"Kutsal Kitap" Deyimi ve Hayat İçindeki İşlevi

"Kutsal Kitap" terimi insanlığın büyük çoğunluğunun işittiği bir terim olup , Dünya üzerinde yaşayan insanların büyük ekseriyeti bu terime dahil olan kitaplara iman ettiğini iddia ederek aidiyet ortaya koymaktadırlar. Bu terime dahil olan kitapları Allah (c.c) indirerek bunların içindeki muhteviyata göre hayatlarını şekillenmesini istemiştir. 

"Kutsal Kitap" terimini daha geniş anlamda ele almak mümkündür. "Kitap" kavramını insanların yaşamları üzerine hakim olan din , düşünce , sistem , fikir akımı v.s olarak çeçevelendiğimiz zaman , istisnasız olarak yaşayan bütün insanların kudsiyet atfettikleri bir düşünceleri bir inançları vardır. 

Kendisini "Marksist" olarak nitelendiren kimsenin tabi olduğu "Kutsal Kitab" Marks'ın görüşlerinin derlenmiş olduğu kitaplardır. Aynı şekilde kendisini "Kemalist" olarak ifade eden kişinin "Kutsal Kitab" ı ,  bu ideolojinin sahibinin derlediği görüşleridir. Kişi kendisini "Ateist" olarak nitelendirerek, inandığı hiç bir kutsal olmadığını iddia etse bile, onun kutsalı ateizm'in öğretileri olup tabi olduğu "Kutsal Kitap" mutlaka vardır. Bu terimi illaki yazılı bir materyal içindeki düşüncelere tabi olmak şeklinde düşünmeyelim , bir futbol kulübüne veya bir müzik gurubuna olan aşırı ilgi, bunları kutsanmış ve bir şekilde ilah derecesine yükseltilmiş konuma getirmektedir. 

Biz "Kutsal Kitap" terimini, Allah (c.c) nin indirmiş olduğu vahy kitapları çerçevesinde değerlendirerek kapsamı biraz daha daraltıp, bu terimin elimizde olan "Kur'an" ile ilgisine dikkat çekmeye çalışacağız. 

Allah (c.c) neden kitap ve elçi gönderir?. 

Allah (c.c) her şeyin yaratıcısı ve yegane sahibi olarak , yarattığı insanların yaşamları içinde yapması ve yapmaması gerekenleri  kurallara bağlamıştır. Bu kuralları biz insanlara bildirmek için bizlerden olan insanları seçerek onlara vahy yolu ile kitaplar indirmiştir. Tevrat , Zebur , İncil , Kur'an adı ile bildiğimiz bu kitaplar yazıya geçirilerek kaybolması önlenmiştir. Yazıya geçirilme sürecinde bu kitapların muhteviyatına ilave veya eksiltme şeklinde müdahelelerin olup olmadığı halen tartışılmaktadır. Bunları tartışmak bu yazının konusu değildir , bu yazının konusu Kur'an çerçevesinde "Kutsal Kitap" teriminin hayat içindeki işlevi nasıl olmalıdır ? sorusunun cevabı üzerinde olacaktır. 

Kur'an, 1500 yıl kadar önce Arap yarım adasında yaşayan Muhammed (a.s) adlı kişinin elçi seçilmesi suretiyle ona inmiş olan bir kitaptır. Elimizde mushaf yani sahifelenmiş halde bulunan bu kitap , Muhammed (a.s) a 23 senelik bir zaman zarfı içinde sözlü olarak inmiş ve Muhammed (a.s) hayatta iken yazıya geçirilmiştir. Elimizdeki mushafın içinde, Muhammed (a.s) a indiği halde mushafa alınmayan veya inmediği halde mushafa alınmış olan ayetlerin var olup olmadığının tartışılması her iki türdeki iddia sahiplerinin somut bir delil ortaya koyamaması yani ne mushafa alınmayan ayet ne de mushafa vahiy harici konmuş bir ayet olup olmadığı  yönünde elimizde orjinal bir Kitap olmadığı için sonuçsuz kalacaktır. Bizim bu konudaki kanaatimiz , elimizdeki Kur'anın Muhammed (a.s) a indiği şekli ile ne eksik ne fazla bir biçimde korunmuş olmduğu yönündedir. 

Bizim asıl konumuz, elimizde olan bu Kitab'ın içinde eksiklik veya fazlalık olup olmadığının tartışılması değil , elimizde olan Kutsal Kitab'ın işlevi nedir ? sorusunun cevabını aramaktır.

