Fatır s. 1. Ayeti ve Meleklerin Kanatları

Alemlere rahmet ve hidayet olan kur'an ın fatır s. 1. ayetinde rabbimiz bizlere şöyle buyurmaktadır.

الْحَمْدُ لِلَّهِ فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ جَاعِلِ الْمَلَائِكَةِ رُسُلًا أُولِي أَجْنِحَةٍ مَّثْنَى وَثُلَاثَ وَرُبَاعَ يَزِيدُ فِي الْخَلْقِ مَا يَشَاء إِنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ
 شَيْءٍ قَدِيرٌ
Hamd, gökleri ve yeri yaratan, ikişer üçer ve dörder kanatlı melekleri elçiler kılan Allah'ındır; O, yaratmada dilediğini arttırır. Şüphesiz Allah, her şeye güç yetirendir.

Allah cc bu ayette gökleri ve yeri yaratmasının yanısıra melekler'den bahsetnektedir. Ayette dikkatimizi çeken nokta meleklerin ikişer, üçer, dörder ve daha ziyade kanatlı olarak vasıflandırılmalarıdır. Meleklerin kanatlarının olması , müteşabih anlatım dediğimiz benzeterek anlatım uslubu içerisinde anlamamızı gerektirmektedir. Müteşabih anlatımın tarifini kısaca hatırlayacak olursak şunları söyleyebiliriz; Kur'an içinde anlatılan gayb ile ilgili anlatımların , duyu organlarımızın algıladığı alan verilerine göre benzetilerek anlatılmasıdır. Melekler'de gaybi alana ait varlıklar olduğu için onlarla ilgili olarak kanatlarının olması şeklindeki anlatımın bizlere benzetilme uslubu içinde anlatılmış olduğunu düşünmekteyiz.

Fatır s. 1. ayetinde meleklerin kanatlı elçiler kılınmasını kur'an bütünlüğünde  "cenah" ve "resul " kelimelerinin nasıl kullanıldığına bakmamız gerekmektedir.

El cenahe= kuş kanadı 
Cenahani= bir nesnenin iki yanı 
Cenahessefineti=geminin iki yanı 
Cenahelaskeri=ordunun iki kanadı 
Cenahelvadi= vadi'nin iki yanı 
Cenahel insani=insan'ın iki yanı 

Günah olarak kullandığımız kelimenin aslı'da bu kökten gelmektedir. Cenehu fiili "meylettiler" anlamında olup , arapların "cenahtissefinetü" (gemi iki yanından birine doğru meyletti ) sözlerinden gelir. İnsan'ın haktan uzaklaşıp başka bir yana meyletmesine sebeb olan şey "cünah" olarak adlandırılmıştır. (El müfredat)

Bu kelimenin kanat anlamında hakiki veya mecaz olarak kur'an ayetlerinde kullanılışları şu şekildedir. 

[006.038]  Yerde yürüyen hayvanlar ve kanatlarıyla uçan kuşlar da ancak sizin gibi birer toplulukturlar. Kitap'da Biz hiçbir şeyi eksik bırakmadık; onlar sonra Rablerine toplanacaklardır.   
 
[015.088]  Kafirler içinde bazı kimselere verdiğimiz kat kat servete gözünü dikme, onlara üzülme; inananları kanatların altına al.
[017.024]  Onlara acıyarak alçak gönüllülük kanatlarını ger ve: «Rabbim! Küçükken beni yetiştirdikleri gibi sen de onlara merhamet et!» de.
[020.022]  «Ve elini kanadının altına sok, başka bir mucize olarak ayıpsız bir halde bembeyaz olarak çıkıversin.»
[028.032]  «Elini koynuna sok; kusursuz, bembeyaz çıkacaktır. Korkudan (açılan) kanadını kendine çek. İşte bu ikisi Firavun ve onun adamlarına karşı Rabbin tarafından iki kesin delildir. Çünkü onlar, yoldan çıkan bir kavim olmuşlardır» (diye seslenildi).
[026.215]  Sana uyan müminleri kanatların altına al
[008.061] Ve eğer onlar sulha meylederlerse(cenehu) sen de ona meylet(fecneh) ve Allah Teâlâ'ya tevekkül kıl! Şüphe yok ki, her şeyi bihakkın işitici ve tamamıyla bilici olan ancak O'dur.

Ayrıca 25 ayette "cünah" kelimesinin kullanıldığı ayetler geçmekte olup konumuz bu kelimenin geçtiği ayetlerden daha ziyade, fatır s. 1. ayetini anlamak üzerinde olduğu bu ayetleri alma gereğini duymadık. 

Kuşların kanadının uçma işlevini yerine getirmesinin yanısıra şefkat ve merhamet kavramlarının bu kelime ile somutlaştırılmasını görürüz, kuşlar yavruları korumak için kanatlarının altına alırlar, insanlar içinde bu kelime mecaz olarak kullanılmakta olup şefkat ve merhamet kavramları "onlara kol kanat germek" deyimi ile hepimizin dilinde yer etmiştir.  

Fatır s. 1. ayetinde meleklerin elçi olmaları da  anlatılmakta olup bu konu ile ilgili kur'anda bir kaç ayet daha mevcuttur. 

