliş anlamına gelen kullanımları olsa da, geçtiği bütün ayetlerde bu anlama geldiğini söylemek mümkün değildir.
[018.012] Sonra da iki guruptan hangisinin kaldıkları müddeti daha iyi hesap edeceğini görelim diye onları uyandırdık (baasnahüm).
[006.060] Geceleyin sizi ölü gibi uyutan, gündüzün yaptıklarınızı bilen, mukadder olan hayat süreniz doluncaya kadar gündüzleri sizi tekrar kaldıran(yeb'asüküm) O'dur. Sonra dönüşünüz O'nadır, işlediklerinizi size bildirecektir.
Bakara s. 55. ayetinde geçen Essaika kelimesinin ölüm değil, baygınlık anlamına gelmiş olmasının daha muhtemel olduğunu, Araf s. 143. ayetinde aynı durumun Musa (a.s) ın başından geçtikten sonraki halinin anlatıldığı Efaka kelimesini dikkate alarak anlamak mümkündür.
Bakara s. 56. ayetinde geçen ثُمَّ بَعَثْنَاكُمْ مِنْ بَعْدِ مَوْتِكُمْ cümlesini anlayabilmek daha da kolaylaşacaktır. İsrailoğullarının Allah'ı görmek istemelerinin karşılığı olan Essaika kelimesi ile ifade edilen durumlarının, hakiki anlamda bir ölüm olmadığı anlaşılmaktadır. Öyleyse onların bu durumlarını Baygınlık veya Derin uyku hali olarak ifade etmek mümkündür. Bease kelimesini ise bu halden uyanmak olarak anladığımızda, ilgili ayetleri anlamak ve meal vermek daha kolaylaşacaktır.
Tetkik etme imkanı bulduğumuz Türkçe meallerde Bakara s. 56. ayetine bu doğrultuda anlam verenler bulunmaktadır. Bakara s. 55. ve 56. ayetleri için bizim yapmaya çalıştığımız ayet meali şöyledir;
Bakara s. 55- Bir zaman Musa'ya, "Ey Musa Allah'ı apaçık görünceye kadar sana asla iman etmeyeceğiz" demiştiniz de,(bu isteğinizden ötürü) gözleriniz göre göre sizi yıldırım çarpmıştı.
Bakara s. 56- (Allah'ı görmek istemenizden dolayı uğradığınız) yıldırım çarpmasının verdiği baygınlığın etkisinden şükretmeniz için, sizi yine ayağa kaldırmıştık.
وَإِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسَىٰ لَنْ نُؤْمِنَ لَكَ حَتَّىٰ نَرَى اللَّهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْكُمُ الصَّاعِقَةُ وَأَنْتُمْ تَنْظُرُونَ
ثُمَّ بَعَثْنَاكُمْ مِنْ بَعْدِ مَوْتِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ
Arapça orjinal metinlerini verdiğimiz ayetler, Bakara s. 55. ve 56. ayetleri olup, Türkçe meallerde bu ayetler, ağırlıklı olarak şu şekilde anlamlandırılmaktadır.
[002.055] Hani bir zamanlar «Ey Musa biz Allah'ı açıkça görmedikçe senin sözünle asla inanmayacağız.» demiştiniz de bunun üzerine sizi yıldırım çarpmıştı ve siz de bakakalmıştınız
[002.056] Ölümünüzden sonra, şükredesiniz diye sizi tekrar diriltmiştik.
Bu ayetleri okuduğumuz zaman, Musa (a.s) dan kendilerine Allah'ı göstermelerini isteyen İsrailoğullarının öldüğü, ölümlerinin ardından yeniden diriltildiği anlaşılmaktadır. Fakat bir çok kimsenin aklına bu ölüm ve yeniden dirilmenin gerçek anlamda bir ölüm ve yeniden diriliş mi, yoksa mecazi anlamda bir ölüm ve diriliş mi olduğu sorusu takılmakta, ve bu sorunun cevabı aranmaktadır.
Öncelikle Kur'an içinde geçen bir kelime veya anlatımın mecaza hamledilebilmesi için, o kelime veya anlatılan olayın hakiki anlama sahip bir kelime veya olay olmasında bir takım soru işaretleri ve problemler olması gerekmektedir ki, kelime veya olay hakiki anlama değil, mecazi anlama hamledilebilsin. Yani Kur'an içindeki bir kelime veya olayın ilk anlamı, hakiki bir anlama sahip olmasıdır.
Öncelikle 55. ayet içinde geçen ve İsrailoğullarının Allah'ı görmek istemelerinin sonucunda karşılaştıkları olayı anlatan Essaika kelimesi üzerinde durulması ve bu kelimenin Kur'an içindeki anlam alanının dikkate alınması gerektiğini düşünmekteyiz.
Saika; Bir nesnenin yere düşmesi sonucunda ortaya çıkan ses anlamına gelmektedir. Saikanın sonucu ortaya çıkan 1- Azap, 2- Ölüm, 3- Ateş, 4- baygınlık, bu kelimenin Kur'an içinde geçtiği ayetlerde görülebilir.
[039.068] Sûr'a üfürüldü; böylece Allah'ın diledikleri dışında, göklerde ve yerde olanlar çarpılıp-yıkılıverdi(fesaika). Sonra bir daha ona üfürüldü, artık onlar ayağa kalkmış durumda gözetiyorlar.
[052.045] Öyleyse sen onları kendisinde (en dayanılmaz azabla) çarpılacakları (yus'ekune)günlerine kavuşuncaya kadar bırak.
[004.153] Ehl-i kitap senden, kendilerine gökten bir kitap indirmeni istiyor. Onlar Musa'dan, bunun daha büyüğünü istemişler de, «Bize Allah'ı apaçık göster» demişlerdi. Zulümleri sebebiyle hemen onları yıldırım çarptı(essaikatü).Bilâhare kendilerine açık deliller geldikten sonra buzağıyı (tanrı) edindiler. Biz bunu da affettik. Ve Musa'ya apaçık delil (ve yetki) verdik.
[041.013] Eğer yüz çevirirlerse onlara de ki: «İşte sizi, Ad ve Semud'un başına gelen yıldırıma(essaikatü) benzer bir azap ile uyardım.»
[041.017] Semûd'a gelince onlara doğru yolu gösterdik, ama onlar körlüğü doğru yola tercih ettiler. Böylece yapmakta oldukları kötülükler yüzünden alçaltıcı azabın yıldırımı(essaikatü) onları çarptı.
[051.044] Onlar Rablerinin buyruğundan çıkmışlardı; bunun üzerine kendilerini gözleri göre göre yıldırım(essaikatü) çarptı.
[002.019] Bir kısmı da, karanlıklarda, gök gürlemeleri ve şimşek arasında gökten boşanan sağanağa tutulup, yıldırımlardan(essevaika) ölmek korkusu ile parmaklarını kulaklarına tıkayan kimseye benzer.
[013.013] O'nu, gök gürlemesi hamd ile, melekler de korkularından tesbih ederler. Onlar pek kuvvetli olan Allah hakkında çekişirken, O, yıldırımları(essevaika) gönderir de onlarla dilediğini çarpar.
[007.143] Musa, tayin ettiğimiz vakitte gelip Rabbi onunla konuşunca, Musa: «Rabbim! Bana Kendini göster, Sana bakayım» dedi. Allah: «Sen Beni göremezsin ama dağa bak, eğer o yerinde kalırsa sen de Beni göreceksin» buyurdu. Rabbi dağa tecelli edince onu yerle bir etti ve Musa da baygın düştü(saikan); ayağa kalkınca «Yarabbi, münezzehsin, Sana tevbe ettim, ben inananların ilkiyim» dedi.
Araf s. 143. ayetinde Bakara suresinde geçen olayın bir benzeri geçmektedir. Bakara suresinde geçen olayda Allah'ı görmek isteyenler İsrailoğulları iken, Araf s. 143. ayetinde ise Musa (a.s) dır. Ayetlerde geçen ortak kelime Saika olup, bu kelimenin Bakara s. 56. ayetinde hangi anlama gelebileceğini, Araf s. 143. ayetinden anlamak mümkündür.
Araf s. 143. ayetinde Allah'ı görmek isteyen Musa (a.s) ın başına gelen olayın ardından gelen Felemma efaka (ayağa kalkınca) kelimesi, Bakara s. 55. ayetinde geçen Essaika kelimesinin Ölmek anlamına gelemeyeceğini göstermektedir. Bu kelime, yürüyen bir kimse için kullanılan bir kelime olup, saikanın baygınlık geçirmek şeklinde bir anlamına geldiğini göstermektedir.
Kur'an'da Mevt kelimesinin geçtiği geçtiği her yerde kelimenin hakiki anlamda kullanılmayarak, mecazi anlamda kullanılmış olduğunu da dikkate almak gerekmektedir.