Günümüze baktığımız zaman biz Müslümanların elimizde olan mushaf ile ilgili olarak yaptıklarını 2 gurup altında incelemek mümkündür. 

Gelenekten gelen bir inanç olarak, mushaf dediğimiz yazılı materyal, kutsal bir yapıya büründürülmüş olup, ha deyince dokunmanın mümkün olmadığı bir kitap haline sokulmuştur. Dokunmak için abdestli olmak gerektiği , adetli bir bayanın buna el sürmesinin mümkün olmadığı yönündeki görüşler hepimizin malumudur.

Onunla ilgili olarak ilk ritüeller geçildikten sonra onun içindeki surelerin veya ayetlerin belirli gün ve zamanlarda okunması , belirli hastalıkların , evde kalmış kızların , imtihana girecek çocukların başarılı olması , eve hırsız girmemesi , karı koca arasının birleştirilmesi gibi daha sayamayacağımız bir sürü konunun halledilmesi için gerekli kılınmıştır.

Bu durumu hasta olduğu için doktora giden , doktorun verdiği reçetedeki ilaçları alıp tatbik yerine sadece reçeteyi okumakla hastalıktan kurtulacağına inanan bir hastanın örneğine benzetebiliriz. 

Gelenekteki bu inanca karşı alternatif olarak ortaya konan "Kur'an Müslümanlığı" şeklinde bir sloganla ortaya çıkan düşüncenin ifrata karşı tefrit şeklinde ortaya çıkan düşüncesinde, Kur'anı öncellenmesine rağmen bu öncellemede bir takım sıkıntıların olduğu bir vakıadır.

 Klasik İslam düşüncesinde, Kur'an adı var kendi yok mesabesinde bir Kitap olup , onun işlevi rivayetler kanalı ile oluşturulmuş din anlayışını onaylamak olmuştur. Kur'andan onay almayan bir rivayet , ilgili Kur'an ayetlerinin te'vil veya anlam olarak tahrifi yolu ile rivayetler ile uyumlu bir hale getirilerek sunulmaktadır. 

Bu yanlışa karşı çıkan "Kur'an Müslümanlığı" hareketi ifrata karşı tefrit yöntemini tercih ettiği için bir takım hataları içinde barındırmaktadır. Bu hataların en başta geleni Kur'anın yaşanmış hayata dair olan bilgi ve kabullerini red ederek sadece mushafı kutsallaştırarak bir bakıma "Mushafperestlik" şeklinde ortaya çıkan duruma imza atarak red ettiği ve eleştirdiği geleneksel anlayışın yanlışına ortak olmuştur. 

Mushafın içeriğinden çok kağıdına kudsiyet atfeden geleneksel düşünceye karşı, "Sadece Kur'an" sloganını üreterek uydurma rivayetleri atma adına , tüm yaşanmışlığı red eden bir yapıya bürünerek birbirine düşman diyebileceğimiz bu iki zıt düşünce, bu noktada ortaklığa gitmişlerdir.

Yeni bir trend "Mushafperestlik" 

Klasik İslam düşüncesinde hadisleri vahiy sayarak , Muhammed (a.s) ın her yaptığınının , her söylediğininin "vahiy" olduğunu iddia ederek onu robotlaştıran ve anlayışa karşı çıkanların bir kısmı , aynı robotlaştırma düşüncesine, Enam s. 38. gibi ayetler üzerinden hareket ederek "Kitap'ta eksik olmayan bir şey olmadığı" iddiasını dile getirerek (bu ayetin Kur'anı kast etmediğini hatırlatalım) neredeyse ayakkabı bağlamayı bile Kur'ana nisbet ederek kendilerini robotlaştırmaktadırlar. Halbuki Kur'an robotlaştırıcı bir kitap değil , insana insiyatif veren ve onu hayat içinde çalışan , akleden bir insan olarak yaşam içinde kendisine gerekli olan hükümleri Kur'an ışığında çıkarmasını istemektedir.

Geçmişteki hadisi kutsayan ve Kur'anı literal bir anlayışla okuyarak yoruma kapatan ve elçiyi robotlaştıran selefi anlayışın bir benzeri "Selefi Mealcilik" diyebileceğimiz bir şekilde modernize edilmiş vaziyette insanı robotlaştırmış olarak karşımızda durmaktadır. 