[022.075]  Allah meleklerden de elçiler seçer, insanlardan da. Şüphesiz Allah işitendir, görendir.[081.019]  Şüphesiz o şerefli bir elçinin sözüdür.
[016.002]  Kullarından dilediğine emrinden rûh ile Melâike indiriyor da buyuruyor ki: şu hakikati bildirin: benden başka ilâh yok, hemen bana korunun. 
[002.097]  Söyle, her kim Cibrile düşman ise bilsin ki o, o Kur'anı senin kalbin üzerine Allahın iznile indirdi, önündekileri tasdıklayıcı ve mü'minlere bir hidayet ve bişaret olmak için.
[026.193-5]  Onu Rûhu’l-emin, uyaran nebîlerden olman için, senin kalbine açık ve vazıh bir Arapça ile indirmiştir.
 [042.051]  Bununla beraber hiçbir insan için Allah'ın şu üç suret dışında doğrudan doğruya ona söz söylemesi mümkün değildir; ancak, ya vahiy ile, ya perde arkasından ya da bir elçi gönderir, izniyle ona dilediğini vahyeder. Çünkü O, çok yüksek ve çok hikmet sahibidir.
[004.097]  Kendilerine yazık edenlerin melekler canlarını aldıkları zaman onlara: «Ne yaptınız bakalım?» deyince, «Biz yeryüzünde zavallı kimselerdik» diyecekler, melekler de: «Allah'ın arzı geniş değil miydi? Hicret etseydiniz ya!» cevabını verecekler. Onların varacakları yer cehennemdir. Orası ne kötü dönülecek yerdir!

Vermiş olduğumuz örnek ayet meallerinde Allah cc nin,seçmiş olduğu beşer elçilerine vahyini ulaştıran melek elçilerden bahsedilmekte olup bu vahyin mahiyetini iki kelime ile özetleyecek olursak kanat kelimesinin bir şeyin iki tarafı olmasına uygun olarak korku ve müjde olarak özetleyebiliriz. 

 [007.037]  Allah'a karşı yalan uyduran veya ayetlerini yalan sayandan daha zalim kimdir? Kitap'daki payları kendilerine erişecek olanlar onlardır. Elçilerimiz canlarını almak üzere geldiklerinde onlara, «Allah'tan başka taptıklarınız nerede?» deyince, «Bizi koyup kaçtılar» derler, böylece inkarcı olduklarına kendi aleyhlerine şahidlik ederler.
[008.050]  Melekler yüzlerine ve arkalarına vurarak ve «Tadın yakıcı cehennem azabını» (diyerek) o kâfirlerin canlarını alırken onları bir görseydin!
[016.028]  Melekler kendilerine yazık etmiş kimselerin canlarını alırken: «Biz hiçbir kötülük yapmıyorduk» diyerek teslim olurlar. Hayır; öyle değil; doğrusu Allah onların yaptıklarını bilmektedir. 
[016.032] Melekler onların canını temizlenmiş olarak alırken: «Selam size; yaptıklarınıza karşılık haydi cennete girin» derler. 

 Yukarıda verilen örnek ayet meallerinde, meleklerin insanların canlarını almak için görevlendirilmeri ve o insanların yine canlarını iki şekilde yani ya mü'min yada kafir olarak vermelerine karşın, meleklerin o kişilerin mü'min yada kafir olarak canlarını almalarının kanat kelimesinin anlamına uygun olarak iki farklı şekilde almaları anlatılmaktadır. 

 [011.069] And olsun ki, elçilerimiz müjde ile İbrahim'e geldiler. «Selam sana» dediler, «Size de selam» dedi, hemen kızartılmış bir buzağı getirdi.[011.077] Elçilerimiz Lut'a gelince, onun fenasına gitti; çok sıkıldı, «Bu çetin bir gündür» dedi.

Yukarıda vermiş olduğumuz örnek ayet meallerinde kur'anın farklı surelerinde "İbrahim'in misafirleri" olarak anlatılan ve önce İbrahim as a müjde verip sonra Lut as a ın kavmini helak eden elçi melekler anlatılmakta olup , aynı şekilde kanat kelimesinin anlamına uygun olarak müjde ve azab haberi getirmelerini görmekteyiz. 


[010.021]  İnsanlara dokunan bir sıkıntıdan sonra bir rahmet tattırdığımız zaman da âyetlerimiz hakkında derhal bir mekirleri vardır, de ki: Allahın mekri daha çabuktur, haberiniz olsun: elçilerimiz yaptığınız mekirleri yazıb duruyorlar
[050.017-8]  Zaten onun sağında ve solunda yerleşmiş iki kayıtçı vardır. Ağzından çıkan bir tek söz olmaz ki yanında, bu iş için hazırlanmış gözcü olmasın, onun söylediğini ve yaptığını kaydetmiş olmasın.
082.010-2] Ve şüphe yok ki, sizin üzerinizde bekçiler vardır. Çok mükerrem yazıcılar vardır. Ne yapar olduklarınızı bilirler.

Bu örnek ayetler ise insanların dünya hayatında yaşadıkları müddet için yapmış olduğu amelleri kayıt alan meleklerin olduğu bilgisinin verildiği ayetler olup, kanat kelimesinin anlamına uygun olarak kişinin yapmış olduğu iyi veya kötü ameli yazmakla görevli olan elçilerdir.  