[002.243] Binlerce kişinin memleketlerinden ölüm korkusuyla çıktıklarını görmedin mi? Allah onlara «Ölün» dedi. Sonra onları diriltti. Allah insanlara bol nimet verir, fakat insanların çoğu şükretmezler.
[002.164] Göklerin ve yerin yaratılmasında, gece ile gündüzün birbiri ardınca gelmesinde, insanlara yararlı şeylerle denizde süzülen gemilerde, Allah'ın gökten indirip yeri ölümünden sonra dirilttiği suda, her türlü canlıyı orada yaymasında, rüzgarları ve yerle gök arasında emre amade duran bulutları döndürmesinde, düşünen kimseler için deliller vardır.
Bakara s. 56. ayetinde geçen Bease kelimesi; Bir şeyi kaldırmak, harekete geçirmek ve göndermek anlamına gelmektedir. Kelimenin ölümden sonra yeniden diriliş anlamına gelen kullanımları olsa da, geçtiği bütün ayetlerde bu anlama geldiğini söylemek mümkün değildir.
[018.012] Sonra da iki guruptan hangisinin kaldıkları müddeti daha iyi hesap edeceğini görelim diye onları uyandırdık (baasnahüm).
[006.060] Geceleyin sizi ölü gibi uyutan, gündüzün yaptıklarınızı bilen, mukadder olan hayat süreniz doluncaya kadar gündüzleri sizi tekrar kaldıran(yeb'asüküm) O'dur. Sonra dönüşünüz O'nadır, işlediklerinizi size bildirecektir.
Bakara s. 55. ayetinde geçen Essaika kelimesinin ölüm değil, baygınlık anlamına gelmiş olmasının daha muhtemel olduğunu, Araf s. 143. ayetinde aynı durumun Musa (a.s) ın başından geçtikten sonraki halinin anlatıldığı Efaka kelimesini dikkate alarak anlamak mümkündür.
Bakara s. 56. ayetinde geçen ثُمَّ بَعَثْنَاكُمْ مِنْ بَعْدِ مَوْتِكُمْ cümlesini anlayabilmek daha da kolaylaşacaktır. İsrailoğullarının Allah'ı görmek istemelerinin karşılığı olan Essaika kelimesi ile ifade edilen durumlarının, hakiki anlamda bir ölüm olmadığı anlaşılmaktadır. Öyleyse onların bu durumlarını Baygınlık veya Derin uyku hali olarak ifade etmek mümkündür. Bease kelimesini ise bu halden uyanmak olarak anladığımızda, ilgili ayetleri anlamak ve meal vermek daha kolaylaşacaktır.
Tetkik etme imkanı bulduğumuz Türkçe meallerde Bakara s. 56. ayetine bu doğrultuda anlam verenler bulunmaktadır. Bakara s. 55. ve 56. ayetleri için bizim yapmaya çalıştığımız ayet meali şöyledir;
Bakara s. 55- Bir zaman Musa'ya, "Ey Musa Allah'ı apaçık görünceye kadar sana asla iman etmeyeceğiz" demiştiniz de,(bu isteğinizden ötürü) gözleriniz göre göre sizi yıldırım çarpmıştı.
Bakara s. 56- (Allah'ı görmek istemenizden dolayı uğradığınız) yıldırım çarpmasının verdiği baygınlığın etkisinden şükretmeniz için, sizi yine ayağa kaldırmıştık.
Sonuç olarak;Kur'an içinde bulunan kelimelerin ilk anlamlarının hakiki anlam olması asıl olandır. Ancak bazı durumlarda hakiki anlam yerine mecaz anlama da gelebilecek kelimeler bulunmaktadır. Bu kelimelerin mecaz olarak anlaşılma gereği, o kelimelerin hakiki anlam kazandıklarında bazı problemlerin ortaya çıkmasıdır.
Yazımıza konu etmeye çalıştığımız Bakara s. 55. ve 56. ayetlerinde geçen ve İsrailoğullarının Allah'ı görmek istemelerinin sonucunda başlarına gelen olayın ölüm ve diriliş olarak anlatılması, ilgili ayetler içinde bu kelimelerin hakiki anlama hamledilmesinin getirebileceği bazı müşkiller gözönüne alınarak, bu kelimelerin mecazi olarak anlaşılmasının daha doğru bir yaklaşım olacağını düşünmekteyiz.
EN DOĞRUSUNU ALLAH (C.C) BİLİR.
Yazımıza konu etmeye çalıştığımız Bakara s. 55. ve 56. ayetlerinde geçen ve İsrailoğullarının Allah'ı görmek istemelerinin sonucunda başlarına gelen olayın ölüm ve diriliş olarak anlatılması, ilgili ayetler içinde bu kelimelerin hakiki anlama hamledilmesinin getirebileceği bazı müşkiller gözönüne alınarak, bu kelimelerin mecazi olarak anlaşılmasının daha doğru bir yaklaşım olacağını düşünmekteyiz.
EN DOĞRUSUNU ALLAH (C.C) BİLİR.
20 Mart 2012 Salı
Kur'an Kıssalarında Ölümden Sonra Dirilişin Provaları
Kur'anın insanlara verdiği tek mesaj nedir ? diye sorulacak olsa cevabımız herhalde ölümden sonra tekrar diriliş olacaktır. Çünkü insan dünyada geçici bir hayat sürmekte olup asıl ebedi olan yurt ahirettir. Allah cc kullarına resulleri vasıtasıyla gönderdiği kitaplarla kullarını ahiret için dünyada salih ameller yapmalarını emretmiştir. Kur'an son vahiy olması itibari ile bu kitap'da kendisinden önceki gelen kitaplarda olduğu gibi insanları ebedi olan ahiret yurduna hazırlıklı olmaları için yalnız Allah cc den başkasına kulluk etmemeleri ile ilgili mesajları kapsamaktadır.
Ölümden sonra diriliş haberini getiren resuller bu haberi kavimlerine ulaştırdığı zaman alay ve inkarcı tavırlar ile karşı karşıya gelmişlerdir. "Biz öldüğümüz toprak olduğumuz zamanmı dirilecekmişiz", "bu çürümüş kemiklere kim hayat verecek" sözleri bu inkarcıların bizlere aktarılan sözleridir. Bu sözler tıpkı ataları gibi bugünkü inkarcıların ve kıyamete kadar gelecek diğer inkarcıların tekrarladıkları ve tekrarlayacakları sözlerdir.
Bilindiği üzere son vahiy olan kur'an kıssa yollu anlatım tarzı ile bizlere geçmişlerin örneklerini sergilemektedir, bu sergilemedeki amaç gelen vahyi kabul veya red edenlerin kendilerine uygun mesajı almaları ve vahyin yaşanırlılığı hakkında canlı örnekler sunmaktır. Muhammed sav öncesi gelen resullerin kavimleride bu resullerin getirdiği ölümden sonra diriliş haberini red etmişlerdir. Muhammed sav e indirilen kur'an daki bir kısım kıssa ve mesellerin ortak mesajı ölümden sonra dirilişin haberidir. Bu haber sadece yazılı ayet şeklinde değil "görsel ayet" dediğimiz canlı olarak muhataplarına göstermek sureti ile verilmiştir. "Ölümden sonra diriliş" haberine iman etmek gerçekten kabullenmesi zor bir haberdir. Bizler "teslim olanlar" dan olmamız hasebi ile bu habere hiç bir şekilde şüphe etmeden iman ettik. Bu haberin doğrulanması labaratuar şartlarında mümkün olan bir haber değildir. Rabbimiz kevni ayetlere işaret ederek "yağmur nasıl kuru bir toprağı ölümünden sonra diriltirse ölüleride böyle diriltir" mealindeki ayetlerde gören gözler için gerekli işaretleri göstermiştir.
Dolaylı olarak gösterilen ayetlerin yanında bazı kıssalarda bu haber dünya gözü ile muhataplarına gösterilmiş ve bu konuda şüpheye hiçbir şekilde şüpheye mahal bırakılmamıştır. Ancak kıssalarda verilen bu mesajlar " kıssa içinde dönüp dolaşmak" metodu ile okunduğu için " acaba olmuşmu?" şeklindeki sorularla, veya israilayyat ile doldurularak ana mesaj anlaşılamamıştır. Ölümde sonra dirilişin dünyadaki provası şeklinde anlaşıması mümkün olan ayetleri sıralayarak bu ayetler üzerinde bir tefekkür denemesi yapmaya çalışalım.