İçtihad kapısını kapatan geleneksel fıkıh ile "İçtihad" diye bir terimi duyduğu zaman elektirik çarpmışa dönen "Selefi Mealciler" ellerindeki Kur'anın yaşanan bir hayata dair yol işaretlerini belirleyen bir kitap olduğunu bilmedikleri için, herşeyin çözümünü Kur'an içinde aradıklarında ve aradıkları çözüme dair ellerindeki kitabın bir çözüm sunmadığını gördüklerinde Kur'anı red ederek "Deizm" veya "Ateizm" yoluna sapmaktadırlar.

Bu durumun suçu, Kur'anda mı  yoksa onu okuyanda mı ?.

Suçlunun tesbitini yapmak için Kur'anın nasıl bir kitap olduğu konusu aydınlığa kavuşturulmalıdır.

Kur'an insanı merkeze alan ve onların yaşadıkları hayat içinde uymaları gereken ana kuralları belirleyen bir kitap'tır. Tali kurallar , insanların yapacakları çalışma ile literatürdeki ismi "İçtihad" olan hukuksal düzenlemeler ile yapılacaktır. Aksi takdirde 1500 sene inmiş olan bir kitab'ın bu güne dair olan söylemini tesbit etmek mümkün değildir. 

Olayı ceza hukuku açısından örnekleyecek olursak ; 1500 sene öncesinin yaşamı içindeki suçların adedi ile şimdiki zaman veya gelecekte yaşanacak zaman içinde meydana gelecek suçların adedi aynı değildir. Kur'an hırsızlık suçuna tek bir ceza önermesi yaparken , bu gün adına "Hırsızlık" diyebileceğimiz bir çok kategoride değerlendirilebilecek ve hepsine aynı derecede ceza verilemeyecek suçlar çıkmıştır.

Veya suç olup ta Kur'anda cezası bulunmayan bazı cürümlere  "Selefi Mealci" mantığıyla yaklaştığımızda , Kur'an da cezası yok o zaman suç sayılmaz" mı diyeceğiz?.

Burada insan faktörü devreye girerek "Kutsal Kitab" ın belirlediği bazı cezalardaki maksadı dikkate alarak diğer suçlara uygun cezaları hukukçular tayin edecektir. 

"Kutsal Kitab" ın muhteviyatı içinde olan cezaların maksadı nedir?. 

Kur'an içinde katl , fesad , zina , hırsızlık , iftira gibi suçlara tatbik edilmesi gereken suçlardaki maksadı düşünerek diğer suçlar için bu maksada uygun cezalar verilmesi mümkündür. Bu cezalardaki maksad nedir ? denildiğinde cevabımız , "CAYDIRICILIK" olacaktır. Bu gün Kur'anda arayıpta bulamadığımız bir suçun cezasını , hukukçular tayin edecektir , bu tayin etme sürecinde verilecek cezanın caydırıcı olmasına dikkat edilecektir , bunun  ters bir durum suça teşvik eden bir hal alır ki yaşanılan toplum suçlular cenneti olur. 

Kur'an içinde bazı durumlar ile ilgili olarak yapılması gereken eylem "Örf'e göre" veya kişinin maddi seviyesine göredir. Bu tür ucu açık uygulamalar kitabın bir hukuk kitabı değil hukuksal uygulamaların nasıl bir zemine oturtulması gerektiğine dair bilgiler içermekte olduğunun göstergesidir.

Yaşanan hayatın şartlarının her an değişmesi o hayat ile ilgili yeni düzenlemeleri beraberinde getirmesi gerekmektedir. Kur'anın öncelikle inmiş olduğu zaman içinde yaşanan hayata dair olan söylemleri ve önermeleri bu noktada dikkate alınması gerekmektedir. 

"Mushafperestlik" veya "Selefi Mealcilik" şeklinde ifade ettiğimiz söylem, elimizde olan kitabın her şeyin açıklayıcısı olmasından hareketle , hayatın bütün zamanlarında karşımıza çıkan sorunlara dair bir çözümüne dair yaklaşımlarını bizlere bıraktığının farkında değildir. Noktasına virgülüne kadar her şeyi kitap içinde arayan bu zihniyet karşısına çıkan sorulara cevap veremediği , sorunlara kitabi bir çözüm bulamadığı için kabahati kur'ana yükleyerek çareyi çark etmekte yani kitabı inkar etmekte bulmaktadır.