 [008.012]  Rabbin meleklere, «Ben sizinleyim, inananları destekleyin» diye vahyetti. «Ben inkar edenlerin kalblerine korku salacağım, artık vurun onların boyunları üstüne, vurun her parmağına» dedi.
 Enfal s. 12. ayetinde Allah cc nin meleklere mü'minlere sebat vermeleri, kafirlere ise azap vermeleri gibi bir görevi yüklemiş olduğunu görmekteyiz. Bir çok ayet "görünmeyen ordular " olarak vasfedilmiş olan meleklerin mü'minlere yardım,kafirlere ise azap götürdükleri anlatılmaktadır.
 
Fatır s. 1. ayetine dönecek olursak yukarıda vermiş olduğumuz ayetlerin delaleti ile "meleklerin iki,üç,dört ve daha fazla kanatlı elçiler" olmasının mesajını şu şekilde anlamak mümkündür.

Melekler , Allah cc nin yaratmış olduğu gaybi varlıklar olması nedeni ile onların fiziki yapılarının nasıllığı konusunda herhangi bir bilgimiz olmamakla birlikte , kur'anın bizlere onlar hakkında kanatlı elçiler şeklinde bir bilgi vermesi teşbihi bir anlatımdır. Meleklerin kanatlı elçiler olması demek , kanat kelimesinin "bir nesnenin iki yanı" şeklindeki anlamı olması ve kur'anda kullanılışlarını dikkate alacak olursak bir yanı şefkat ve merhamet, diğer tarafının  azap ve helak olarak kullanıldığını görürüz.

Allah cc nin , "yaratmada dilediğini artırması" elçilerine vermiş olduğu görevler ve yetkiler konusunda onun tek yetkili olması , ondan başkasının elçilere görev ve yetki konusunda emir vermek gibi bir durumunun olamayacağı şeklinde anlamak mümkündür.  

Meleklerin kanatlı elçiler olmalarını farklı bir açıdan yorumlamak'ta mümkündür. Mearic s. 4. ayetinde mealen " Melekler ve ruh, miktarı elli bin yıl süren bir gün içinde O'na yükselir." buyurulmasını yine teşbihi bir anlatım olarak düşünüp, Allah cc nin mülkünün genişliğinin kullarının tasavvur edebilmesi ve meleklerin bu çıkışın teşbihi anlatımına uygun olarak kur'anın nuzül olduğu dönem bilgi altyapısına uygun olarak kanatlarla ifade edilmiş olabileceği düşünülebilir. Kanatların uçmaya yaraması ile meleklerin göğe yükselmesinin bu kanatlar vasıtası ile olmasının anlatılması o günün şatlarına uygun bir benzetme olup , meleklerin bazılarımızın anladığı üzere resimlerde tasvir edilmiş şekli ile hakiki olarak kanatları olan varlıkları olduğu düşünülemez.  

                                     EN DOĞRUSUNU ALLAH CC BİLİR.

Nahl s. 1. Ayeti Üzerine Bir Anlama Çalışması

Alemlerin rabbi olan Allah cc  , alemlere rahmet ve hidayet olarak kulu Muhammed as a indirmiş olduğu kitabının nahl s. 1. ayetinde bizlere şöyle buyurmaktadır. 

Etâ emrullâhi fe lâ testa’cilûh(testa’cilûhu), subhânehu ve teâlâ ammâ yuşrikûn(yuşrikûne).  

Allah'ın emri gelmiştir. Artık onu istemekte acele etmeyin. Allah, onların koştukları ortaklardan uzak ve yücedir.

Bu ayet ile ilgili yapılan çevirilerde "eta emrullahi" (Allah'ın emri gelmiştir) ibaresinin "Allah'ın buyruğu gelecektir" , "Allah’ın emri ha geldi ha gelecek" gibi geçmiş zaman sigası ile kullanılmış olan "eta" fiiline, gelecek zaman sigası olarak anlam verilen farklı meallere rastlamaktayız, bazı tefsirlerde "eta" fiilinin mazi (geçmiş zaman)sigasında olmasında rağmen muzari (gelecek zaman) anlamı olarak anlaşılması gerektiği gelecek olan bu "emr" in kıyamet saati olduğu şeklinde yorumlara rastlamaktayız. Yapılan yorumları tamamen yanlış olarak görmediğimizi belirterek ayet içinde geçen bazı kelimelerin kur'an genelindeki diğer ayetlerde kullanılışları ile bağını kurarak nahl s. 1. ayetinin daha doğru bir şekilde anlaşılabileceğini düşünmekteyiz.   

"Artık onu istemekte acele etmeyin(fe la testa'ciluhu) ." şeklinde kullanılmış olan ibaredeki "acele etmeyin" (fe la testa'ciluhu) kelimesinin bazı ayetlerde kullanılışını görerek nahl s. 1. ayeti anlama çalışmasına devam edelim.  