*****************************************
"Ya Musa! Allah'ı apaçık görmedikçe sana inanmayacağız» demiştiniz de gözleriniz göre göre sizi yıldırım çarpmıştı.Ölümünüzden sonra, şükredesiniz diye sizi tekrar diriltmiştik."Bakara suresi 55-56. ayetlerinde anlatılan bu olay israiloğullarının Allahı apaçık görmek istemeleri üzerine meydana gelmiş bir olaydır. Dikkat edersek burada iki yönlü bir mesaj verilmektedir. İsrailoğullarının bu isteklerinden önce musa as ın bu şekilde bir isteğinin olduğunu araf suresi 143. ayetinde görmekteyiz, musa as ın bu isteği geri çevrilmiş ve bu isteğinin yanlış olduğunu anlayan musa as tevbe etmişti. İnanan kalplere çok açık bir mesaj niteliği taşıyan Allah cc nin açıkça görülmesinin mümkün olmayacağı, maalesef islam itikadında bir tartışma konusu haline gelmiştir. Bakara s.55. ve 56. ayetlerde iki yönlü bir mesaj verildiğini belirtmiştik. ilk olarak Allah cc nin apaçık olarak görülmek istenmesine karşılık "ad" ve "semud" kavimlerinin helakına benzer bir helak ile (essaika 51/44) cezalandırılan israiloğulları yeniden diriltilmişlerdir. Allah cc nin apaçık bir gözle görülen bu kudreti israiloğullarının isteklerinin hem cezası hemde cevabı olarak anlaşılabilir. Bu helak neticesinde Allah cc nin gücü ve kudreti onu göz ile görmek isteyen israiloğullarına bir cevap olmuştur.Bize mesaj veren yönü ise onların yeniden diriltilmeleri kıyamet sonrası yeniden dirilişin dünya hayatındaki bir nevi provasının yapılarak kur'anın verdiği en önemli haberin yaşayanlar için yaşadıkları hayat içinde ibret almalarını sağlamasıdır.
*******************************************
"Yahut altı üstüne gelmiş bir kasabaya uğrayan kimseyi görmedin mi? «Allah burayı ölümünden sonra acaba nasıl diriltecek?» dedi. Bunun üzerine Allah onu yüz yıl ölü bıraktı, sonra diriltti, «Ne kadar kaldın?» dedi, «Bir gün veya bir günden az kaldım» dedi, «Hayır yüz yıl kaldın, yiyeceğine içeceğine bak, bozulmamış; eşeğine bak ve hem seni insanlar için bir ibret kılacağız, kemiklere bak, onları nasıl birleştirip, sonra onlara et giydiriyoruz» dedi; bu ona apaçık belli olunca, «Artık Allah'ın her şeye Kadir olduğuna inanmış bulunuyorum» dedi."
Bakara suresi 259. ayetinde bizlere herhangi bir şahıs bilgisi verilmeden helak olmuş bir kasabaya uğrayıp " burası nasıl dirilir?" şeklinde bir soru soran kişinin o kasabanın nasıl dirileceği o kulun üzerinden kur'an muhataplarına " görsel ayet" olarak gösterilmektedir. Klasik tefsir kitaplarında bu şahsın kimliği hakkında herhangi bir bilgi verilmemesine rağmen şahsın kimliği etrafında dönüp dolaşılmış verilmek istenen ana mesaj hatırlanmamıştır. Modernist anlayışta geleneksel anlayışın doğrultusunda giderek "kıssa içinde dönüp dolaşma" metodu ile bu olayın gerçek olup olmaması hakkında "bu insanla Allah nasıl konuşur?" , " sünnetullaha aykırıdır" gibi konuşmalarla kıssanın vermek mesajı öteleme yoluna gitmişlerdir. Burada asıl verilmek istenen mesaj yeniden diriliş hakkında herhangi bir şüphe içinde olan kişiye bu şüphesini izale etmeye yönelik bir mesajdır. O şahıs ayetin son cümlesi olan " «Artık Allah'ın her şeye Kadir olduğuna inanmış bulunuyorum" şeklindeki söz yerine "benim bu kadar ölü kalmam mümkün değil", " yiyecek içecek bozulmadan bu kadar durmaz sünnetulaha aykırıdır", " ölü bir eşek dünyada iken nasıl dirilir?" gibi itirazda bulunmadan teslim olmuştur. Bu kıssa veya meselden bizlerin alması gereken hisse, Alla cc nin " ölümden sonra diriliş" iddiasının dünyada gösterilmiş bir ispatıdır.
"Biz bu olay olduğu zaman onların yanında değildikki bunun gerçekliliğini nasıl kabul edebiliriz?" şeklinde sorulabilecek bir soruya, kur'anın bize verdiği bir habere gözümüz ile şahidmişiz ve orada imişiz gibi iman etmemiz gerektiğini hatırlalatarak cevap verebiliriz. Kur'anın pek çok yerinde kıssalar ile ilgili bilgi verilirken , "sen bunlar olurken onların yanında değildin " mealinde ayetlerle karşılaşırız(12-102, 28-44-46) kur'anın verdiği bir haberi önceden bilmeyip onun haber vermesi sayesinde öğrenen muhammed sav ve biz o kitabın iman edenleri nasılki o haberlere iman ediyorsak sanki o yıkılmış kasabaya eşeği ile uğrayan adamın yanında imişiz gibi bu habere "aynel yakin" yani gözle görmüş gibi iman etmemiz gerekir. Yani bu ayeti okuyan her mü'min olayı gözü ile görüp yaşarcasına düşünüp o şekilde tefekkür etmelidir.
*****************************************
" İbrahim: «Rabbim! Ölüleri nasıl dirilttiğini bana göster» dediğinde, «İnanmıyor musun?» deyince de, «Hayır öyle değil, fakat kalbim iyice kansın» demişti. «Öyleyse dört çeşit kuş al, onları kendine alıştır, sonra onları parçalayıp her dağın üzerine bir parça koy, sonra onları çağır; koşarak sana gelirler. O halde Allah'ın güçlü ve Hakim olduğunu bil» demişti."
Bakara suresinin 260. ayeti olan bu ayette ibrahim as ın bir isteği üzerine bize yeniden dirilişin dünya gözü ile bir provası gösterilmektedir. 258. ayette zalim hükümdara " benim rabbim öldürür ve diriltir" şeklinde meydan okuyarak bu konudaki mutmainliğinden şüphe olmayan ibrahim as ın bu kıssası üzerinden sonraki gelenlere görsel bir mesaj verilmektedir. Klasik tefsir kitaplarına baktığımız zaman yine verilmek istenen mesajdan uzak olarak kuşların ne cins oldukları ( karga, güvercin,tavus,kerkenez,horoz vs) üzerinde tartışılmış sonra o kuşları kestikten sonra bıraktığı dağların nerde oldukları tartışılmış ve asıl mesaj yine ötelenmiştir. Modernist anlayış ise yine klasik tefsirciler ile kolkola yürüyerek olayın olup olmaması hakkında tartışmalarla mesajı öteleme hususunda birliktelik arzetmektedirler. Ayette Allah cc ile ibrahim as ın nasıl bu şekilde konuşabileceği üzerinden olayın gerçek olup olmadığı tartışılmaktadır.Biz bu konuşmanın ne şekilde olduğundan ziyade verilmek istenen mesajı anlamak durumundayız. Sinema veya tiyatro gibi bir görsel sanat eserini izlediğimiz zaman oyuncuların gerçek kimliği bizler için ikinci plana aitilerek o oyuncuların vermek istediği mesajı anlamaya çalışırız. Kur'an kıssalarınıda bu tarz bir okuma metodu içinde anlamaya çalıştığımız zaman ikinci planda kalması gereken meseleler yerine ana mesaj öne çıkacaktır. Bu kıssadada ibrahim as üzerinden Allah cc nin ölüleri nasıl dirilttiği bizlere dünya gözü ile bir diriliş provası olarak anlatılmaktadır.
********************************************
" Sığırın bir parçasıyla ona vurun» dedik. İşte böylece Allah ölüleri diriltir ve aklınızı kullanasınız diye size ayetlerini gösterir." Bakara suresinin 73. ayeti olan bu ayetten önce 67. ayetten itibaren israiloğullarına musa as tarafından Allah cc nin bir inek kesme emri iletilir ve bu emre karşı olanca güçleriyle işi yokuşa sürdükten sonra ineği keserler ve 73. ayette kesilen hayvanın bir parçası ile ölü bir kimseye vurulması emredilir ve " İşte böylece Allah ölüleri diriltir ve aklınızı kullanasınız diye size ayetlerini gösterir." bakara kıssası olarak bilinen bu kıssada birden fazla mesaj verilmesine rağmen kıssanın en önemli mesajı ölümden sonra dirilişin dünya hayatında bir provasının israiloğullarına ve sonradan gelenlere gösterilmesidir. Modernist zihniyet bu ayetleride maalesef kelimeleri yerinden oynatmak sureti ile tahrife varan yorumlarla asıl mesajı anlamama etrafında bir düşünce geliştirmeye çalışmıştır.(tebyin'ül kur'andan tahriful kur'an örnekleri 7 bakara kıssası isimli yazımız buna örnektir). 74. ayette " Sonra kalbleriniz yine katılaştı, taş gibi, hatta daha da katı oldu. Nitekim taşlar arasında kendisinden ırmaklar fışkıran vardır; yarılıp su çıkan vardır; Allah korkusundan yuvarlananlar vardır. Allah yaptıklarınızı bilmez değildir." buyurulması bu olayın insanların kalplerinin yumuşamasını gerektirecek önemli bir olay olduğu vurgusu yapılmasına rağmen olay sıradanlaştırılmaya çalışılmıştır. Dünya hayatı içinde yeniden dirilişin provası mahiyetinde gösterilen bu olay hakkında şüpheler ortaya atanların kıyamet sonrası yeniden dirilişe iman etmeleri bir çelişkidir. "Kıssa içinde dönüp dolaşmak" mantığı içinde okunmaya çalışılan kıssaların hisse almaya yönelik mesajlarının anlaşılamayacağı ortadadır.