Bu söylem ibadetler konusunda da klasik İslam düşüncesindeki ilmihal hastalığının bir benzerine düçar olmuş bir vaziyettedir. Klasik düşünce bazı ibadetler konusunda olayı sadece şekilsel boyuta indirgeyerek bu şekillerin geometrik biçimde nasıl olacağına dair bilgiler ile donatılmıştır. Bunun karşısında olanlar ise Kur'an da bu tür geometrik ayrıntılar bulunmadığı için özellikle "Namaz" adı bildiğimiz bir ibadetin olmadığının, olamayacağını , olmaması gerektiğini düşünmektedirler.

Başkalarının ihdas ettiği "Namaz hocası" türünden kitapları red ederek ,bu namaz hocası kitaplarını Kur'an içinde arayan insanlar, bu kitabın binlerce yıllık insanlık serüveninin bir uzantısı olan ve  insanlığın birikimi üzerine kurulu olduğunu göz ardı etmişlerdir. Hem kültürel mirası red edip hem de arkeolojik bulgulardaki bazı resim ve heykellerdeki puta tapan insanların yaptıkları ruku , secde gibi eylemlerin şirk olduğundan hareketle namaz ibadetinin de şirk olduğunu iddia etmektedirler. 

Bu kişiler hadis , sünnet gibi dini kaynakları red etmede gösterdiği hassasiyeti ,Mısırlıların heykellerini red etmede maalesef göstermemekle birlikte kendi acziyetlerini ve cehaletlerini ortaya koymaktadırlar.

İnsanların ruku , secde gibi şekilsel hareketler ile yüce saydıkları bir varlığa veya objeye karşı yaptıkları tazimin arka planını ve tarihini doğru okuyacak olursak bu bilgileri insanların Allah (c.c) den öğrendiğini görürüz. Adem adındaki yaratılan ilk insana öğretilen bilgileri Allah (c.c) nin öğrettiğini bilmekteyiz. Adem bu bilgileri kendisinden sonra gelen insanlara sözlü ve fiili olarak öğreterek kıyamete kadar sürecek bir ortak hafızanın oluşması noktasında ilk adımı atmıştır. 

Kendilerini yaratana karşı nasıl bir kulluk görevleri olduğunu yine kendilerini yaratanın gönderdiği elçiler vasıtası ile öğrenen insanlar, zaman içinde bu görevleri başka ilah ve rablere tahsis ederek şirk işlemeye başlamışlardır. Ruku ve secde gibi gibi ibadetler asıl olarak kendilerini yaratana karşı bir tazim ifadesi iken zaman içinde başka ilah ve rab edinenlerin o rab ve ilahlara karşı bir tazim ifadesi olmuştur. Bu tarihsel arka planı bilemeyen veya işlerine gelmeyen bir kısım "Selefi Mealci" için namaz artık bir şirk , bu şirk'e !! karşı durmak tevhidi bir gösteri haline gelmiştir. 

Görülüyor ki, klasik İslam düşüncesine karşı olarak ortaya çıkan hareketin gerekli alt yapı ve arka plan bilgilerini göz ardı etmesi sonucu , Kur'an sadece bazı şeyleri red etme aracı olarak eskilerin yaptıkları gibi mızrak uçlarında gezen bir kitap haline gelmiştir. Hayatlarına dair olan bilgileri yanlış okuma metodları ile silenler , bu yanlışları neticesinde ortaya çıkan durumun suçlusunun kendileri değil, Kur'an veya haşa Allah (c.c) olduğunu düşünerek bunları red etme yoluna gitmektedirler.

Sonuç olarak; "Kutsal Kitap" olarak nitelendirdiğimiz Kur'ana karşı yapılan iki uçlu yanlışı değerlendirmeye çalıştığımız yazımızda , bir yanlışa karşı alternatif doğru üretmek adına ortaya çıkan düşüncenin ,yanlış olarak gördüğü düşüncedeki hataların bir benzerini tekrarlayarak çözüm yerine çözümsüzlük ürettiğini görmekteyiz. Kur'anı bir ilmihal kitabı gibi her şeyi noktasına virgülüne kadar yazması gereken bir kitap olduğunu zannedenler , aradıklarını bulmadıklarında "Bu kitap bize uymuyor" diyerek başka yolları seçmektedirler. Halbuki kitab içindeki bilgilerin genel çizgileri belirttiğini biz insanların bu genel çizgileri takip ederek yaşadığımız zaman ve mekanı ilgilendiren konularda bizlerin düzenlemeler yapmasına müsade ettiğini bilselerdi bu kitabın nasıl bir hayat rehberi olduğunu bilir ve bu kitabın indiricisine secde etmekten başka yol olmadığını daha iyi anlarlardı. 

                                            EN DOĞRUSUNU ALLAH (C.C) BİLİR.