[046.022-23-24-25]  Onlar: «Sen bizi ilâhlarımızdan çevirmek için mi geldin? Eğer doğru söyleyenlerden isen o bize vaad edip durduğun azabı haydi getir.» dediler.(Hud): «O azabın ne zaman geleceğine dair ilim Allah katındadır. Ben size benimle gönderileni tebliğ ediyorum. Fakat ben sizi cahillik eden bir kavim olarak görüyorum.» dedi.Nihayet onu, vâdilerine doğru yayılan bir bulut şeklinde görünce: Bu bize yağmur yağdıracak yaygın bir buluttur, dediler. Hayır! O, sizin acele gelmesini istediğiniz(ista'celtüm) şeydir. İçinde acı azap bulunan bir rüzgârdır!Rabbinin emriyle herşeyi yerle bir eder.» dedi. Derken öyle oluverdiler ki, evlerinden başka hiçbir şey görünmez oldu. İşte öyle suçlu bir topluluğa Biz böyle ceza veririz.
[006.057]  De ki: «Ben Rabbim'den bir belgeye dayanmaktayım, halbuki siz onu yalanladınız; acele istediğiniz de(testa'cilune) elimde değildir. Hüküm ancak Allah'ındır. O, hükmedenlerin en iyisi olarak gerçeği anlatır.»
[006.058]  De ki: «Acele istediğiniz şey(testa'cilune) elimde olsaydı, benimle aranızdaki iş bitmiş olurdu.» Allah zulmedenleri en iyi bilendir.
[010.050-51]  De ki: Görmüyor musunuz, ya Allah'ın azabı size gece veya gündüz gelirse? Suçlular neden bunu acele istiyorlar(yesta'cilune)?Gerçekleştikten sonra mı ona inanacaksınız? Hemen şimdi mi. Hani siz onu acele istiyordunuz(testa'cilune).
[027.046]  (Salih): «Ey kavmim! Niye iyilikten önce, acele(testa'cilune) kötülük istiyorsunuz? Merhamet olunasınız diye Allah'tan mağfiret dileseniz olmaz mı?» dedi.
[027.072]  De ki: «O acele istediğiniz(testa'cilune) şeyin bir kısmı belki de sizin ardınıza takılmış bulunmaktadır.»
[026.201-204]  Onlar acı azabı görecekleri zamana kadar ona iman etmezler.o azap kendilerine ansızın hiç farkında olmadıkları bir anda gelecektir,Derler ki: «Bize bir süre tanınır mı?»yoksa azabımızın acele gelmesini mi(yesta'cilune) istiyorlar?
[037.176-177] Yoksa azabımızı mı acelemi(yesta'cilune) istiyorlar?O azap, yurtlarına indiğinde, uyarılan fakat yola gelmeyenlerin sabahı ne kötü olur!
[051.059] Muhakkak ki bu zulmedenlerin de, geçmişlerinin payı gibi (azaptan) bir payları vardır! O halde acele etmesinler!(yesta'ciluni)
[013.006]  İyilikten önce, kötülük isterler acele olarak (yesta'ciluneke) senden. Oysa onlardan önce nice örnekler geçmiştir. Doğrusu insanların zulmetmelerine rağmen, Rabbın mağfiret sahibidir. Şüphesiz ki Rabbının cezalandırması; şiddetlidir.
[022.047]  Senden, başlarına acele azap getirmeni(yesta'ciluneke) istiyorlar. Allah sözünden asla caymayacaktır. Rabbinin katında bir gün, saydıklarınızdan bin yıl gibidir.
[029.053]  Senden azabı acele bekliyorlar(yesta'ciluneke). Eğer süre belirtilmiş olmasaydı azap onlara hemen gelirdi. Ama yine de onlar farkına varmadan başlarına ansızın gelecektir.
[029.054]  Senden acele azab istiyorlar(yesta'ciluneke), halbuki Cehennem kâfirleri kuşatıp duruyor

Yukarıda vermiş olduğumuz örnek ayet meallerinden anlaşılacağı üzere, nahl s. 1. ayetinde "
onu istemekte acele etmeyin" şeklinde buyurulmasından anlayabileceğimiz şey, Allah cc nin elçilerine indirmiş olduğu vahyi red eden müşriklerin o elçilerin azab haberlerine karşı rest çekerek o azabı acele olarak getirmelerini istemiş olmalarına karşın , Muhammed as ın müşrik muhataplarıda atalarının yolunu takip ederek, Muhammed as ın da vaad ettiği azabı acele olarak başlarına getirmelerini istemekte olup Allah cc onlara "onu istemekte acele etmeyin" buyurmaktadır. 

"Allah'ın emri gelmiştir" (eta emrullahi) cümlesini anlamak için gelen bu emrin nasıl vuku bulduğunu, "eta" ve emr" kelimerinin kullanıldığı ayetleri okuyarak görmek mümkündür.