*************************************
-----3.049 O, İsrailoğullarına bir elçi olacak (ve onlara şöyle diyecek:) Size Rabbinizden bir mucize getirdim: Size çamurdan bir kuş sureti yapar, ona üflerim ve Allah'ın izni ile o kuş oluverir. Yine Allah'ın izni ile körü ve alacalıyı iyileştirir, ölüleri diriltirim. Ayrıca evlerinizde ne yeyip ne biriktirdiğinizi size haber veririm. Eğer inanan kimseler iseniz, bunda sizin için bir ibret vardır.
-----5.110 Allah, «Ey Meryem oğlu İsa! Sana ve anana olan nimetimi an» demişti, «Seni Ruhul Kudüs ile desteklemiştim; beşikte ve yetişkin iken insanlarla konuşuyordun; sana Kitap'ı, hikmeti, Tevrat'ı ve İncil'i öğretmiştim. Sen iznimle, çamurdan kuş gibi bir şey yapmış ona üflemiştin de iznimle kuş olmuştu; anadan doğma körü, alacalıyı iznimle iyi etmiştin. Ölüleri iznimle diriltiyordun. İsrailoğullarına belgelerle geldiğinde, onlardan inkar edenler, 'Bu apaçık bir büyüdür' demişlerdi de Ben onların sana zarar vermelerini önlemiştim.»
Al-i imran s. 49. ve maide s. 110. ayetlerinde isa as ın Allah cc nin izni ile çamurdan kuş suretine hayat verdiği ve ölüleri dirilttiği bildirilmektedir. Ölüleri diriltmesi konusu yine modernist anlayış tarafından sünnetullah gerekçe gösterilerek bunun mümkün olmadığı ölüleri diriltme konusunun mecazi olarak anlaşılması gerektiği yolunda düşünceler ortaya atılmıştır. Ancak olayı yeniden dirilme haberinin Allah cc nin kullarına olan rahmeti ve merhameti gereği olarak, dünya gözü ile provasının gösterilmesi açısından bakıldığı zaman ve resullerin getirdikleri en önemli haber olması itibari ile ibrahim , musa ve isa sav lerin kavimlerinin şahsında sonradan gelecekler için en büyük bir ibret vesikası olması olarak bakılabilir.
**************************************
" Böylece kendilerini haberdar ettik ki, Allah'ın va'dinin hak olduğunu ve kıyamet gününün şüphesiz bulunduğunu bilsinler. O sırada kavimleri kendi aralarında bunların olayını tartışıyorlardı. Bunun üzerine dediler ki: «Üstlerine bir bina yapın; Rableri onları daha iyi bilir!» Düşmanlarına karşı galip gelenler: «Biz muhakkak bunların üzerine bir mescit yaparız.» dediler."
Kehf suresi 21. ayeti olan bu ayet "ashabı kehf" kıssası ile ilgilidir . 12. ayette " Sonra da iki guruptan hangisinin kaldıkları müddeti daha iyi hesap edeceğini görelim diye onları uyandırdık." ve 19. ayette "Birbirlerine sorsunlar diye onları uyandırdık." mealindeki ayetlerdeki ashabı kehf'in kıssasının anlatılmasından alınacak hisselerden bir tanesi olarak yeniden dirilmenin dünya hayatında gözle ile gösterilmesi bir çeşit yeniden diriliş provasıdır. Müşrik olan kavimlerini terk ederek mağaraya sığınan gençler 309 yıl uyutulduktan sonra tekrar diriltilerek(baasnahum)kendi kavimlerine ve sonradan gelenlere ibret vesikası olarak en büyük haber olan ölümden sonra dirilişin dünya gözü ile bir nevi provasının yapılmasıdır.
Sonuç olarak, kur'anın ve kendinden önce gelen kitapların en önemi haberi olan " yeniden diriliş" haberi kıyamet gününden önce dünya gözü ile Allah cc nin biz kullarına olan rahmet ve merhametinin bir göstergesi olarak resullerin ve kavimlerinin şahsında bizlere bir prova mahiyetinde gösterilmiştir. Allah cc bu en büyük haberini isbat sadedinde dünya hayatında kullarına canlı olarak ve inkar edenler için yol yakınken dönmelerini sağlamak amacı ile bize kur'anda kıssa şeklinde bildirilmiştir. Kıssa yollu anlatımlarda birden fazla alınması gereken mesajlar olduğu muhakkaktır . "ashabı kehf" kıssasında verilmek istenen mesajardan bir taneside ölümden sonra dirilişin gerçek olduğu mesajıdır. Musa as ın kıssası içinde anlatılan israiloğullarının Allah cc yi açıktan görmek istekleri ve bakara kıssasındaki anlatımlarda verilmek istenen mesajlardan bir taneside ölümden sonra diriliş haberinin dünya gözü ile provasının yapılmasıdır. İsa as ın kıssası içinde yine aynı şekilde Allah cc nin yeniden diriltmesinin dünya gözü ile bir provasını görmekteyiz. Kur'anın bizlere geçmiş olanlardan verdiği bu örnekler kur'ana iman etmemizin bir gereği olarak bizimde geçmişte anlatılan olaylara bugün gözle şahid imişiz gibi iman etmemizi gerektirir.
EN DOĞRUSUNU ALLAH CC BİLİR.
Ölümden sonra diriliş haberini getiren resuller bu haberi kavimlerine ulaştırdığı zaman alay ve inkarcı tavırlar ile karşı karşıya gelmişlerdir. "Biz öldüğümüz toprak olduğumuz zamanmı dirilecekmişiz", "bu çürümüş kemiklere kim hayat verecek" sözleri bu inkarcıların bizlere aktarılan sözleridir. Bu sözler tıpkı ataları gibi bugünkü inkarcıların ve kıyamete kadar gelecek diğer inkarcıların tekrarladıkları ve tekrarlayacakları sözlerdir.
Bilindiği üzere son vahiy olan kur'an kıssa yollu anlatım tarzı ile bizlere geçmişlerin örneklerini sergilemektedir, bu sergilemedeki amaç gelen vahyi kabul veya red edenlerin kendilerine uygun mesajı almaları ve vahyin yaşanırlılığı hakkında canlı örnekler sunmaktır. Muhammed sav öncesi gelen resullerin kavimleride bu resullerin getirdiği ölümden sonra diriliş haberini red etmişlerdir. Muhammed sav e indirilen kur'an daki bir kısım kıssa ve mesellerin ortak mesajı ölümden sonra dirilişin haberidir. Bu haber sadece yazılı ayet şeklinde değil "görsel ayet" dediğimiz canlı olarak muhataplarına göstermek sureti ile verilmiştir. "Ölümden sonra diriliş" haberine iman etmek gerçekten kabullenmesi zor bir haberdir. Bizler "teslim olanlar" dan olmamız hasebi ile bu habere hiç bir şekilde şüphe etmeden iman ettik. Bu haberin doğrulanması labaratuar şartlarında mümkün olan bir haber değildir. Rabbimiz kevni ayetlere işaret ederek "yağmur nasıl kuru bir toprağı ölümünden sonra diriltirse ölüleride böyle diriltir" mealindeki ayetlerde gören gözler için gerekli işaretleri göstermiştir.
Dolaylı olarak gösterilen ayetlerin yanında bazı kıssalarda bu haber dünya gözü ile muhataplarına gösterilmiş ve bu konuda şüpheye hiçbir şekilde şüpheye mahal bırakılmamıştır. Ancak kıssalarda verilen bu mesajlar " kıssa içinde dönüp dolaşmak" metodu ile okunduğu için " acaba olmuşmu?" şeklindeki sorularla, veya israilayyat ile doldurularak ana mesaj anlaşılamamıştır. Ölümde sonra dirilişin dünyadaki provası şeklinde anlaşıması mümkün olan ayetleri sıralayarak bu ayetler üzerinde bir tefekkür denemesi yapmaya çalışalım.