[002.210]  Onlar, ille de buluttan gölgeler içinde Allah'ın ve meleklerinin gelmesini mi(en ye'tiyehumullah) beklerler? Halbuki iş bitirilmiştir. ( ve gudiyel'emr) Bütün işler yalnızca Allah'a döndürülür.
[004.047] Ey Kitap verilenler! Yüzleri silip arkaya çevirerek enseler gibi dümdüz yapmadan, yahut cumartesi güncüleri lanetlediğimiz gibi lanetlemeden önce, yanınızdakini tasdik ederek indirdiğimiz Kuran'a inanın; Allah'ın emri daima yapılagelmiştir.
[006.008]  «Ona bir melek indirilmeli değil miydi?» dediler. Bir melek indirmiş olsaydık iş (el'emru)bitmiş olurdu da( onlara göz bile açtırılmazdı.
[006.058]  De ki: «Acele istediğiniz şey(testa'cilunu) elimde olsaydı, benimle aranızdaki iş(el'emru) bitmiş olurdu.» Allah zulmedenleri en iyi bilendir.
[007.150]  Musa, kavmine, kızgın ve üzgün olarak dönünce «Benim arkamdan ne kötü olmuşsunuz! Rabbinizin emrinin(el'emru) çabucak (a'ciltüm) gelmesini mi istiyorsunuz?» dedi, levhaları attı ve kardeşinin başından tutup kendine doğru çekti. Harun: «Ey annem oğlu! Bu millet beni küçümsedi; az kalsın öldürüyorlardı. Bana, düşmanları sevindirecek şekilde davranma, beni bu zalim kavimle bir sayma» dedi.
[010.024]  Dünya hayatının durumu, gökten indirdiğimiz bir su gibidir ki, insanların ve hayvanların yiyeceklerinden olan yeryüzü bitkileri o su sayesinde gürleşip birbirine girer. Nihayet yeryüzü zinetini takınıp, (rengârenk) süslendiği ve sahipleri de onun üzerinde kudret sahibi olduklarını sandıkları bir sırada, bir gece veya gündüz ona emrimiz (âfetimiz) gelir de onu sanki dün yerinde yokmuş gibi kökünden koparılarak biçilmiş bir hale getiririz. İşte iyi düşünecek kavimler için âyetlerimizi böyle açıklıyoruz.
[011.043]  Oğlu: Beni sudan koruyacak bir dağa sığınacağım, dedi. (Nuh): «Bugün Allah'ın emrinden (azabından), merhamet sahibi Allah'tan başka koruyacak kimse yoktur» dedi. Aralarına dalga girdi, böylece o da boğulanlardan oldu.
[011.044]  Yere, «Suyunu çek!», göğe, «Ey gök sen de tut!» denildi. Su çekildi, iş de bitti(gudiyel'emru); gemi Cudi'ye oturdu. «Haksızlık yapan millet Allah'ın rahmetinden uzak olsun» denildi.
[011.058] [DV] Emrimiz(emruna) gelince, Hûd'u ve onunla beraber iman edenleri tarafımızdan bir rahmetle kurtardık, onları ağır bir azaptan kurtuluşa erdirdik.
[011.076] (Melekler dediler ki): Ey İbrahim! Bundan vazgeç. Çünkü Rabbinin (azap) emri gelmiştir. Ve onlara, geri çevrilmez bir azap mutlaka gelecektir!
[011.094] Emrimiz gelince, Şuayb'ı ve onunla beraber iman edenleri tarafımızdan bir rahmetle kurtardık; zulmedenleri ise korkunç bir gürültü yakaladı da yurtlarında diz üstü çökekaldılar.
[011.101]  Onlara biz zulmetmedik; fakat, onlar kendilerine zulmettiler. Rabbinin (azap) emri geldiğinde, Allah'ı bırakıp da taptıkları tanrıları, onlara hiçbir şey sağlamadı, ziyanlarını artırmaktan başka bir şeye yaramadı.
[023.027]  Bunun üzerine ona şöyle vahyettik: Gözlerimizin önünde (muhafazamız altında) ve bildirdiğimiz şekilde gemiyi yap. Bizim emrimiz gelip de sular coşup yükselmeye başlayınca her cinsten birer çift ile, daha önce kendisi aleyhinde hüküm verilmiş olanların dışındaki aileni gemiye al. Zulmetmiş olanlar konusunda bana hiç yalvarma! Zira onlar kesinlikle boğulacaklardır.
[016.033] (Kâfirler) kendilerine meleklerin gelmesinden veya Rablerinin emrinin gelmesinden başka bir şey mi bekliyorlar? Onlardan öncekiler de böyle yapmışlardı. Allah onlara zulmetmedi, fakat onlar kendilerine zulmediyorlardı.
[016.026]  Onlardan öncekiler de (peygamberlere) hile yapmışlardı. Sonunda Allah da onların binalarını temellerinden söktü üstlerindeki tavan da tepelerine çöktü. Bu azap onlara, farkedemedikleri bir yerden gelmişti.

Örnekleri daha çok mümkün olmakla birlikte vermiş olduğumuz ayet mealleri konuyu anlamakta yeterli olacaktır.   

Sonuç olarak; Nahl s. 1. ayetindeki " eta emrullahi" (Allah'ın emri gelmiştir) şeklinde gelen cümlenin bazı meallerde "gelecektir" şeklinde anlam verilmesi , ayetin kur'an bütünlüğünde okunmadan anlaşılması sonucunda yapılmış olduğunu düşünmekteyiz. Allah cc nin göndermiş olduğu elçilerin müşrik muhatpları o elçilerin haber vermiş olduğu azab haberlerine karşı "eğer doğru sözlülerden isen bu azabı bize getir" diyerek rest çekmişlerdir. 
 [007.070]  «Bize yalnız Allah'a kulluk etmemizi, babalarımızın taptıklarını bırakmamızı söylemek için mi geldin? Doğru sözlülerden isen haydi bizi tehdit ettiğin azaba uğrat» dediler.
[007.077]  Derken o nâkayı tepelediler ve rablarının emrinden tuğyan ettiler ve dediler ki: Hey Sâlih, sen gerçek mürselînden isen bizi tehdid etmekte olduğun azâbı getir görelim
[029.029]  (Bu ilâhî ikazdan sonra hâla) siz, ille de erkeklere yaklaşacak, yol kesecek ve toplantılarınızda edepsizlikler yapacak mısınız! Kavminin cevabı ise, şöyle demelerinden ibaret oldu: (Yaptıklarımızın kötülüğü ve azaba uğrayacağımız konusunda) doğru söyleyenlerden isen, Allah'ın azabını getir bize!
[011.032]  «Ey Nuh! Bizimle cidden tartıştın; hem de çok tartıştın. Doğru sözlülerden isen tehdit ettiğin azabı başımıza getir» dediler.
[026.187] Şayet doğru sözlülerden isen, üstümüze gökten azap yağdır.
[046.022]  Onlar: «Sen bizi ilâhlarımızdan çevirmek için mi geldin? Eğer doğru söyleyenlerden isen o bize vaad edip durduğun azabı haydi getir.» dediler.
Bütün elçilerin müşrik muhatapları aynı şekilde ağız birliği etmişcesine aynı sözleri tekrarlamışlardır, ta ki Muhammed as a kadar, mekkeli müşrikler'de aynı şekilde inkarda bulunmalarına karşın Allah cc nahl s. 1. ayetinde o müşriklere hitaben " sizden önceki atalarınız aynı şekilde meydan okumuşlar ve bu meydan okumaları karşılıksız kalmayarak sizlere bir çok ayette verdiğim haber üzere onları helak ettim, sizler'de eğer meydan okumaya devam ederseniz sizden önceki kavimlere ALLAHIN EMRİ GELDİ ARTIK ONU İSTEMEKTE ACELE ETMEYİN" şeklinde buyurmaktadır.  

                                    EN DOĞRUSUNU ALLAH CC BİLİR. 

İsra s. 1. Ayeti Elmescidi Aksa ve Miraç

İsra s. 1. ayeti ile ilgili düşüncelere baktığımız zaman hem geleneksel hemde modernist anlamda bazı yanlış olduğunu düşündüğümüz görüşlerin mevcut olduğunu görmekteyiz. Geleneksel düşüncedeki ekseriyet bu görüşün miraç ile ilgili olduğunu söylemesine rağmen aynı düşünce içindeki bir kısım tefsirciler bu ayetin miraç ile ilgisi olmadığını söylemişlerdir. Ayet içindeki "el mescidil aksa" kelimesi ile ilgili yorumlarda yine eski tefsirlerde buradaki kast edilen yer ile ilgili farklı düşünceler olduğunu görmekteyiz , biraz günümüze dönecek olursak bu yerin göklerdeki meleklerin secde ettikleri bir yer olduğunu düşünenlerin olduğunuda görmekle birlikte isra kelimesinin miraç kelimesi ile karıştırıldığınıda maalesef bu şekilde görüyoruz.   

Sübhanellezı esra bi abdihı leylem minel mescidil harami ilel mescidil aksallezı barakna havlehu li nüriyehu min ayatina innehu hüves semıul besıyr

 [017.001] [E1] Uzaktır bütün noksanlıklardan O ki, kulunu bir gece Mescidi Haram'dan, çevresini mübarek kıldığımız Mescidi Aksa'ya götürdü; ona ayetlerimizden gösterelim diye. Gerçek şu ki, O'dur işiten gören!
Ayette geçen "el mescidilaksa" nın neresi olabileceği konusunda kur'an da geçen diğer ayetlerin yardımına ihtiyacımız vardır. İsra s 1. ayetinden sonraki ayetler israiloğullarına hitap eden ayetler olduğunu görmekteyiz.  "İyilik ederseniz kendinize iyilik etmiş olursunuz. Kötülük ederseniz o da kendinizedir. İki vaadden ikincisinin vakti gelince, yüzünüzü üzüntüye sokmaları, kötülük yapmaları, önceden Mescid'e girdikleri gibi girmeleri, ele geçirdikleri yerleri harap etmeleri için onları tekrar göndereceğiz." mealindeki 7. ayetteki "mescid" kelimesi israiloğullarının yaşamış olduğu topraklarda bir mescid'den bahsedildiğini görmekteyiz.   

"Barekna havlehu" çevresi bereketli olan yerin neresi olabileceğini yine kur'andaki diğer ayetlerin yardımı ile bulabileceğimiz görülür.   

-----007.137 Hor görülen yahudileri, bereketlendirdiğimiz(barekna) yerin doğularına ve batılarına mirasçı kıldık. Rabbinin İsrailoğullarına verdiği güzel söz, sabırlarına karşılık yerine geldi. Firavun ve kavminin yaptığını ve yükselttiklerini yıktık.
-----021.071 Onu da, Lut'u da alemler için bereketlendirdiğimiz (barekna) yere ulaştırıp kurtardık.
-----021.081 Bereketli kıldığımız( barekna) yere doğru, Süleyman'ın emriyle yürüyen şiddetli rüzgarı, onun buyruğuna verdik. Biz herşeyi biliyorduk.
-----027.008  Oraya geldiğinde şöyle seslenilmişti: «Ateşin bulunduğu yerdeki ve çevresindekiler mübarek kılınmıştır(burike)! Âlemlerin Rabbi olan Allah, eksikliklerden münezzehtir!»
-----028.030Oraya gelince, o mübarek yerdeki(mübareketin) vâdinin sağ kıyısından, (oradaki) ağaç tarafından kendisine şöyle seslenildi: Ey Musa! Bil ki ben, bütün âlemlerin Rabbi olan Allah'ım.
Neml 8. ve kasas 30. ayetindeki hitap musa as ın tuva vadisine geldiği sırada Allah cc nin ona seslenmesidir.   