*****************************************
"Ya Musa! Allah'ı apaçık görmedikçe sana inanmayacağız» demiştiniz de gözleriniz göre göre sizi yıldırım çarpmıştı.Ölümünüzden sonra, şükredesiniz diye sizi tekrar diriltmiştik."Bakara suresi 55-56. ayetlerinde anlatılan bu olay israiloğullarının Allahı apaçık görmek istemeleri üzerine meydana gelmiş bir olaydır. Dikkat edersek burada iki yönlü bir mesaj verilmektedir. İsrailoğullarının bu isteklerinden önce musa as ın bu şekilde bir isteğinin olduğunu araf suresi 143. ayetinde görmekteyiz, musa as ın bu isteği geri çevrilmiş ve bu isteğinin yanlış olduğunu anlayan musa as tevbe etmişti. İnanan kalplere çok açık bir mesaj niteliği taşıyan Allah cc nin açıkça görülmesinin mümkün olmayacağı, maalesef islam itikadında bir tartışma konusu haline gelmiştir. Bakara s.55. ve 56. ayetlerde iki yönlü bir mesaj verildiğini belirtmiştik. ilk olarak Allah cc nin apaçık olarak görülmek istenmesine karşılık "ad" ve "semud" kavimlerinin helakına benzer bir helak ile (essaika 51/44) cezalandırılan israiloğulları yeniden diriltilmişlerdir. Allah cc nin apaçık bir gözle görülen bu kudreti israiloğullarının isteklerinin hem cezası hemde cevabı olarak anlaşılabilir. Bu helak neticesinde Allah cc nin gücü ve kudreti onu göz ile görmek isteyen israiloğullarına bir cevap olmuştur.Bize mesaj veren yönü ise onların yeniden diriltilmeleri kıyamet sonrası yeniden dirilişin dünya hayatındaki bir nevi provasının yapılarak kur'anın verdiği en önemli haberin yaşayanlar için yaşadıkları hayat içinde ibret almalarını sağlamasıdır.
*******************************************
"Yahut altı üstüne gelmiş bir kasabaya uğrayan kimseyi görmedin mi? «Allah burayı ölümünden sonra acaba nasıl diriltecek?» dedi. Bunun üzerine Allah onu yüz yıl ölü bıraktı, sonra diriltti, «Ne kadar kaldın?» dedi, «Bir gün veya bir günden az kaldım» dedi, «Hayır yüz yıl kaldın, yiyeceğine içeceğine bak, bozulmamış; eşeğine bak ve hem seni insanlar için bir ibret kılacağız, kemiklere bak, onları nasıl birleştirip, sonra onlara et giydiriyoruz» dedi; bu ona apaçık belli olunca, «Artık Allah'ın her şeye Kadir olduğuna inanmış bulunuyorum» dedi."
Bakara suresi 259. ayetinde bizlere herhangi bir şahıs bilgisi verilmeden helak olmuş bir kasabaya uğrayıp " burası nasıl dirilir?" şeklinde bir soru soran kişinin o kasabanın nasıl dirileceği o kulun üzerinden kur'an muhataplarına " görsel ayet" olarak gösterilmektedir. Klasik tefsir kitaplarında bu şahsın kimliği hakkında herhangi bir bilgi verilmemesine rağmen şahsın kimliği etrafında dönüp dolaşılmış verilmek istenen ana mesaj hatırlanmamıştır. Modernist anlayışta geleneksel anlayışın doğrultusunda giderek "kıssa içinde dönüp dolaşma" metodu ile bu olayın gerçek olup olmaması hakkında "bu insanla Allah nasıl konuşur?" , " sünnetullaha aykırıdır" gibi konuşmalarla kıssanın vermek mesajı öteleme yoluna gitmişlerdir. Burada asıl verilmek istenen mesaj yeniden diriliş hakkında herhangi bir şüphe içinde olan kişiye bu şüphesini izale etmeye yönelik bir mesajdır. O şahıs ayetin son cümlesi olan " «Artık Allah'ın her şeye Kadir olduğuna inanmış bulunuyorum" şeklindeki söz yerine "benim bu kadar ölü kalmam mümkün değil", " yiyecek içecek bozulmadan bu kadar durmaz sünnetulaha aykırıdır", " ölü bir eşek dünyada iken nasıl dirilir?" gibi itirazda bulunmadan teslim olmuştur. Bu kıssa veya meselden bizlerin alması gereken hisse, Alla cc nin " ölümden sonra diriliş" iddiasının dünyada gösterilmiş bir ispatıdır.
"Biz bu olay olduğu zaman onların yanında değildikki bunun gerçekliliğini nasıl kabul edebiliriz?" şeklinde sorulabilecek bir soruya, kur'anın bize verdiği bir habere gözümüz ile şahidmişiz ve orada imişiz gibi iman etmemiz gerektiğini hatırlalatarak cevap verebiliriz. Kur'anın pek çok yerinde kıssalar ile ilgili bilgi verilirken , "sen bunlar olurken onların yanında değildin " mealinde ayetlerle karşılaşırız(12-102, 28-44-46) kur'anın verdiği bir haberi önceden bilmeyip onun haber vermesi sayesinde öğrenen muhammed sav ve biz o kitabın iman edenleri nasılki o haberlere iman ediyorsak sanki o yıkılmış kasabaya eşeği ile uğrayan adamın yanında imişiz gibi bu habere "aynel yakin" yani gözle görmüş gibi iman etmemiz gerekir. Yani bu ayeti okuyan her mü'min olayı gözü ile görüp yaşarcasına düşünüp o şekilde tefekkür etmelidir.
*****************************************
" İbrahim: «Rabbim! Ölüleri nasıl dirilttiğini bana göster» dediğinde, «İnanmıyor musun?» deyince de, «Hayır öyle değil, fakat kalbim iyice kansın» demişti. «Öyleyse dört çeşit kuş al, onları kendine alıştır, sonra onları parçalayıp her dağın üzerine bir parça koy, sonra onları çağır; koşarak sana gelirler. O halde Allah'ın güçlü ve Hakim olduğunu bil» demişti."
Bakara suresinin 260. ayeti olan bu ayette ibrahim as ın bir isteği üzerine bize yeniden dirilişin dünya gözü ile bir provası gösterilmektedir. 258. ayette zalim hükümdara " benim rabbim öldürür ve diriltir" şeklinde meydan okuyarak bu konudaki mutmainliğinden şüphe olmayan ibrahim as ın bu kıssası üzerinden sonraki gelenlere görsel bir mesaj verilmektedir. Klasik tefsir kitaplarına baktığımız zaman yine verilmek istenen mesajdan uzak olarak kuşların ne cins oldukları ( karga, güvercin,tavus,kerkenez,horoz vs) üzerinde tartışılmış sonra o kuşları kestikten sonra bıraktığı dağların nerde oldukları tartışılmış ve asıl mesaj yine ötelenmiştir. Modernist anlayış ise yine klasik tefsirciler ile kolkola yürüyerek olayın olup olmaması hakkında tartışmalarla mesajı öteleme hususunda birliktelik arzetmektedirler. Ayette Allah cc ile ibrahim as ın nasıl bu şekilde konuşabileceği üzerinden olayın gerçek olup olmadığı tartışılmaktadır.Biz bu konuşmanın ne şekilde olduğundan ziyade verilmek istenen mesajı anlamak durumundayız. Sinema veya tiyatro gibi bir görsel sanat eserini izlediğimiz zaman oyuncuların gerçek kimliği bizler için ikinci plana aitilerek o oyuncuların vermek istediği mesajı anlamaya çalışırız. Kur'an kıssalarınıda bu tarz bir okuma metodu içinde anlamaya çalıştığımız zaman ikinci planda kalması gereken meseleler yerine ana mesaj öne çıkacaktır. Bu kıssadada ibrahim as üzerinden Allah cc nin ölüleri nasıl dirilttiği bizlere dünya gözü ile bir diriliş provası olarak anlatılmaktadır.
********************************************
" Sığırın bir parçasıyla ona vurun» dedik. İşte böylece Allah ölüleri diriltir ve aklınızı kullanasınız diye size ayetlerini gösterir." Bakara suresinin 73. ayeti olan bu ayetten önce 67. ayetten itibaren israiloğullarına musa as tarafından Allah cc nin bir inek kesme emri iletilir ve bu emre karşı olanca güçleriyle işi yokuşa sürdükten sonra ineği keserler ve 73. ayette kesilen hayvanın bir parçası ile ölü bir kimseye vurulması emredilir ve " İşte böylece Allah ölüleri diriltir ve aklınızı kullanasınız diye size ayetlerini gösterir." bakara kıssası olarak bilinen bu kıssada birden fazla mesaj verilmesine rağmen kıssanın en önemli mesajı ölümden sonra dirilişin dünya hayatında bir provasının israiloğullarına ve sonradan gelenlere gösterilmesidir. Modernist zihniyet bu ayetleride maalesef kelimeleri yerinden oynatmak sureti ile tahrife varan yorumlarla asıl mesajı anlamama etrafında bir düşünce geliştirmeye çalışmıştır.(tebyin'ül kur'andan tahriful kur'an örnekleri 7 bakara kıssası isimli yazımız buna örnektir). 74. ayette " Sonra kalbleriniz yine katılaştı, taş gibi, hatta daha da katı oldu. Nitekim taşlar arasında kendisinden ırmaklar fışkıran vardır; yarılıp su çıkan vardır; Allah korkusundan yuvarlananlar vardır. Allah yaptıklarınızı bilmez değildir." buyurulması bu olayın insanların kalplerinin yumuşamasını gerektirecek önemli bir olay olduğu vurgusu yapılmasına rağmen olay sıradanlaştırılmaya çalışılmıştır. Dünya hayatı içinde yeniden dirilişin provası mahiyetinde gösterilen bu olay hakkında şüpheler ortaya atanların kıyamet sonrası yeniden dirilişe iman etmeleri bir çelişkidir. "Kıssa içinde dönüp dolaşmak" mantığı içinde okunmaya çalışılan kıssaların hisse almaya yönelik mesajlarının anlaşılamayacağı ortadadır.