Meallerini verdiğimiz ayetlerin delaleti ile  çevresi bereketlendirilmiş olan mescidin gökte değil dünya üzerinde ve israiloğulların yaşadığı yerler ile alakası olan bir mevkide olduğunu görmekteyiz. Muhammed as ın yaşamış olduğu zamanda bu gün mescidilaksa olarak bilinen bir mescidin olmadığı ve yerinin çöplük olduğu yönündeki rivayetler , o zaman mescidin yıkılmış olması ve yerinin çöplük olarak kullanılmış olsa bile orasının mescid olmadığını göstermez. Burada kastedilen mescid, o gün üzerinde adı "mescidilaksa" olarak bilinen bir tabelası olmasa bile o topraklar üzerinde daha önceden kurulmuş bir mescidin olduğudur. Bir mekana kudsiyetini veren şey o mekan üzerinde kurulmuş olan yapı değil o yerin sahip olduğu topraktır. Bugün kabe olarak bildiğimiz kutsal mekanın kutsal olan tarafı onun yapı taşları değil üzerine kurulmuş olan toprağıdır. Ömer ra . ın hilafeti sırasında bina olarak yapılmış olması kur'anın "mescidilaksa" olarak belirtttiği mekanın orası olmadığını göstermez.   

"İsra " hadisesinin göğe doğru bir yolculuk olduğunu iddia eden düşünceye gelince  o konu hakkındada bir kaç kelime etmek gerekmektedir. Bu kelime, gece yola gitmek yürümek anlamına gelmektedir. Bu kelimenin geçtiği ayet meallerinden bir kaçı şöyledir. 

------011.081 [E0] Ya Lut! Dediler: emîn ol biz rabbının Resulleriyiz, onlar sana ihtimali yok el uzatamazlar, sen hemen ehlinle geceden bir kısmında yürü, içinizden hiç biri geri kalmasın, ancak karın, çünkü ona da onlara gelen musıbet gelecek, haberin olsun mev'ıdleri sabahdır, sabah, yakın değil mi?
-----015.065 [E0] Hemen gecenin bir kısmında ehlini yürüt ve sen arkalarından git ve içinizden hiç bir kimse ardına bakmasın, emrolunduğunuz yere geçin gidin.
-----020.077[E0] Ve filhakıka Musâya şöyle vahyettik: kullarımla geceleyin yürü de onlara denizde kuru bir yol aç, yetişilmekten korkmazsın ve perva etmezsin.
-----026.052 [E0] Hem Musâya şu vahyi yerdik: kullarımı gece yürüt çünkü ta'kıb edileceksiniz.
-----044.023] [E0] Hemen; buyurdu; kullarımı geceleyin yürüt, çünkü siz ta'kıyb olunacaksınız.

İsra olayı eğer gökte bulunan  bir mescide doğru çıkmayı anlatmış olsaydı bu çıkış "isra" kelimesi ile değil "miraç" kelimesi ile ifade edilmesi gerekirdi. İsra kelimesi yerdeki bir yürüyüşü ifad eden bir kelimedir, "miraç" kelimesi ise yerden göğe doru çıkışı anlatan bir kelimedir. Bu kelimenin geçtiği bir kaç ayete bakacak olursak mealleri şu şekildedir.  

----- 070.004 Melekler de, ruh da miktarı ellibin yıl olan bir günde ona yükselip çıkarlar.
-----032.005 Gökten yere kadar, olan bütün işleri Allah düzenler, sonra, işler sizin hesabınıza göre bin yıl kadar tutan bir gün içinde O'na yükselir.
-----034.002 Yere gireni ve oradan çıkanı, gökten ineni ve oraya yükseleni bilir. O, merhametlidir, mağfiret sahibidir.
-----057.004 Gökleri ve yeri altı günde yaratan, sonra arşa hükmeden, yere gireni ve ondan çıkanı, gökten ineni ve oraya yükseleni bilen O'dur. Nerede olursanız olun, O, sizinle beraberdir. Allah yaptıklarınızı görür.
-----015.014 Onların üzerlerine gökyüzünden bir kapı açsak da ordan yukarı yükselseler de,
-----043.033Eğer insanlar küfre sapan bir ümmet haline gelmeyecek olsalardı, biz O Rahman olan Allah'ı inkâr eden kimselerin evlerine gümüşten tavanlar ve üzerine çıkacakları merdivenler yapardık.
Ayetlerden anlaşılacağı üzere "isra" kelimesi ile ifade edilen olayın yukarı doğru bir çıkış olmasının imkansız olduğu görülmektedir.

İsra s. 1. ayetinin muhammed as ın medineye hicreti ile olduğu yönündeki düşüncelerede katılmanın mümkün olmadığını ifade etmek isteriz şöyleki, musa ve lut as ların kendilerine iman edenlerle beraber gece yola çıkarılması geride kalanların helakı ile sonuçlanmıştır , bu helak edilme olayları bir sünnetullah dahilindedir, eğer isra s. 1. ayeti bu durumu anlatmış olsaydı geride kalanların helak edilmesi sünnetullahın bir gereği idi halbuki muhammed as medineye kendisi ile birlikte bütün iman edenlerle birlikte hicret etmemiştir aksine mekkede onunla birlikte hicret etmeyen müslümanlardan bir kısmı kalmıştır.

                      "Linuriyehu min ayatina"(ayetlerimizden göstermek için) 

İsra s. 1. ayetinde kulunu mescidil haramdam mescidil aksaya götürme sebebinin bir kısım ayetlerini kendisine gösterme amaçlı olduğunu görmekteyiz. Benzer bir durum musa as ın taha suresinde anlatılan kıssasının 23. ayeti öncesi elindeki asanın yılan olması ve elinin beyazlaması ile ilgili olarak "ki sana en büyük âyetlerimizden gösterelim" denilmiştir. Necm s . 18. ayetinde yine muhammed as ın kendisine vahiy getiren elçiyi görmesi ile ilgili olarak " Andolsun ki, Rabbinin ayetlerinden en büyüğünü gördü."denilmiştir. Elçilere bu tür ayetlerin gösterilmesi elçiliklerinin pekiştirilmesi, nasıl bir ilahın elçisi olduklarını idrak etmeleri, elçiliğini yaptıkları ilahın gözetimi altında olduklarının kendilerine aynel yakin olarak gösterilmesidir.     

İsra s. 1. ayeti ile ilgili olduklarını düşündüğümüz ayet meallerini sıraladıktan sonra bu ayetin verdiği mesaj üzerinde durabiliriz. İlerleyen ayetlerde musa as dan bahsedilmesinin ilk ayetteki " bi abdihi"(kulunu) ibraresinin musa as olduğu düşüncesini katılmadığımızı , buradaki kulun muhammed as olduğunu söylemek istiyoruz. Mescidil haram adlı mekan muhammed as ın ikamet ettiği mekan olması nedeniyle onu oradan alıp mescidil aksaya götürmesi yani kendisinden önceki elçilerden olan musa as  ve onun kavmi israiloğulları ile muhammed as ın daha yakın bir ilişkiye gireceğinin bir ön bilgisi verilmiş olması, mekke müşriklerinin ağır baskısı altında bunalan müslümanlara ve muhammed as a nasıl bir ilahın elçisi ve gözetimi altında bulunduklarının hatırlatılması,mescidil haram gibi başka bir kutsal olan yerin olduğunu bilmesi , hatta medineye hicretten sonra mescidil aksa yönüne yüzünü dönmesi bu ayetten çıkarmış olma ihtimalinide düşünmek gerekir.   

Al-i imran s 96. ayetinde " Doğrusu insanlar için ilk kurulan ev, Mekke'de, dünyalar için mübarek ve doğru yol gösteren Kabe'dir." şeklinde buyurulmasından, iki yerinde mübarek bir yer olduğu açıktır. Mekkede iken kabeyi kıble edinen muhammed as medineye hicret ettikten sonra kabe harici bir yöne döndüğü bakara suresindeki kıble ile ilgili ayetlerden anlaşılmaktadır. İki yerinde mübarek olduğunu bilen muhammed as medinedeki yahudilerinde musa as a iman etme iddiasından hareketle onlar içinde mübarek bilinen mescidilaksa ya dönerek kendisine verilen kitap ve elçiliğin musa as ve ona verilen ile mahiyet açısından aynı olduğu mesajını vermek istemiştir.

İsra s. 1. ayetinin miraç hadisesi ile ilgili olduğu iddiası ayetin hiç bir kelimesinden dahi en ufak bir karine dahi çıkmayacak kadar ilgisiz bir konudur. Devamında miraç hadisesi gerçekleşmiş olsaydı bu olay daha büyük bir olay olması hasebiyle ayetin içinde" mescidi haram'dan mescidil aksaya oradan göklere çıkaran" şeklinde söylenmesi gerekmezmiydi ? mescidi aksaya götürdüğünü buyuran Allah cc göklere çıkardığını söylememesini nasıl izah edebiliriz?. Necm s nin bu olayı anlattığı iddiasıda havada kalan bir iddia olup nuzul zamanı isra suresinden önce olan bir sure olması, surede anlatılan vahiy elçisini gören muhammed as ın onu inişinde görmesi bu olayın necm suresi ile bir ilgisinin olmadığını gösterir.    

İsra s. 1 den miraca delil çıkaranlar , aynı surenin 93. ayetini hiç okumazlarmı ? o ayette "
«Veya altın bir evin olmalı, yahut göğe yükselmelisin ama oradan okuyacağımız bir kitap indirmezsen yine o yükselmene inanmayacağız" diyen müşriklere karşı Allah cc neden muhammed as a " öyle demeyin miraca çıktım hatta bakara s. son iki ayetini bile getirdim daha neden inanmıyorsunuz?" dedirtmedide aynı ayetin devamında " sübhanallah ben ancak beşer bir Resulüm" demesi emredildi bunu hiç düşünmezlermi?

                        EN DOĞRUSUNU ALLAH CC BİLİR.