*************************************
-----3.049 O, İsrailoğullarına bir elçi olacak (ve onlara şöyle diyecek:) Size Rabbinizden bir mucize getirdim: Size çamurdan bir kuş sureti yapar, ona üflerim ve Allah'ın izni ile o kuş oluverir. Yine Allah'ın izni ile körü ve alacalıyı iyileştirir, ölüleri diriltirim. Ayrıca evlerinizde ne yeyip ne biriktirdiğinizi size haber veririm. Eğer inanan kimseler iseniz, bunda sizin için bir ibret vardır.
-----5.110 Allah, «Ey Meryem oğlu İsa! Sana ve anana olan nimetimi an» demişti, «Seni Ruhul Kudüs ile desteklemiştim; beşikte ve yetişkin iken insanlarla konuşuyordun; sana Kitap'ı, hikmeti, Tevrat'ı ve İncil'i öğretmiştim. Sen iznimle, çamurdan kuş gibi bir şey yapmış ona üflemiştin de iznimle kuş olmuştu; anadan doğma körü, alacalıyı iznimle iyi etmiştin. Ölüleri iznimle diriltiyordun. İsrailoğullarına belgelerle geldiğinde, onlardan inkar edenler, 'Bu apaçık bir büyüdür' demişlerdi de Ben onların sana zarar vermelerini önlemiştim.»
Al-i imran s. 49. ve maide s. 110. ayetlerinde isa as ın Allah cc nin izni ile çamurdan kuş suretine hayat verdiği ve ölüleri dirilttiği bildirilmektedir. Ölüleri diriltmesi konusu yine modernist anlayış tarafından sünnetullah gerekçe gösterilerek bunun mümkün olmadığı ölüleri diriltme konusunun mecazi olarak anlaşılması gerektiği yolunda düşünceler ortaya atılmıştır. Ancak olayı yeniden dirilme haberinin Allah cc nin kullarına olan rahmeti ve merhameti gereği olarak, dünya gözü ile provasının gösterilmesi açısından bakıldığı zaman ve resullerin getirdikleri en önemli haber olması itibari ile ibrahim , musa ve isa sav lerin kavimlerinin şahsında sonradan gelecekler için en büyük bir ibret vesikası olması olarak bakılabilir.
**************************************
" Böylece kendilerini haberdar ettik ki, Allah'ın va'dinin hak olduğunu ve kıyamet gününün şüphesiz bulunduğunu bilsinler. O sırada kavimleri kendi aralarında bunların olayını tartışıyorlardı. Bunun üzerine dediler ki: «Üstlerine bir bina yapın; Rableri onları daha iyi bilir!» Düşmanlarına karşı galip gelenler: «Biz muhakkak bunların üzerine bir mescit yaparız.» dediler."
Kehf suresi 21. ayeti olan bu ayet "ashabı kehf" kıssası ile ilgilidir . 12. ayette " Sonra da iki guruptan hangisinin kaldıkları müddeti daha iyi hesap edeceğini görelim diye onları uyandırdık." ve 19. ayette "Birbirlerine sorsunlar diye onları uyandırdık." mealindeki ayetlerdeki ashabı kehf'in kıssasının anlatılmasından alınacak hisselerden bir tanesi olarak yeniden dirilmenin dünya hayatında gözle ile gösterilmesi bir çeşit yeniden diriliş provasıdır. Müşrik olan kavimlerini terk ederek mağaraya sığınan gençler 309 yıl uyutulduktan sonra tekrar diriltilerek(baasnahum)kendi kavimlerine ve sonradan gelenlere ibret vesikası olarak en büyük haber olan ölümden sonra dirilişin dünya gözü ile bir nevi provasının yapılmasıdır.
Sonuç olarak, kur'anın ve kendinden önce gelen kitapların en önemi haberi olan " yeniden diriliş" haberi kıyamet gününden önce dünya gözü ile Allah cc nin biz kullarına olan rahmet ve merhametinin bir göstergesi olarak resullerin ve kavimlerinin şahsında bizlere bir prova mahiyetinde gösterilmiştir. Allah cc bu en büyük haberini isbat sadedinde dünya hayatında kullarına canlı olarak ve inkar edenler için yol yakınken dönmelerini sağlamak amacı ile bize kur'anda kıssa şeklinde bildirilmiştir. Kıssa yollu anlatımlarda birden fazla alınması gereken mesajlar olduğu muhakkaktır . "ashabı kehf" kıssasında verilmek istenen mesajardan bir taneside ölümden sonra dirilişin gerçek olduğu mesajıdır. Musa as ın kıssası içinde anlatılan israiloğullarının Allah cc yi açıktan görmek istekleri ve bakara kıssasındaki anlatımlarda verilmek istenen mesajlardan bir taneside ölümden sonra diriliş haberinin dünya gözü ile provasının yapılmasıdır. İsa as ın kıssası içinde yine aynı şekilde Allah cc nin yeniden diriltmesinin dünya gözü ile bir provasını görmekteyiz. Kur'anın bizlere geçmiş olanlardan verdiği bu örnekler kur'ana iman etmemizin bir gereği olarak bizimde geçmişte anlatılan olaylara bugün gözle şahid imişiz gibi iman etmemizi gerektirir.
EN DOĞRUSUNU ALLAH CC BİLİR.
5 Temmuz 2011 Salı
Bundan Sonra Hangi Hadise İnanalım ?
Son zamanlarda "kur'an merkezli düşünce" söylemi etrafında gelişen fikirlere baktığımız zaman bazı ifrati düşüncelere karşı tefrit olarak Resulullah s.a.v adına gelen bütün haberleri red etmemiz gerektiği bunu da kur'anda "bundan sonra hangi hadise inanacaksınız" mealinde gelen ayetlere dayanarak, "bak kur'anda hiçbir hadise inanmayacaksınız şeklinde ayetler var" diyerek, kur'an ayetlerinin hadisleri toptan red etmeye alet edildiklerini şahit olmaktayız.Acaba bu ayetler bizlere resul adına gelen bütün hadisleri red etmemizi mi emrediyor ? . Önce içinde "hadis" kelimesi geçen ayetlerin mealini verelim sonrada bu ayetler bizlere hadisleri toptan red etmeyi mi emrediyor onu görelim.
-----4.42 O gün, inkar edip Peygambere baş kaldırmış olanlar, yerle bir olmayı ne kadar isterler ve Allah'tan bir söz (hadis) gizleyemezler.
-----4.78 Nerede olursaniz olun, sağlam kaleler içinde bulunsanız bile, ölüm size yetişecektir. Onlara bir iyilik gelirse: «Bu Allah'tandır» derler, bir kötülüğe uğrarlarsa «Bu, senin tarafındandır» derler. De ki: «Hepsi Allah'tandır». Bunlara ne oluyor ki, hiçbir sözü(hadisi) anlamaya yanaşmıyorlar?
-----4.140 O, size Kitap'da «Allah'ın ayetlerinin inkar edildiğini ve alaya alındığını işittiğinizde, başka bir söze (hadise) geçmedikçe, onlarla bir arada oturmayın, yoksa siz de onlar gibi olursunuz» diye indirdi. Doğrusu Allah münafıkları ve kafirlerin hepsini cehennemde toplayacaktır.
-----6.068 Ayetlerimizi çekişmeye dalanları görünce, başka bir söze(hadise) geçmelerine kadar onlardan yüz çevir. Şeytan sana unutturursa hatırladıktan sonra artık zulmedenlerle beraber oturma.
-----7.185 Göklerin ve yerin hükümranlığını, Allah'ın yarattığı her şeyi ve ecellerinin yaklaşmış olması ihtimalini düşünmüyorlar mı? Bundan sonra hangi söze (hadise)inanacaklar.
-----12.111 And olsun ki, peygamberlerin kıssalarında, aklı olanlar için ibretler vardır. Kuran uydurulabilen bir söz(hadis) değildir. Fakat kendinden önceki Kitapları tasdik eden, inanan millete her şeyi açıklayan, doğru yolu gösteren bir rehber ve rahmettir
-----18.6 Bu söze(hadise) inanmayanların ardından üzülerek nerdeyse kendini mahvedeceksin!
-----020.009] [IK] Ve sana Musa'nın haberi(hadisi) geldi mi?
-----31.6 İnsanlar arasında, bir bilgisi olmadığı halde Allah yolundan saptırmak için gerçeği boş sözlerle(hadisle) değişenler ve Allah yolunu alaya alanlar vardır. İşte alçaltıcı azap bunlar içindir.
-----33.53 Ey inananlar! Peygamberin evlerine, yemeğe çağrılmaksızın vakitli vakitsiz girmeyin; fakat davet edilirseniz girin ve yemeyi yiyince dağılın. Sohbet etmek(lihadisin) için de gidip oturmayın. Bu haliniz peygamberi üzüyor, o da size bir şey söylemeye çekiniyordu. Allah gerçeği söylemekten çekinmez. Peygamber eşlerinden bir şey isteyeceğinizde onu perde arkasından isteyin. Bu sayede sizin kalplerinizde onların Kalplerde daha temiz kalır. Allah'ın Peygamberini üzmeniz ve O'ndan sonra eşlerini nikahlamanız asla caiz değildir. Çünkü bu Allah katında büyük bir günahtır.
-----039.023] [DV] Allah sözün(hadisin) en güzelini, birbiriyle uyumlu ve bıkılmadan tekrar tekrar okunan bir kitap olarak indirdi. Rablerinden korkanların, bu Kitab'ın etkisinden tüyleri ürperir, derken hem bedenleri ve hem de gönülleri Allah'ın zikrine ısınıp yumuşar. İşte bu Kitap, Allah'ın, dilediğini kendisiyle doğru yola ilettiği hidayet rehberidir. Allah kimi de saptırırsa artık ona yol gösteren olmaz.
-----45.6 İşte sana gerçek olarak anlattığımız bunlar, Allah'ın varlığının delilleridir. Artık Allah'tan ve O'nun delillerinden sonra hangi söze (hadise) inanırlar?
-----51.24 İbrahim'in ikram edilmiş konuklarının haberi (hadisi)sana geldi mi?
-----52.34Eğer iddialarında samimi iseler Kuran'ın benzeri bir söz(hadis) meydana getirsinler.
-----53.59Bu söze (hadise) mi şaşıyorsunuz.
56.81 Siz bu sözü(hadisi) mü hor görüyorsunuz.
----- 66.3 Peygamber, eşlerinden birine gizlice bir söz (hadis) söylemişti. Fakat eşi, o sözü başkalarına haber verip Allah da bunu Peygamber'e açıklayınca, Peygamber bir kısmını bildirmiş, bir kısmından da vazgeçmişti. Peygamber bunu ona haber verince eşi: Bunu sana kim bildirdi? dedi. Peygamber: Bilen, her şeyden haberdar olan Allah bana haber verdi, dedi.
-----68.44 Bu sözü (hadisi) yalanlayanı bana bırak. Onları bilmedikleri yönden derece derece azaba yaklaştıracağız.
-----77.50 Kuran'dan başka hangi söze(hadise) inanacaklar?
-----79.15 Musa'nın haberi (hadisi)sana geldi mi?
-----85.17Orduların haberi (hadisi) sana geldi mi?
-----88.1 Her şeyi kaplayacak kıyametin haberi(hadisi) sana gelmedi mi?
Ayrıca 5 yerde "ehadis " kelimesi olarak geçmekte (12.6-21-101/23.44/34.19)
Bu ayetlerde" ehadis " kelimesi "rüya" ve "efsane" anlamında kullanılmaktadır.
Yukarda meallerini verdiğimiz ayet meallerinden tahrim suresi 66.3. ayeti dışında hiç bir "hadis " kelimesi resullullah sav in söylediği sözler anlamında kullanılmamıştır. "Hadis " kelimesi kur'anda "söz" veya " haber " anlamında kullanılmaktadır. Ancak kur'anda geçen "hadis" kelimesi ile resulullah sav adına gelen haber anlamındaki " hadis " kelimesi birbirine karıştırılarak " bundan sonra hangi hadise lnanacaksınız" mealinde gelen bazı ayetleri" resullullah adına gelen haberlerin tümünü inkar edin" şeklinde bir anlam yükleyerek hadisleri kabul etmeme düşüncesini kur'an ayetlerinden cımbızlayarak seçilmiş" hadis" kelimesi ile resulullah hadisini aynı olduğunu zannederek "bak kur'anda hadisleri inkar edeceksiniz şeklinde ayet var" diyerek ayetleri bir nevi eğip bükmeye kakmışlardır. Kur'andaki "hadis" kelimesi ile resul as adına gelen haberler için kullanılan "hadis" ayrı olduğuna göre kur'an dışı haberlere vermemiz gereken değer, veya kur'an dışı haberleri ne ile test edeceğimiz sorusu gündeme gelmektedir.
23. yıllık risaleti döneminde muhammed sav kur'an harici muhakkaki konuşmuştur. Ve bu konuşmaları ashabı tarafından daha çok ezber yolu ile hafızalarda kalmıştır. Arap toplumunda yazının o zamanda pek gelişmediği bilinen bir gerçektir. Yazmayı bilen ashab tarafından sözlerinin bir kısmının yazıya geçirildiği de bir gerçektir. Bazı rivayetlerde "benden kur'andan başka bir şey yazmayın" veya daha önce size sözlerimi yazmayı yasaklamıştım şimdi yazabilirsiniz" şeklinde gelen haberlere karşılık hadislerin toptan reddedenlerin "benden kur'andan başka bir şey yazmayın" rivayetine rağbet etmeleri br çelişkidir.
Bizler ne kadar toptan red yoluna gitsekte resullulahtan " hadis" adı altında kur'an harici sözleri bize kadar ulaşmıştır.Öncelikle şunu bilmek gerekirki bu sözleri kur'an gibi harfi harfine , kelmesi kelimesine hiç bozulmadan bize gelmemiştir. Hadisçilerin üzerinde mutabık oldukları üzere "mana üzerine" bize gelmişlerdir. Ve birçoğu aşağı yukarı hicretin kinci yüzyılından sonra yazıya geçirilmiştir.Yazıya geçirilmesine kadar geçen zamanda rivayet yoluyla nesilden nesile ulaşmıştır. Bu ulaşma yolunda bazı ekleme çıkarmalar , yanlış anlamalar, o zamanın fıkhi ve itikadi fırkaların oluşumlarında kendi hakılıklarını ispat etmek için resulullah adına bir çok hadis uydurulduğu vakidir.Ve bu uydurmaların günümüzdede çok bariz biçimde "sahih hadis" olarak inanıldığını görmekteyiz.
Hal böyle iken bize gelen bir hadisi toptan red etmekmi yoksa belli kriterlere vurarak kabul yoluna gitmek daha mantıklıdır. Mustafa islamoğlu hocanın söylediği gibi " çocuk altını kirletti diye çocuğuda atamayacağımıza göre" hadis adı altında gelen bilgileri " metin tenkidi" metodu ile kur'an ölçüsüne vurarak kabul yada red yoluna gidilmelidir.
Sonuç olarak kur'anda geçen " hadis" kelimesi ile resullullah adına gelen " hadis" kelimesini aynileştirerek, "bakın kur'anda bundan sonra hangi hadise inanacaksınız diye ayet var" diyerek resullulah as adına gelen bütün hadisleri red yoluna gitmek "kur'an merkezli düşünce " söylemine yakışmamaktadır. Bu düşünce sahiplerine ,kur'an kelimelerini bağlamından kopararak, siyak ve sibaka dikkat etmeden, ön kabuller doğrultusunda kur'anı anlamaya çalışmak yakışmaz. Bu düşünce sahiplerine yakışan tutum, kur'anı bağlamı ile okumak siyak sibaka dikkat etmek, kafadaki ön kabulleri atmaktır.
EN DOĞRUSUNU ALLAH CC BİLİR.
-----4.42 O gün, inkar edip Peygambere baş kaldırmış olanlar, yerle bir olmayı ne kadar isterler ve Allah'tan bir söz (hadis) gizleyemezler.
-----4.78 Nerede olursaniz olun, sağlam kaleler içinde bulunsanız bile, ölüm size yetişecektir. Onlara bir iyilik gelirse: «Bu Allah'tandır» derler, bir kötülüğe uğrarlarsa «Bu, senin tarafındandır» derler. De ki: «Hepsi Allah'tandır». Bunlara ne oluyor ki, hiçbir sözü(hadisi) anlamaya yanaşmıyorlar?
-----4.140 O, size Kitap'da «Allah'ın ayetlerinin inkar edildiğini ve alaya alındığını işittiğinizde, başka bir söze (hadise) geçmedikçe, onlarla bir arada oturmayın, yoksa siz de onlar gibi olursunuz» diye indirdi. Doğrusu Allah münafıkları ve kafirlerin hepsini cehennemde toplayacaktır.
-----6.068 Ayetlerimizi çekişmeye dalanları görünce, başka bir söze(hadise) geçmelerine kadar onlardan yüz çevir. Şeytan sana unutturursa hatırladıktan sonra artık zulmedenlerle beraber oturma.
-----7.185 Göklerin ve yerin hükümranlığını, Allah'ın yarattığı her şeyi ve ecellerinin yaklaşmış olması ihtimalini düşünmüyorlar mı? Bundan sonra hangi söze (hadise)inanacaklar.
-----12.111 And olsun ki, peygamberlerin kıssalarında, aklı olanlar için ibretler vardır. Kuran uydurulabilen bir söz(hadis) değildir. Fakat kendinden önceki Kitapları tasdik eden, inanan millete her şeyi açıklayan, doğru yolu gösteren bir rehber ve rahmettir
-----18.6 Bu söze(hadise) inanmayanların ardından üzülerek nerdeyse kendini mahvedeceksin!
-----020.009] [IK] Ve sana Musa'nın haberi(hadisi) geldi mi?
-----31.6 İnsanlar arasında, bir bilgisi olmadığı halde Allah yolundan saptırmak için gerçeği boş sözlerle(hadisle) değişenler ve Allah yolunu alaya alanlar vardır. İşte alçaltıcı azap bunlar içindir.
-----33.53 Ey inananlar! Peygamberin evlerine, yemeğe çağrılmaksızın vakitli vakitsiz girmeyin; fakat davet edilirseniz girin ve yemeyi yiyince dağılın. Sohbet etmek(lihadisin) için de gidip oturmayın. Bu haliniz peygamberi üzüyor, o da size bir şey söylemeye çekiniyordu. Allah gerçeği söylemekten çekinmez. Peygamber eşlerinden bir şey isteyeceğinizde onu perde arkasından isteyin. Bu sayede sizin kalplerinizde onların Kalplerde daha temiz kalır. Allah'ın Peygamberini üzmeniz ve O'ndan sonra eşlerini nikahlamanız asla caiz değildir. Çünkü bu Allah katında büyük bir günahtır.
-----039.023] [DV] Allah sözün(hadisin) en güzelini, birbiriyle uyumlu ve bıkılmadan tekrar tekrar okunan bir kitap olarak indirdi. Rablerinden korkanların, bu Kitab'ın etkisinden tüyleri ürperir, derken hem bedenleri ve hem de gönülleri Allah'ın zikrine ısınıp yumuşar. İşte bu Kitap, Allah'ın, dilediğini kendisiyle doğru yola ilettiği hidayet rehberidir. Allah kimi de saptırırsa artık ona yol gösteren olmaz.
-----45.6 İşte sana gerçek olarak anlattığımız bunlar, Allah'ın varlığının delilleridir. Artık Allah'tan ve O'nun delillerinden sonra hangi söze (hadise) inanırlar?
-----51.24 İbrahim'in ikram edilmiş konuklarının haberi (hadisi)sana geldi mi?
-----52.34Eğer iddialarında samimi iseler Kuran'ın benzeri bir söz(hadis) meydana getirsinler.
-----53.59Bu söze (hadise) mi şaşıyorsunuz.
56.81 Siz bu sözü(hadisi) mü hor görüyorsunuz.
----- 66.3 Peygamber, eşlerinden birine gizlice bir söz (hadis) söylemişti. Fakat eşi, o sözü başkalarına haber verip Allah da bunu Peygamber'e açıklayınca, Peygamber bir kısmını bildirmiş, bir kısmından da vazgeçmişti. Peygamber bunu ona haber verince eşi: Bunu sana kim bildirdi? dedi. Peygamber: Bilen, her şeyden haberdar olan Allah bana haber verdi, dedi.
-----68.44 Bu sözü (hadisi) yalanlayanı bana bırak. Onları bilmedikleri yönden derece derece azaba yaklaştıracağız.
-----77.50 Kuran'dan başka hangi söze(hadise) inanacaklar?
-----79.15 Musa'nın haberi (hadisi)sana geldi mi?
-----85.17Orduların haberi (hadisi) sana geldi mi?
-----88.1 Her şeyi kaplayacak kıyametin haberi(hadisi) sana gelmedi mi?
Ayrıca 5 yerde "ehadis " kelimesi olarak geçmekte (12.6-21-101/23.44/34.19)
Bu ayetlerde" ehadis " kelimesi "rüya" ve "efsane" anlamında kullanılmaktadır.
Yukarda meallerini verdiğimiz ayet meallerinden tahrim suresi 66.3. ayeti dışında hiç bir "hadis " kelimesi resullullah sav in söylediği sözler anlamında kullanılmamıştır. "Hadis " kelimesi kur'anda "söz" veya " haber " anlamında kullanılmaktadır. Ancak kur'anda geçen "hadis" kelimesi ile resulullah sav adına gelen haber anlamındaki " hadis " kelimesi birbirine karıştırılarak " bundan sonra hangi hadise lnanacaksınız" mealinde gelen bazı ayetleri" resullullah adına gelen haberlerin tümünü inkar edin" şeklinde bir anlam yükleyerek hadisleri kabul etmeme düşüncesini kur'an ayetlerinden cımbızlayarak seçilmiş" hadis" kelimesi ile resulullah hadisini aynı olduğunu zannederek "bak kur'anda hadisleri inkar edeceksiniz şeklinde ayet var" diyerek ayetleri bir nevi eğip bükmeye kakmışlardır. Kur'andaki "hadis" kelimesi ile resul as adına gelen haberler için kullanılan "hadis" ayrı olduğuna göre kur'an dışı haberlere vermemiz gereken değer, veya kur'an dışı haberleri ne ile test edeceğimiz sorusu gündeme gelmektedir.
23. yıllık risaleti döneminde muhammed sav kur'an harici muhakkaki konuşmuştur. Ve bu konuşmaları ashabı tarafından daha çok ezber yolu ile hafızalarda kalmıştır. Arap toplumunda yazının o zamanda pek gelişmediği bilinen bir gerçektir. Yazmayı bilen ashab tarafından sözlerinin bir kısmının yazıya geçirildiği de bir gerçektir. Bazı rivayetlerde "benden kur'andan başka bir şey yazmayın" veya daha önce size sözlerimi yazmayı yasaklamıştım şimdi yazabilirsiniz" şeklinde gelen haberlere karşılık hadislerin toptan reddedenlerin "benden kur'andan başka bir şey yazmayın" rivayetine rağbet etmeleri br çelişkidir.
Bizler ne kadar toptan red yoluna gitsekte resullulahtan " hadis" adı altında kur'an harici sözleri bize kadar ulaşmıştır.Öncelikle şunu bilmek gerekirki bu sözleri kur'an gibi harfi harfine , kelmesi kelimesine hiç bozulmadan bize gelmemiştir. Hadisçilerin üzerinde mutabık oldukları üzere "mana üzerine" bize gelmişlerdir. Ve birçoğu aşağı yukarı hicretin kinci yüzyılından sonra yazıya geçirilmiştir.Yazıya geçirilmesine kadar geçen zamanda rivayet yoluyla nesilden nesile ulaşmıştır. Bu ulaşma yolunda bazı ekleme çıkarmalar , yanlış anlamalar, o zamanın fıkhi ve itikadi fırkaların oluşumlarında kendi hakılıklarını ispat etmek için resulullah adına bir çok hadis uydurulduğu vakidir.Ve bu uydurmaların günümüzdede çok bariz biçimde "sahih hadis" olarak inanıldığını görmekteyiz.
Hal böyle iken bize gelen bir hadisi toptan red etmekmi yoksa belli kriterlere vurarak kabul yoluna gitmek daha mantıklıdır. Mustafa islamoğlu hocanın söylediği gibi " çocuk altını kirletti diye çocuğuda atamayacağımıza göre" hadis adı altında gelen bilgileri " metin tenkidi" metodu ile kur'an ölçüsüne vurarak kabul yada red yoluna gidilmelidir.
Sonuç olarak kur'anda geçen " hadis" kelimesi ile resullullah adına gelen " hadis" kelimesini aynileştirerek, "bakın kur'anda bundan sonra hangi hadise inanacaksınız diye ayet var" diyerek resullulah as adına gelen bütün hadisleri red yoluna gitmek "kur'an merkezli düşünce " söylemine yakışmamaktadır. Bu düşünce sahiplerine ,kur'an kelimelerini bağlamından kopararak, siyak ve sibaka dikkat etmeden, ön kabuller doğrultusunda kur'anı anlamaya çalışmak yakışmaz. Bu düşünce sahiplerine yakışan tutum, kur'anı bağlamı ile okumak siyak sibaka dikkat etmek, kafadaki ön kabulleri atmaktır.
EN DOĞRUSUNU ALLAH CC BİLİR.
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)